Sözcü Gazetesi yazar?, duayen gazeteci U?ur Dündar ile bir söyle?i yapan ?Y? Parti Genel Ba?kan Yard?mc?s? ve ?zmir Milletvekili Aytun Ç?ray, koronavirüs gündemiyle ilgili dikkat çeken öneriler gündeme getirdi. Usta gazeteci U?ur Dündar'?n sunumuyla i?te o söyle?i:
"De?erli okurlar?m,
?Y? Parti'nin Güvenlik Politikalar?ndan Sorumlu Genel Ba?kan Yard?mc?s? Aytun Ç?ray, Sa?l?k Bakanl??? Müste?arl??? yapt??? dönemde engin uygulama ve devlet deneyimine sahip olmu? de?erli bir hekimdir. Nitekim “Koronavirüs” henüz bu boyutta tart???lmazken 31 Ocak'ta bir aç?klama yapm?? ve “Al?nan tedbirler yerinde ama yetersiz” demi?ti.
Bu söyle?imize Say?n Ç?ray'a, “Bu tespiti nas?l ve hangi verilere dayanarak yapt???n?” sorarak ba?l?yorum.
???
AYTUN ÇIRAY (A.Ç): Çok te?ekkür ederim. Öncelikle uzmanl?k alan?m?n dahiliye oldu?unu belirtmeliyim. Bu nedenle burada iki ?apkamla konu?aca??m. Sa?l?k Bakanl??? Eski Müste?ar? olarak kriz yönetimini yorumlayaca??m. Ancak “Koronavirüs” diye bilinen “Cod-19” hakk?nda söyleyeceklerim genel t?p bilgimle birlikte, ?ntaniye ve Mikrobiyoloji uzmanlar?ndan sürekli ald???m raporlardan edindi?im bilgilerle olacak.
U?UR DÜNDAR (U.D): Evet. Ba?ta sordu?um soruya dönelim; “Al?nan tedbirler yetersiz” derken neyi i?aret etmek istediniz? Zira Sa?l?k Bakan?'n? krizin yönetiminde ba?ar?l? bulanlar var.
(A.Ç): Nesi ba?ar?l?ym??? Her konuda geciktiler, gecikiyorlar. Sa?l?k Bakanl??? öncelikle salg?n?n küresel boyutunu de?erlendiremedi. AKP iktidar?n?n hep yapa geldi?i gibi, pandemiyi (küresel salg?n) bir halkla ili?kiler arac? olarak gördüler. Tarihin en büyük maskelemesi yap?ld?. Örne?in; ?ran'?n saklamas?na ra?men ocak ay?nda bu ülkede “Koronavirüs” vakalar? oldu?u duyuldu, bizimkiler s?n?r? kapatmak için 23 ?ubat'a kadar beklediler. Irak ve Ermenistan bizden önce s?n?rlar?n? kapatt?lar. Ba?ta ?talya olmak üzere virüs, Avrupa'da yay?ld???nda, Say?n Bakan hâlâ uçak seferlerinin durdurulmas?n? talep etmedi. “Cod-19” pandemisi var ama bizde hiç yok! Mümkün müydü? Bu bioistatistik bilimine ayk?r?yd?. Bunun üzerine, “Bu bir pandemi. O halde Türkiye'de de hasta var” dedim. Bu aç?klamam üzerine geç saatte Say?n Bakan “Türkiye'de bir “Koronavirüs” vakas? var” diye aç?klama yapt?. Sadece te?histe de?il tedbirlerde de hep geriden geldiler.
D?YANET ??LER? BA?KANI B?NLERCE ?NSANI B?R ARAYA GET?RD?KTEN SONRA B?R ARAYA GELMEY?N DED?
(U.D): Somut örneklerle konu?al?m. Hangi tedbirlerin al?nmas?nda gecikildi?
