Daha önce Trump ile ilgili öngörülerimi bu kö?ede payla?m??, "Ortado?u ile ilgili sufleyi Netanyahu’dan alacakt?r" demi?tim. B?rak?n sufleyi gayet rahat ve gözler önünde Filistin topraklar?n? birbirlerine al?p veriyorlar. Peki bu rahatl?k neyin nesi? Trump bunlar?n gerçekle?ece?ine ve di?er iddialar?n? (Grönland’? ve Kanada’y? ABD topraklar?na katmak gibi) hayata geçirece?ine inan?yor mu? Bu pervas?zl??? yaln?z karakterinden mi ileri geliyor ya da bildi?i, güvendi?i bir ?ey mi var? Bu sorulara do?ru cevaplar? verebilenler, Trump’?n hareketlerinin gelecekte siyaset ve ekonomide nelere yol açaca??n? da tahmin edebilir.
***
Öncelikle bu pervas?zl???n?n arkas?ndaki temel neden Amerika’n?n tüm müttefiklerini adeta Amerika’n?n kan?n? emen parazitler olarak de?erlendirmesi ve onlar? ülkesiyle rekabet edebilecek bir güç olarak görmemesi.
?lk önerme ki?isel görü?ü, ikincisi do?ru mu bakal?m: Avrupa Birli?i büyük bir siyasi ve ekonomik çalkant?n?n içinde, ?ngiltere hala etkili ama Amerika’ya kafa tutacak durumda de?il, Rusya, Biden’?n oyununa geldi ve enerjisinin ço?unu Ukrayna sava??nda harcad?, bunun sonucunda Suriye’de de “pes” dedi.
?ran’?n direni? ekseni k?r?ld?, rejim yönetimi hem içeride artan muhalif bask?yla, hem d??ar?da ?srail’in hamleleri ile bozulan imaj?n? düzeltmekle hem de y?llard?r süren ekonomik ambargolardan hayli y?pranan ekonomisini idame ettirmekle me?gul. Çin’de siyasi istikrar devam etse de mali zorluklar a??lm?? de?il.
***
Konut sektörünün girmi? oldu?u kriz, emlak devi Evergrande’nin iflas? ile görünür hale gelmi?ti. Çin ekonomisinin dörtte birine kar??l?k gelen sektörde bugüne kadar da durum düzelmi? de?il. Üstelik “Ku?ak ve Yol” projeleri kapsam?nda yap?lan harcamalar ve 1 trilyon dolar?n üzerinde çe?itli yoksul ülkelere da??t?lan kredilerin geri ödemesinde ya?anan s?k?nt?lar Çin hazinesine ilave bir bask? unsuru olu?turuyor. Bunlara kar??n ABD’den gelen ekonomik veriler (enflasyon henüz istenen seviyede olmasa da) i?lerin yoluna girmeye ba?lad???n? gösteriyor. Ancak Çin’in yapay zeka uygulamas? Deepseek ile yapt??? at?l?m Trump’? da afallatt?. Çünkü Trump’?n kendini rakipsiz görmesinin en büyük nedeni yapay zeka devriminde Amerika’n?n aç?k ara liderli?i. Bu devrime öncülük ederek dünyan?n kaderini elinde tutaca??na inan?yordu ki Çin, beklenmeyen bir hamle ile bende var?m dedi. Bu son geli?meyi saymazsak Trump’?n pervas?zla?mak için hayli nedeni var gibi görünüyor.
***
?srail gibi bir müttefik ile Ortado?u’da ileri teknoloji için gerekli madenleri ve enerjiyi ellerine geçireceklerini bilmek san?r?m ona daha fazla bir özgüven sa?l?yordur. Bunun yan?nda Rusya-Ukrayna sava??n? bitirme hevesinin alt?nda Ukrayna’n?n yine yüksek teknolojide kullan?lan bir çok madenini kullanma plan? ç?kt?.
Yine de Trump’?n hayalleri gerçek olmaya uzak. Evet belki rakip süper güçlerin çalkant?l? günlerden geçiyor olmas?, ABD seçimlerinde ald??? net zaferle birlikte i?tah?n? kabart?yor olabilir. Ancak Çin’in yapay zeka hamlesi ve Avrupa Birli?i’nin Mercosur ülkeleri ile yapt??? ticaret anla?mas? bu odaklar?n hala Amerika’ya kar?? kullanacak kartlar? oldu?unu gösteriyor. Gümrük tarifeleri üzerinden bir “Ticaret Sava??”? ba?layacak gibi. Bu durum, geleneksel bloklar?n da??lmas?na ve yeni ortakl?klar kurulmas?na yol açabilir. Tabii i? eyleme gelince i?te herkesin gerçek kuvveti orada ortaya ç?kacakt?r. Bu da inan?n hiç birimizin (Trump’?n bile) ?ahit olmak istemeyece?i bir tarih sahnesine neden olacakt?r.