Ege Çevre ve Kültür Platformu (EGEÇEP), vatanda?larla birlikte açt?klar? dava sonucunda 19 Mart sürecinde ?zmir Valili?inin kentte uygulad??? toplant?, gösteri ve bas?n aç?klamas? yasaklar?n?n mahkeme taraf?ndan hukuka ayk?r? bulunarak iptal edildi?ini duyurdu.
CHP'nin Cumhurba?kan? Aday? ve ?stanbul Büyük?ehir Belediyesi Ba?kan? Ekrem ?mamo?lu’nun 19 Mart'ta gözalt?na al?nmas? ve ard?ndan tutuklanmas? üzerine Saraçhane Meydan? ba?ta olmak üzere Türkiye’nin birçok yerinde yurtta?lar karar? protesto etmek için eylem düzenlemi?ti. ?zmir Valili?i de 21 Mart’tan ve 25 Mart’a kadar “il genelinde” her türlü toplant?, gösteri yürüyü?ü ve bas?n aç?klamas?n? yasaklad???n? bas?n duyurusuyla ilan etmi?, ard?ndan yasa?? be? gün daha uzatm??t?.
EGEÇEP’in vatanda?larla birlikte açt??? dava sonucunda ?zmir 6. ?dare Mahkemesi, Valili?in bu “toptan yasak” i?lemini iptal etti. Mahkemenin verdi?i kararda, Valili?in dayanak gösterdi?i 5442 say?l? ?l ?daresi Kanunu’nun 11/C maddesinin, tüm ili kapsayan ve bütün toplant?lar? hedefleyen bir yasak için kullan?lmas?n?n mümkün olmad??? vurguland?. Bu hükmün yaln?zca “yer, zaman ve ki?i” bak?m?ndan s?n?rl? önlemler öngördü?ü belirtildi.
Mahkeme ayr?ca, 2911 say?l? Toplant? ve Gösteri Yürüyü?leri Kanunu’na göre yasaklama yetkisinin belirli toplant?lar veya ilin bir ya da birkaç ilçesiyle s?n?rl? olabilece?ini belirterek, ?zmir Valili?i’nin ise ilin tamam?nda, belirli olmayan bütün toplant?lar için yasak getirdi?i ve bu nedenle ‘kanunilik ?art?n? kar??lamad???n?’ ortaya koydu.
EGEÇEP, yasak karar?yla sadece 19 Mart sürecine dair yurtta? tepkisinin k?s?tlanmad???n?, ayn? zamanda Dünya Su Günü kapsam?nda yap?lacak fark?ndal?k çal??malar? gibi çevre etkinliklerini, imza kampanyalar?n? ve demokratik protesto hakk?n? da fiilen ortadan kald?rd???n? belirterek, iptal karar?yla ilgili ?unlar? kaydetti:
"Türkiye’de 19 Mart 2025’te ?stanbul Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Ekrem ?mamo?lu’nun gözalt?na al?nmas?yla birlikte, ülke genelinde ifade özgürlü?ü ve bar??ç?l toplanma hakk? kapsam?nda Bahar Direni?leri ba?lam??; geli?meler kamuoyunda geni? tepkiye yol açm??t?r. ?çi?leri Bakanl??? ise 19–23 Mart tarihleri aras?nda gerçekle?en eylemlerle ba?lant?l? olarak toplam 1.133 ki?inin gözalt?na al?nd???n? aç?klam??t?r.
Bu atmosferde ?zmir Valili?i, 21.03.2025 saat 10.00’dan 25.03.2025 saat 23.59’a kadar “il genelinde” her türlü toplant?, gösteri yürüyü?ü ve bas?n aç?klamas?n? yasaklad???n? bas?n duyurusuyla ilan etmi?, ard?ndan yasa?? be? gün daha uzatm??t?r. Bu yasak, yaln?zca belirli bir etkinli?i de?il; Dünya Su Günü kapsam?nda yap?lacak fark?ndal?k çal??malar? gibi tamamen bar??ç?l çevre etkinliklerini, imza kampanyalar?n? ve demokratik protesto hakk?n? da fiilen ortadan kald?rm??t?r.
Yurtta?lar ve EGEÇEP Derne?i olarak açt???m?z davada ?zmir 6. ?dare Mahkemesi, Valili?in bu “toptan yasak” i?lemini iptal etmi?tir.
Mahkeme karar?nda özetle;
• Valili?in dayanak gösterdi?i 5442 say?l? ?l ?daresi Kanunu m.11/C hükmünün, il genelini kapsayan ve tüm toplant?lar? hedefleyen bir yasak için dayanak olamayaca??n?, bu hükmün “yer-zaman-ki?i” bak?m?ndan s?n?rlar? olan önlemler öngördü?ünü,
• 2911 say?l? Kanun bak?m?ndan da yasaklama yetkisinin belirli toplant? veya ilin bir/birkaç ilçesi ile s?n?rl? yorumlanmas? gerekti?ini; buna kar??n ?zmir Valili?i’nin ilin tamam?nda, belirli olmayan bütün toplant?lar yönünden yasak getirdi?ini ve bu nedenle kanunilik ?art?n?n kar??lanmad???n? aç?kça ortaya koymu?tur.
Mahkeme ayr?ca benzer bir uyu?mazl?kta Anayasa Mahkemesi’nin Aklime Hanas Ve Di?erleri Ba?vurusu Karar?’na da at?f yaparak, bar??ç?l toplanma hakk?n?n “genel ve soyut gerekçelerle” ask?ya al?namayaca??n? hat?rlatm??t?r.
Bu karar neden önemlidir?
1- Toplant? ve gösteri yürüyü?ü hakk?n?n “il genelinde toptan” yasaklanamayaca?? yarg? karar?yla netle?mi?tir. Bu, demokratik toplum düzeninin asgari güvencelerinden biridir.
2- Çevre mücadelesi de dâhil olmak üzere sivil toplumun bar??ç?l etkinlikleri “soyut provokasyon” iddialar?yla durdurulamaz. Yasaklar, gerekçeli, ölçülü ve hedefi belirli olmak zorundad?r.
3- “Etkisi tükenecek i?lem” niteli?indeki yasaklar uygulan?rken do?an zararlar telafisi güç sonuçlar yarat?r: Nitekim yasak döneminde ?zmir’de çok say?da yurtta? ve avukat gözalt?na al?nm??, ?zmir Barosu da gözalt?lara ili?kin aç?klamalar yapmak zorunda kalm??t?r.
EGEÇEP olarak bu karar?n, yaln?zca bir davan?n sonucu de?il; ?zmir’de ve Türkiye’de temel haklar bak?m?ndan bir “hukuki e?ik” oldu?unu vurguluyoruz. 20. y?l?m?zda bir kez daha alt?n? çiziyoruz: Do?ay? savunmak, ya?am? savunmakt?r; ya?am? savunmak ise söz söyleme ve bar??ç?l biçimde bir araya gelme hakk?n? savunmay? da içerir.
Kamuoyuna sayg?yla duyururuz."
Öte yandan, ?stanbul Barosu’nun açt??? dava sonucunda ayn? dönemde ?stanbul'da ilan edilen toplant?, gösteri ve bas?n aç?klamas? yasa?? da hukuka ayk?r? bulunarak iptal edilmi?ti. (T14)