(A.Ç): Asl?nda ald?klar? tedbirlerin gecikmesinden daha fenas? bütünsellik olmamas?. Okul tatillerini yap?n bari dedik, 2 gün sonra uygulamaya geçildi. Cuma namaz? konusunda uyard?k, ellerinde kalan son ?ey din istismar? oldu?u için dinlemediler. B?rak?n dinlememeyi, Diyanet ??leri Ba?kan? Prof. Ali Erba? Cuma namaz?na giderek omuz omuza yüzlerce insan?m?z?n oldu?u bir camide, Türkiye'de binlerce insan?m?z? bir araya getirip, “Bir araya gelmeyin” diyerek adeta ilme ve dine meydan okudu!..
(U.D): Say?n Ç?ray siz, maçlar?n ertelenmesi konusunda bir ça?r? yapt?n?z. Ben de Cuma ak?am? Demokrasi Arenas? canl? yay?n?nda ve sonras?nda da sosyal medya hesaplar?mdan payla?t???m mesajlarla ça?r?n?za destek verdim. Bu konuda bir geli?me oldu mu?
?NSANLARI STADLARDAN ÇIKARIP KAHVEHANELERE TIKTILAR
(A.Ç): Bu söyle?inin yap?ld??? saate kadar hay?r. Acil durum kavrama sorunlar? var. Naçizane dedik ki; ya maçlar? erteleyin ya da ?ifreyi kald?r?n. Dinlemediler. Seyircisiz maç oynanmas?n? yeterli gördüler. Peki ne oldu? Aç?k havada bir araya gelmelerini bile “Koronavirüs”ün bula?mas? aç?s?ndan riskli buldu?umuz yüzbinlerce insan?m?z? aç?k havadan ald?lar ve kapal? ortamlarda s?k?? tepi? oturmaya mahkum ettiler. Ancak, yapt???m?z hiçbir uyar?, at gözlüklü yanda? bas?n taraf?ndan görülmedi. San?rs?n?z “Koronavirüs” partilere göre davran?yor! Ama as?l felâket, umre konusunda ya?and?.
(U.D): Nas?l?
(A.Ç): Ba?tan söyledi?im gibi hastal???n küresel boyutunu kavram?? olabilseydiler, umreyi iptal ederlerdi. Etmediler. Sonra dönü? zaman? geldi. Daha umredekiler seyahatteyken Suudiler Kâbe'ye ziyareti yasaklad?lar. Çünkü 86 “Koronavirüs” vakas? tespit etmi?lerdi. Peki bizim Diyanet ??leri Ba?kanl??? ve Sa?l?k Bakanl??? bütün bu olanlara kar??n ne yapt?lar? Onbe? bin insan?m?z?n yurt içine da??lmas?na göz yumup, sadece “Aman ha evlerinizden ç?kmay?n ziyaretçi kabul etmeyin” dediler. Peki evdekiler ne olacakt?? Nitekim sosyal medyadaki ilk payla??mlar AKP'li milletvekillerinin de içinde oldu?u ziyaretçilerden geldi.Sonra da umreden gelenlerden -güya- bir ki?ide “Koronavirüs” tespit edildi!..
UMREC?LER ?Ç?N GECE YARISI BO?ALTILAN YURTLAR HAZIRLIKSIZ OLDUKLARININ DEL?L?
(U.D): Ama gazetelerde ve televizyonlarda umreden dönen yurtta?lar?m?z?n karantinaya al?nd?klar?na dair bilgiler yay?nland?…
(A.Ç): Biz k?yameti kopard?ktan sonra, son gelen 5 bin ki?iyi, bir gece yar?s? ayaz?nda ö?rencileri uyand?r?p, apar topar yurtlar?ndan ederek sözde karantinaya ald?lar. Bir gece, sabaha kar?? bo?alt?lan yurtlar, ne kadar haz?rl?ks?z olduklar?n?n delilidir. Bilim Kurulu üyeleri umreden gelen insanlar?m?z?n durumlar? yüzünden kendilerinden utanm?? olmal?lar. Bu arada bizden kast?m genel muhalefet de?il, bir grup bilim insan?n?n temsilcisi olarak bendeniz, siz ve sizin gibi çok az say?da gazeteci, televizyoncu ile sosyal medya destekçilerimizi kast ediyorum. Bunlar televizyonlara ya bir yerde rektörlü?e aday profesörü, ya da ?arlatanlar? ç?kard?lar. Bilimsel aç?klamalar yerine fetva ve hadislerden söz edildi. Bilimi ibadet gören dinimize de zulmediyorlar.
