Ad?n?n kökeninin nereden geldi?ini bir ço?umuz bilmeyebiliriz ama çifte kavrulmu? f?st?kl? olan?n? pek severiz. Bayramlarda haz?rl?klar?n en tatl? bölümüdür. Günler öncesinden çar??lara gidilir, fiyatlara bak?l?r. Güllüsü, f?nd?kl?s?, f?st?kl?s?, narl?s?...
Bayram için gelen misafirlere ikram edilir. Çocuklar?n, biraz harçl?kla beraber ikram edilirse bay?ld?klar? me?hur ?ekerlememizdir. “Hay?rl? i?ler” için en iyisinden yapt?r?l?r, heyecanla, s?k? s?k?ya sahip ç?k?l?r. Allah’?n emri, peygamberin kavliyle k?z istenirken kahvenin yan?nda ikram edilir. Evet, art?k lokumdan bahsetti?imi biliyorsunuz.
?sminin kökeni ile devam edelim. Arapça'dan geçen “Rahatü’l hulkum” sözcüklerinden türemi?tir. Bo?az rahatlatan anlam?na gelir. Rahatlokum da denirdi. Fakat bu sözcükler zamanla ‘lokum’ ?eklinde kullan?l?r hale gelir. Yumu?ak, tatl? k?vam?yla bo?az rahatlat?r, iyi hissettirir. Baz? Balkan ülkelerinde ‘Rahat’ olarak bilinir.
Lokumun 15-16. yüzy?ldan itibaren bilindi?i, bugünkü haliyle olmasa da tüketildi?i ifade edilir. Daha öncesine dair pek bir ?ey yok.
Önceleri pekmez, bal ve un kullan?larak üretilirdi. 19. yüzy?lla birlikte Avrupa’da üretilen kelle ?eker, su ve ni?asta üçlüsü temel içerik olarak kar??m?za ç?kar.
Kaynat?l?p k?vam kazanan bu üçlüye koku ve aroma versin diye misk ve gül suyu ilave edilir. Ard?ndan birkaç kez kar??t?r?l?r ve ate?ten al?n?r. ?ste?e göre farkl? kuru meyve, badem, f?st?k gibi malzeme eklenir. Tabi bunlar ate?ten al?nmadan önceki son a?amada ilave edilir. Sonra, mermer bir zemine dökülen lokum, ?eritler halinde kesilerek pudra ?ekeri serpilir. Böylece lokumun birbirine yap??mas? önlenir.
Bugün birçok farkl? içerik ve lezzetle üretilen lokumun, 19. yüzy?lda endüstriyel bir kimlik kazand???n? söyleyebiliriz. Kastamonu’nun Araç ilçesinden ?stanbul’a gelen Bekir Efendi bu i?in mimar?d?r.
1777’de ilk ?ekerci dükkan?n? ?stanbul’un Bahçekap? semtinde açar. Burada akide ve lokum gibi tatlar? imal ederek satar. ?ekerlemeleri çok be?enilen bu dükkan?n ünü de artar.
Ni?asta ve rafine ?ekerin icad? ile kendi özel formülünü geli?tiren Hac? Bekir Efendi’nin ünü Saray’a kadar gider.
2. Mahmut taraf?ndan ?ekerciba??l??a getirilerek, saray?n ?ekerlemeleri de art?k bu dükkandan al?nmaya ba?lan?r. Osmanl? Saray mutfa??na giren bu ?ekerleme art?k tescilli Türk lokumudur. Avrupal? gezginlerin Turkish Delight, “Türk lezzeti “ olarak tan?tt??? lokum ayn? zamanda önemli bir ticari potansiyele de kavu?ur. ?stanbul önemli bir üretim merkezi olur. ?hracat? yap?lmaya ba?lan?r. Ba?ka ülkelerde benzerleri üretilse de anavatan? ?stanbul’daki tat ve dokuyu tutturamazlar, taklitten öteye geçemezler.
Bahçekap?daki dükkan hala yerinde duruyor. Zaman?n ruhunu özel tatlar?yla bulu?turan mekan, özgün mimarisi korunmak suretiyle varl???n? sürdürüyor. Turistlerin u?rak yerlerinden biri olmay? ba?ar?yor.
Bugün ülkemize gelen yabanc? ziyaretçiler taraf?ndan en çok sat?n al?nan hediye nedir? sorusunun cevab? muhtemelen lokumdur.
"Tatl? yiyelim, tatl? konu?al?m” cümlesine en uygun ?ekerlemedir bence. Türk kahvesi ile tatl? sohbetler ritüeline s?cakl?k katan lokumu art?k bir misafirinize ikram etmenin zaman?d?r...