Hemen söyleyeyim: Tar?m...
''Can?m Tunceli Ovac?k'da komünist ba?kan bunu yapt? zaten'' demeyin, o da güzel tabii ama benim proje ondan biraz farkl?.
Bahsedeyim...
?zmirli oldu?um için ?zmir'den örnek verece?im fakat elveri?li topra??, tar?ma uygun co?rafi yap?s?, su sa?lama imkan? ve yeterli nüfusa sahip olan her yerde ayn? proje büyüterek veya küçülterek uygulanabilir. Ben ?zmir'e göre anlataca??m.
?zmir'in Çi?li ilçesi ile Sasal? Köyü Do?al Ya?am Park? aras?nda (Tuzla yolu-Askeri havaalan? mevkii) ne kadar büyük bir ova bulundu?unu herkes bilir. Çocuklu?umdan beri her geçti?imde oran?n bombo? duru?unu izlemek içimi ac?t?r.
Bölgenin tar?ma elveri?li bir araziye sahip oldu?unu hemen yak?nlardaki bak?ml? tarlalara bakarak anlamak mümkün.
Hemen hat?rlatal?m ?zmir'de 5 milyona yak?n insan ya??yor ve bunlar?n %99'u topra?a hiç de?miyor. Toprakla oynamay? sevmeyen kaç ki?i ç?kar bilinmez ama genlerimiz çok fazla ki?i ç?kmayaca??n? i?aret ediyor.
??aretli alanda 5 kilometrekare, yani 5 milyon metrekare alan oldu?unu dü?ünelim ki fazlas? vard?r.
Bu alan? 5 bin parsele bölelim ve yan yana 5 bin tane 1000 metrekarelik (1 dönüm) arazi elde edelim.
Tam merkezinde kalan bölüme al??veri? k?s?mlar?, restoranlar, çocuklar için güvenli parklar, havuz, sinema, amfi tiyatro/konser alan? ve orada yeti?en ürünleri satmak üzere büyükçe bir pazar yeri kurdu?umuzu hayal edelim.
Her dönüm i?in merakl?s?na kiral?k. Kendi alan?n? öyle çitle çevirmek falan yok, belediyenin belirledi?i i?aretleme sistemi ile ayr?lm??. Fakat hepsinde küçükçe birer üst ba? de?i?tirmelik ve kürek çapa vs.. malzemelerini koymak için ah?ap veya polyester kabin mevcut.
Ne ekilece?ine her dönem ziraat mühendisleri karar verecek. Seçenekler içinden bir veya birkaç?n? kendin seçeceksin. Sadece yerli tohum kullan?lacak ve bunun için kiralayan ayr?ca ücret ödemeyecek. Belediyeye ait traktörler sürülmesi gereken tarlalar? yine ücretsiz olarak s?rayla sürecek. Kiralayan ki?i topraktan hiç anlam?yor olabilir, olsun. Bu durumda günlük bir bak?c? ile anla??p sadece tarlas?ndaki geli?meleri izlemekle yetinebilecek. Tarlas?n? ektikten sonra ilgilenmeye f?rsat bulamayanlar belediyeye haber vererek durumu bildirecek ve içindeki üründen (yiyece?i kadar hariç) hak talep etmemek ?art?yla bak?m?n? belediyeye veya bir ba?kas?na devredebilecek.
Gelelim sat?lmak istenen ürünlerin sat?? ?ekline...
Merkeze kurulacak bir pazar yerinden söz etmi?tik. Belirlenen günlerde (örn. hafta sonu) dileyen ki?iler veya belediyeye ait ürünler buralarda sat?labilecek.
Bir ikinci sat?? ?ekli de ?u olacak...
Y?llar önce Almanya'da denk gelmi?tim ve san?yorum ayn? uygulama halen devam ediyordur. Çilek tarlalar?na girip kendiniz toplayabiliyordunuz. Giri?te sat?n ald???n?z sepetin kilogram?na göre ücret ödüyorsunuz. Yan?n?zda getirdi?iniz çanta veya sepet benzeri bir ?ey varsa ç?k??ta tart? üzerinden ücret ödüyorsunuz. ??in ilginç yan? ise ?uydu; içeride yiyebildi?iniz kadar çilek yemek serbest!
Bu sistem pekala uygulanabilir ayr?ca üretici toplama maliyet ve zahmetinden de kurtulmu? olur. Toplayanlar?n ço?u da belki de hayat?nda ilk kez yiyece?i bir ?eyi dal?ndan toplama imkan?na kavu?ur. Bu, özellikle çocuklar için harika bir ?ey olmal?...
?imdi dü?ünün...
Bir pazar günü çocuklar?n?zla beraber bir AVM'ye t?k?l?p hamburger yemek mi, yoksa bir tarlada yiyece?iniz ürünlerle ha??r ne?ir olup aç?k havada güne?in, oksijenin ve hemen ayn? yerdeki restoranlar?n, sinemalar?n, havuzun ve di?er tüm sosyal aktivitelerin tad?n? ç?karmak m? kula?a daha ho? geliyor?
Belediyelerin bu i?ten elde edece?i geliri hiç hesap bile etmiyorum ama sadece kiralanan 5 bin tarladan ayl?k sadece 150 TL al?nd???n? farz edersek y?ll?k 7 buçuk milyon TL ek gelir sa?lar. Di?er sosyal tesislerden al?nacak kiralar ve ürün sat???ndan do?acak karlar cabas?.
Gideri ne?
Bir iki ziraat mühendisi, birkaç bekçi, birkaç i?çi, zaten var olan birkaç traktör ve sulama...
Böyle büyük kapasitede bir proje için bunlar çok çok küçük maliyetler. Çünkü sosyal tesisler kiralanaca?? için belediye buralar?n hiçbir giderine kar??madan sadece kira tahsilat? ve amaca uygun i?letim sistemini denetlemekte kalacak. Yani bir külfeti olmayacak.
Neyse çok da uzatmadan laf? ba?lad???m?z gibi bitirelim..
''Ben belediye ba?kan? olsam bunu yapard?m'' diyorum, Sn Utku Gümrükçü veya Sn Tunç Soyer yaps?n demiyorum:)
Sevgiyle kal?n?z...