?DEOLOJ?K NEDENLE CANA KAST EDENLER ALLAH HUZURUNA ÇIKAMAZLAR
(U.D): Nihayet önceki gün Diyanet ??leri Ba?kan? ç?k?p, namazlar?n toplu k?l?nmas?na gerek olmad???n? aç?klad?.
(A.Ç): 15 Temmuz hain kalk??mas?n?n eleba?lar?ndan Adil Öksüz'ün doktora savunmas?nda jüri üyesi olma “?erefine” nail olmu? olan “hükümetin din adam?” sözü yine k?v?rd?. “Münferiden k?lmak isteyen k?ls?n” dedi. ?ki ki?i bir araya geldi?inde di?eri enfekte ise ne yapaca??z. Ya birbirinden habersiz yüzlerce yurtta? münferiden namaz k?lmak isterse ne olacak? ?slâm dini için hayat en kutsal de?erdir. Neden tereddüt ediyorsun? Çünkü Siyasi ?slâmc? tak?nt?lar? var. Sözde inanç ad? alt?nda insan can?na kast edenler, Allah huzuruna ç?kamayacaklar. Ama burada temel sorun bütün bu i?lerin kanun önünde sorumlusu olan Sa?l?k Bakan?'n?n aczi yat?yor.
(U.D): Müste?arl?k yapt???n?z için bilirsiniz, bu konularda Sa?l?k Bakanl???'n?n yetkileri neler?
(A.Ç): Kurulu? kanunu der ki; “?lgili kurum ve kurulu?lar?n insan sa?l???n? do?rudan ve dolayl? olarak etkileyen faktörler ve sosyal belirleyicilerle ilgili uygulamalar?na ve düzenlemelerine yön verir, bunu teminen gerekli bildirimleri yapar, görü? bildirir ve müeyyide uygular…” Yani bugün patron Sa?l?k Bakanl???d?r. Politikalar? o belirler, Diyanet ??leri Ba?kan? ç?kar Sa?l?k Bakanl???'n?n politikalar? do?rultusunda millete nasihat ve moral destek verir. Gerisi “müeyyideye” yani yapt?r?ma tabidir. Çünkü halk sa?l??? ile oynuyor.
BENDEN SÖZ ED?LM?YOR KAÇINCIYIM ACABA?
(U.D): Sa?l?k Bakan?'n?n aç?klamalar?na güveniyor musunuz?
(A.Ç): Hay?r. Milleti kand?r?yor. Ba?tan beri vaka say?lar?n? do?ru vermedi?inden itibar etmiyorum. Nitekim “Hasta say?s? 6 ki?i ve hepsi ayn? aileden” dedi?inde de do?ru bilgi vermiyordu. Çünkü o bu aç?klamay? yaparken, tan? alm?? bir arkada??m hastanede yat?yor ve “Benden söz edilmiyor, kaç?nc?y?m acaba?” diyordu. Çok Gezenti adl? seyahat program?n? yapan Burak Akkul'un sosyal medyadaki aç?klamas?n? herkes gördü. “5 gündür “Koronavirüs” ?üphesiyle tedavi görüyorum, ancak sonuçlar? bana iletilmiyor” diyor. Tayvan'n?n aç?klad??? yeni 15 vakan?n 5'i, Türkiye'ye yapt?klar? seyahatten gelenler. Yaz?n?n sonunda “Türkiye toplam 5 vaka aç?klarken sadece Tayvan'da 5 Türkiye kaynakl? vaka ç?kt?, demek ki Türk Hükümeti gerçek rakamlar? sakl?yor” diyor. Nedenini söyleyeyim mi? Vaka say?s?n? dü?ük göstermek için. Halbuki hasta ihraç ediyoruz. Bu insan can?n? bile kendi siyasal ç?karlar? için hiçe say?labilece?inin aç?k göstergesi. De?er mi? Hipokrat yeminine ayk?r? bu! Üstelik bunlar duyuldukça hükümet güvenini yitirir bu iyi bir ?ey de?ildir.
