Cumhuriyetin ilan?n?n 101. y?l?nday?z. ?stiklal mücadelemiz, dünya üzerinde çok çok az millete nasip olmu?, büyük imkans?zl?klar içinde ba?ar?lm??, her a?amas? ile gurur duyaca??m?z tertemiz bir tarih sayfas?d?r.
Bu tarih yaln?z bir sava? de?il, ayn? zamanda Anadolu’nun uygarla?ma ve kalk?nma tarihidir. Bu topraklar?n belki yüzy?llard?r görmedi?i büyük bir at?l?m?n hikayesidir.
***
Aç?k konu?mak gerekirse bu nadide tarihi gerekti?i gibi ya?at?yor, anlat?yor, anl?yor muyuz? Ne yaz?k ki tam olarak ba?ar?l? oldu?umuzu söyleyemem.
Geçen haftaki yaz?mda bu konuya de?inmi?tim. Tekrara dü?mek istemem ama e?itim seferberli?i içinde Anadolu’nun bu yeniden dirilme ve kalk?nma hikayesini anlatmak ve benimsetmek için üzerimize dü?eni y?llarca yapmad?k, bugün de yap?lm?yor. Toplum olarak kayg? ve sevinçlerde ortakla?amamam?z?n temel sebebi budur.
***
Anlatamad???m?z Cumhuriyetin mucizeleri! neler mi?
Örnekler verelim; bugün sokakta okuma yazma bilmeyen birine rastlama olas?l???n?z nedir? O dönem nüfus yakla??k 13 milyon ve okuma-yazma oran? erkeklerde %7 kad?nlarda binde 4 (günümüzde nüfus 84 milyon ve oran %97’lerde). Marketlerde elinize al?p sepetinize at?verdi?iniz ya?, ?eker, un, pirinç, gazl? içecekler vs. gibi günümüz için s?radan say?labilen bir çok ürünün daha üretimi yoktu desem, her gün milyonlarca ki?inin gitti?i pastane, kafe, restaurant gibi sosyal mekanlar cumhuriyetle hayat?m?za girdi desem. Son birkaç neslin ad?n? dahi bilmedi?i trahom, tifüs, s?tma, frengi gibi hastal?klardan Cumhuriyet’ten önce halk k?r?l?yordu, çiçekçi bile Cumhuriyet’ten önce sadece ?stanbul’da bir dükkand?, evet çiçekçilik bile yoktu desem. Bugün istedi?iniz zaman u?ray?p ya da gecenin bir vakti acil ihtiyac?n?zda bile ula?abildi?iniz eczanenin ?stanbul d???nda ba?ka hiçbir ilde olmad???n? hayal edebilir misiniz?
Her ?ey bir kenara evlerde banyo yoktu! Her evde banyonun bulunmas?n?n Cumhuriyet vizyonu ile gerçekle?ti?ini, Atatürk’ün bununla bile u?ra?mak zorunda kald???n? söylesem. Sadece sava?lardan, ekonomik kalk?nmadan, büyük fabrikalardan bahsedince belki dönemin vehameti ve Cumhuriyet Devrimlerinin harikuladeli?i tam anla??lm?yor olabilir. Bu nedenle yaz?mda tam ters bir aç?dan, hayat?m?za dokunu?lar?ndan bahsetmek istedim. Evet bugün hayat?m?zda son derece s?radan buldu?umuz, elimizin alt?nda çok kolay ula?abildi?imiz bir çok ?ey Cumhuriyet ile birlikte var oldu. Sanmay?n ki bunlar o dönem dünyada da yoktu. Hay?r, geli?mi? medeniyetler bir çok ?eye sahipti. Bilmeyenlere bir örnek daha vereyim; bir çok ticari meslek/i?letme (terzilik, eczac?l?k, küçük ölçekli sanayii i?leri vs.) yabanc?lar?n elindeydi ve Türklere ö?retilmiyordu. Evet kendi vatan?nda bir meslekten izole edilebildi?ini bugün hayal edebilir misin? Bu ülke, bu topraklar bunlar? gördü.
E?er Atatürk’ün Cumhuriyet vizyonu olmasayd? Türkiye, Afganistan’dan, Pakistan’dan, Irak veya Suriye’den hallice bir ülke olurdu denmesinin alt? bo? bir tespit ya da abart?l? bir yorum olmad???n? bu örnekler son derece iyi kan?tl?yor. ?imdi tart???lan konulara bakt?kça, hele de konu?anlara bakt?kça, bu gerçekleri bilen birinin içinin ac?mamas? mümkün mü?
***
Bugün art niyetli ama ne yaz?k ki ülke yönetiminde bask?n bir grubun “Kurtulu? Sava??’n? verenler kurtulu?tan sonra idarenin yeniden saltanata b?rak?lmas?n? istedi, Cumhuriyet devrimlerine raz? de?illerdi” diye savlar? var. Halbuki o dönem bu görü?te olup da sonradan devrimlerin faziletli neticelerini görenlerden biri ?stiklal Mar?? ?airimiz Mehmet Akif Ersoy’ du ve Atatürk için “Allah benim ömrümden al?p ona versin” diyecekti. ?undan eminim ki; ?stiklal ?ehitlerimiz bugün yerlerinden kalk?p Anadolu’nun, Cumhuriyet ile gerçekle?en ekonomik ve be?eri seviyesini görse ayn? Mehmet Akif Ersoy gibi Cumhuriyeti kuranlardan O’nlarda raz? olurlard?.
Cumhuriyeti kutlayal?m, ama her ?eyden önemlisi anlam ve önemini çocuklar?m?za, yeni nesillere do?ru bir ?ekilde aktaral?m. Bu mucizeyi ba?aran, ba?ta ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm kahramanlar?n ruhu, o zaman ?ad olacakt?r. 101. Y?l?m?z kutlu olsun.