Cam nazar boncu?u üretimiyle ünlü olan ?zmir'in Kemalpa?a ilçesine ba?l? Nazarköy Mahallesi’nde yakla??k 80 y?l? a?k?n süredir demir sesleri yükseliyor. Eski ismi Kurudere olan, 1900'lü y?llar?n ortalar?ndan bu yana sürdürülen cam nazar boncu?u üretimi nedeniyle 2007 y?l?nda 'Nazarköy' ad?n? alan mahallede birçok dükkan ve atölye bulunuyor.
Do?up büyüdü?ü Nazarköy'de ata yadigar? mesle?ini 3'üncü ku?ak olarak devam ettiren U?ur Karata? (39), "Babam, dedem, eni?tem, day?m, abim bütün aile fertlerim bu i?i yapt?. Çocuklu?umuzda oyun oynarken boncuk yap?yormu? gibi oynuyorduk. Babam, dedem, abilerim çal???rken üretim an?nda oca?a gelirdik. Eskiden nazar boncuklar?n? ?i?e camlar?ndan geri dönü?ümle yaparlard?. Biz ?i?eleri temizlerdik. 11 ya??nda bu mesle?e ba?lad?m. 'Saraç' denilen gözsüz yuvarlak boncuklar? yapmaya ba?lad?m. Rahmetli eni?tem göz takmas?n? ö?retti, kal?p vurmas?n? day?m gösterdi. Her bir büyü?üm, ustam bana bir teknik gösterdi" diye konu?tu.
KÖYDE 3 OCAK YANIYOR
Eski ismi Kurudere olan Nazarköy'e 1942 y?l?nda M?s?r as?ll? 3 karde?in gelerek mesle?i dedesi gibi ustalara ö?retti?ini anlatan Karata?, "1942'den 2005'lere kadar köyümüzde 18 atölye vard?, köyümüzün geçim kayna??yd?. Daha sonra yurt d???ndan gelen imitasyon, mika, plastik boncuklar esnaf? büyük bir zarara u?ratt?. Birçok usta kazanç sa?lamad??? için bu i?i yapmamaya ba?lad?. 2007'de köy hareketlensin, tan?ns?n, ustalar yeti?sin diye köyün ismi de?i?ti ama maalesef önüne geçilemedi. ?u anda köyümüzde aktif olarak çal??an 3 atölye var. Normalde bir ocakta 5 ki?i çal??abiliyor ama biz ?u an 3 ki?iyiz" dedi.
'KÖYÜN ERKEKLER?N?N YÜZDE 80-90'I BONCUK YAPIMINI B?L?R'
Usta ç?rakl?k ili?kisi oldu?unu, dedesi ve babas?ndan sonra 3’üncü ku?ak olarak i?i devrald???n? dile getiren U?ur Karata?, "Bizden sonra bu i?i ö?renecekler in?allah ç?kar, zanaat? devam ettirir. Kaybolma yüz tutmu? el sanat?m?z, gelecek nesillere in?allah gider. Köyün erkeklerinin yüzde 80-90'? boncuk yap?m?n? bilir. Gençlerde de hevesli olanlar var. Köyümüzde böyle bir sanat yap?l?yor 'Ben de ö?renmek istiyorum' diyen var. Onlara demir nas?l tutulur, kal?p nas?l vurulur, nas?l ?ekillendir ö?rettik. Köyde el verdi?im 6 ç?rak var. Ocakta ?u anda bir arkada??m?n o?lu var. O da babas?ndan ö?rendi ama i?in teknik k?sm?n? benden ö?reniyor" ifadelerinde bulundu.
'YEN? NES?L BU ??? MESLEK OLARAK SEÇMEK ?STEM?YOR'
Geleneksel cam nazar boncu?unun Kültür ve Turizm Bakanl???'n?n koruma listesinde oldu?unu söyleyen Karata?, "UNESCO'nun da geçici miras listesine eklendi. Boncuk üzerine ?zmir'de ya?ayan insan hazinemiz var. Nazar boncu?unun Türkiye'de büyük bir yeri ve önemi var. Ama alttan gelen bir nesil yok. Kaybolmaya yüz tutmu? bir zanaat? icra ediyoruz. Ekonomik olarak geçimimizi sa?l?yoruz. Ö?renmek isteyenler ekonomik olarak bak?yorlar. Yurt d???ndan gelen imitasyon boncuklar bizi çok yaralad?. Yeni nesil bu i?i meslek olarak seçmek istemiyor. Mevcudiyeti koruyam?yoruz, ustalar?n birço?u fabrikalarda çal???yor. ?u an köyde 3 atölyemiz var. Fabrikalarda çal??an ustalar? getirebilsek bugün 10 ocak yanacak" diye konu?tu.
U?ur Karata?, sözlerini ?öyle sürdürdü: "Alttan gelecek ki?i ekonomik olarak kar??l???n? ald???nda bu i?i meslek olarak seçebilir. Bu i?i severek yap?yorum. 1200 derece ?s? kar??s?nda çal???yoruz. Sevmesen o ate?in kar??s?na geçip kaybolmaya yüz tutmu? bir zanaat? hala devam ettiremezsin."
Geleneksel cam nazar boncu?u konusunda herkesin bilinçlendirilmesi gerekti?ini ifade eden Karata?, "?thal gelen boncuklar?n iç delikleri beyaz, bizim yapt?klar?m?z demir geçti?i için bir pas lekesi vard?. Gözlerinde hafif kabarc?klar vard?r. Bu bizim orijinal el yap?m? boncu?u. ?nsanlar?n bunu tercih etmesini istiyoruz" dedi.