?ZM?R'DE TEST YAPILMIYOR, KARANT?NA MERKEZ? DE AÇIKLANMI? DE??L
(U.D): Hasta say?s?n? saklamak akla mant??a ve etik de?erlere ayk?r? de?il mi?
(A.Ç): Çünkü son günlere kadar hiçbir ?ey yapmad?klar? gibi kaderci davrand?lar. Bir ?ey olmaz yakla??m?yla zaman kaybettiler. Bildikleri tek ?eyi yapt?lar: Alg? yönetimi!.. Her ?ey yeni ba?l?yor.
Art?k Sa?l?k Bakanl??? lütfen do?ru ve anla??labilir aç?klamalar yaps?n. Kaç ki?iye nerelerde test uyguland???n? yer ve sonuç bildirerek aç?klamal?d?r. Örne?in seçim bölgem olan ?zmir'de test yap?lmad???n? biliyorum. Karantina merkezi de aç?klanm?? de?il! Kan al?n?p Ankara'ya gönderiliyor. Bu zaman kayb?. Ayr?ca tarama imkanlar? kamuoyu ile payla??lmal?. Bu arada Allah korusun “Koronavirus”ün tam bir salg?n halini almas? durumunda devasa ?ehir hastanelerinin sak?ncalar?n? da ya?ayaca??z.
GAZ ELEKTR?K SU FATURALARI ASKIYA ALINMALI ?FLASLAR VE ??Ç? ÇIKARMALARIN ÖNÜNE GEÇ?LMEL?
(U.D): Bunlar ele?tirileriniz. Peki önerileriniz nedir?
(A.Ç): Suriye sorunu ile birlikte de?erlendirildi?inde bu salg?n bir Milli Güvenlik sorunudur. Buna uygun bir bakanl?klar aras? koordinasyon gerekir. Devletin sahiplerine önerim; tedbirleri bütünsel olarak an?nda almalar?d?r. Derhal 14-21 gün her yer tatil edilsin. Bütün bas?n yay?n organlar? ellerinde, oralara ?aklabanlar? de?il ciddi bilim insanlar?n? ç?kararak bu zorunlu tatilde herkesin hayati ihtiyaçlar d???nda evden ç?kmamalar? ve nas?l bir korunma sa?lamalar? gerekti?i anlat?ls?n. Tüm illerde tahlil ve tarama imkanlar? sa?lans?n. Güvenlik güçleri bu mücadele için yeniden organize edilsin. ?effafl?k çok önemli. Gizlenenler gizlenemez ?eyler ve ortaya ç?kt?kça güven kayb?na neden olur. Bu ?imdi, bu iktidar için bile isteyece?imiz bir ?ey de?il. Çok ?ey sayabilirim… Örne?in Fransa'da oldu?u gibi gaz, elektrik ve su faturalar? ask?ya al?nmal?. Küçük i?letmelerle, esnaf?n iflaslar?n?n önüne geçilmeli. Hiçbir i?çi i?ini kaybetmemeli.
(U.D): Ya vatanda?lar?m?z için ne söylemek istersiniz?
(A.Ç): Vatanda?lar?m?za gelince mecbur olmad?kça evlerinden ç?kmamalar?n? tavsiye ederim. Sa?l?k Bakanl???'n?n önerdi?i ve web sayfas?nda yer verdi?i 14 kural mutlaka uygulanmal?. SGK do?ru bir kararla kronik hastalar için verilen ilaç raporlar?n?n süresini artt?rd? ve bu ilaçlar eczanelerden reçetesiz al?nabilecek. Ayr?ca acil bir durum olmad?kça kesinlikle hastanelere gitmesinler. En az 1 metre olan sosyal, fiziki mesafeyi artt?rarak, salg?n?n yay?lma a??ndan bir zinciri koparacaklar?n? unutmas?nlar. Alaca??m?z her tedbir, uyaca??m?z her kural, sa?l?kla normal hayata dönü?ümüzü kolayla?t?racakt?r.