GÜNCEL POLİTİKA YEREL YÖNETİMLER EKONOMİ SPOR MAGAZİN RÖPORTAJLAR YAZAR CAFE FOTO GALERİ VİDEO GALERİ
Hüsnü Çelebi
YAZARLAR
26 Aralık 2019 Perşembe

Y?lba?? a?ac? süslemek Türk gelene?i mi?

Son y?llarda insanlar?n y?lba?? yakla??rken a?aç süsledi?ini gözlemliyorum. Türkiye’de ve ba?ka ülkelerde de, farkl? dini inan??lara sahip insanlar?n ayn? ?eyi yapt???n? izliyorum. Çam a?ac? süslemek suretiyle bu güne bir farkl?l?k katmaya çal???yorlar. Heyecan ve sevinçlerini ifade ederek payla?man?n ba?ka bir yolu. Bunu yaparken de dini bir anlay?? içinde olduklar?n? sanm?yorum. En az?ndan bir kesimin. Bu arada sosyal medya etkile?imi o kadar kuvvetli ki, hemen her konuda trendler son derece h?zl? bir ?ekilde geli?iyor. Bu konuda bir s?k?nt? gördü?ümü söyleyemem. Kim nas?l istiyorsa öyle kutlas?n. Kimseyi ötekile?tirmeden sayg? içinde yakla?mak kayd?yla tabi.

Buradan a?aç süsleme ile ilgili baz? bilgileri payla?mak istiyorum. Bu konuda en çok itibar etti?im ki?ilerin ba??nda Sümerolog Dr. Muazzez ?lmiye Ç?? han?mefendi geliyor. A?aç süslemenin bir Türk ?aman adeti oldu?unu, buradan ba?ka kültürlere geçti?ini anlat?yor. ?nan??a göre yeryüzünün göbe?inde hayat?n  kayna?? olarak kabul gören bir akçam a?ac? bulunuyordu. Buna Hayat A?ac? deniyordu. Tanr? Ülgen, yeri gö?ü çok yüksekte bulunan saray?ndan yönetiyordu. Tanr? evrende var de?ildi, onu yaratand?, tek hâkimdi, hiçbir ?eye benzemezdi, can? veren de alan da oydu. 
Hayat A?ac? da tekti, canl?lar?n hayat kayna?? idi, daima canl?yd?. Ço?unlukla üzerinde Kartal motifi ile betimlenmi?tir. Bu motiflerin hal? ve kilimlerde ya?amaya devam etti?ini unutmayal?m.
Hayat a?ac? ve üzerindeki Kartal motifi, hayat?n ba?lang?c?n?, insan?n yarat?l???n?, kartal ise dünyadan göçüp gitmesini  temsil ediyordu.
Tanr? Ülgen, gökteki saray?nda oturarak geceyi, gündüzü, güne?i yönetiyordu. Akçam A?ac?'n?n tepesi tanr?n?n saray?na kadar uzan?yordu. Burada, kutsal kabul edilen Hayat A?ac? üzerinden tanr?n?n varl???na i?aret edildi?i görülüyor. 
“Ulu bir a?ac?n gölgesi” sözlü ve yaz?l? anlat?m gelene?imizde yeri olan bir yakla??md?r. Kanaatimce bu ululuk Hayat A?ac?'ndan geliyor. Anadolu’daki a?açlara bez ba?lama, dilekte bulunma da yine hayat a?ac? ile ili?kilidir. Hayat?n kayna??ndan tanr? Ülgen’e verilmek istenen mesajlar bu yolla iletiliyordu.
Özellikle gündönümü zamanlar?nda yap?lan kutlamalar önemliydi. Çünkü 21 Aral?k’ta gün ve gecenin sava?t???na inan?l?yordu. Tanr? Ülgen’in yard?m?yla 22 Aral?k’ta günün zaferi ilan edilirdi, kutlamalar yap?l?rd?. Bu güne Nardugan, (do?an güne? ) denirdi. Tanr?ya ?ükranlar?n? sunmak için süslenen a?ac?n dibine hediyeler b?rak?l?rd?. Yeni y?l için dilekleri, a?açlara ba?lad?klar? ?eritler vas?tas?yla tanr? Ülgen’e iletilirdi. Bu dileklerin kabulü için dualar edilirdi. Böyle ba?layan nardugan, bayram havas?nda sürerdi. Sonras?nda akraba ziyaretleri ile devam ederdi. Birlikte yemekler yenirdi, danslar edilirdi. Dayan??ma ve payla?maya vesile k?l?n?rd?. Bu anlamda bugünkü bayramlara göz k?rp?yor. Orta Asya’dan göçmeden önce, Türkler'de gündönümü böyle kutlan?rken, a?aç süslemek ba?ka toplumlarda farkl? formlara kavu?arak devam etti. Akçam A?ac?'n?n hristiyanl???n do?du?u topraklarda yeti?memesi de bu adetin Türkler'den geçti?i dü?üncesini kuvvetlendiriyor. 
Avrupa’da ilk olarak Almanya’da çam a?ac? süslenmeye ba?land?, alt?na hediyeler b?rak?ld?. Sonra Fransa ve di?er ülkelere yay?ld?. 1600'lü y?llarda yayg?nla?maya ba?lad? ve bu güne kadar geldi. 
Yeni y?lda her ?eyin gönlünüzce olmas?n? dilerim...