Ni?de'de geçen pazar meydana gelen 5.1 büyüklü?ündeki depremin ard?ndan Aksaray per?embe günü saat 04.01'de 4.4 büyüklü?ündeki depremle salland?. Ni?de'de hissedilen depremin ard?ndan bir aç?klama yapan DAUM Müdürü ve Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, ana ?okun ard?ndan 40'?n üzerinde artç? ?oklar gerçekle?ti?ini ve sars?nt?lar?n önceki depremlere göre Aksaray'a yakla?t???n? söyledi. Depremlerin do?rultusuna bakarak ana faya belli bir do?rultuda meydana gelen küçük ölçekli faylarda sars?nt? meydana geldi?ine dikkat çeken Dr. Sözbilir, çok say?da fay?n birbirini tetikleyecek ?ekilde deprem üretebilece?ini aç?klad?.
Sözbilir, "Bu bölgede Hasan Da?? volkan?n?n kendisi var. Volkan?n ya?? ile fay?n ya?? ayn?. ?kisi de 10 bin y?ld?r faaliyet gösteren jeolojik yap?lard?r. Hasan Da?? volkan?n?n yakla??k 28 bin y?l önce püskürdü?ünü biliyoruz. Daha sonra 9 bin y?l önce püskürmü?. Dolay?s?yla insanlar ya?arken, Çatalhöyük zaman?ndaki dönemde Hasan Da??'n?n püskürdü?ünü söyleyebiliriz" diye konu?tu. Hasan Da??'n?n aktif bir volkan oldu?unu söyleyen Prof. Dr. Hasan Sözbilir, buhar ç?k??lar?n?n zirveye yak?n bölgede gerçekle?ti?ini belirterek, jeolojik çal??malarla volkan?n kabarma gösterip göstermedi?inin ölçülmesi gerekti?ini anlatt?. Türkiye'de ilgili bilim insanlar?n?n bu tür çal??malar? ba?latt???n? aç?klayan Sözbilir, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Ara?t?rma Kurumu (TÜB?TAK) taraf?ndan görevlendirilen bir ekibin bölgede çal??maya ba?lad???n? aktard?. Sözbilir ?öyle devam etti:
"Bölgede hem kabuk titre?imi hem de dü?ey yöndeki hareketlerin sürekli izlenmesi gerekiyor. Bu yap?lar?n birbiriyle ili?kisi ortaya ç?kar?lmal?. Tuz Gölü fay?n?n kaz? çal??malar? sonunda deprem tekrarlama periyodu ortaya ç?kar?lm?? durumda. Bu periyod birkaç bin y?l olarak ortaya ç?km??. Y?k?c? deprem üretmesi için çok say?da zaman geçmi? olmas? gerekiyor. Ve bu zaman geçmi? durumda. ?u anki depremler belki de daha büyük bir depremin de habercisi olabilir. Bunu zaman gösterecek. Ama ?u an meydana gelen depremlerle volkan?n ili?kisi aras?nda tam olarak nas?l bir ba??nt? var, bunu ortaya ç?karmak için çal??man?n tamamlanmas? gerekiyor. Bu bölgede Tuz Gölü fay?n?n saçaklanmas? söz konusu oldu?u için faylar birbirini tetikliyor. Belli bir zaman dahilinde bu tür depremlerin devam etmesi beklenebilir. Burada çok say?da fay var. Birbiriyle ba?lant?l?. Bunlar?n hepsi kuzeye Aksaray'a do?ru ana faya ba?lan?yor. Tuz Gölü fay?n?n içinde 6 fay parças? var. Birbirini tetikleyecek depremler üretebilir. Fay yakla??k 200 kilometre uzunlu?unda. 7.2 büyüklü?üne varan depremler üretti?i biliniyor. Gelecekte de bu büyüklükte deprem üretebilir."
'VOLKAN C?VARINA S?SMOMETRELER YERLE?T?R?LD?'
DAUM Yönetim Kurulu üyelerinden Jeofizik Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Dr. Mehmet Utku da TÜB?TAK ekibinin bölgedeki çal??malar? hakk?nda bilgi verdi. Türkiye'nin bir deprem ülkesi oldu?unu hat?rlatarak kamuoyunda olu?an deprem hassasiyetine dikkat çeken Dr. Utku, "Depremle ilgili uzmanl?k alan? olan ki?iler o depremi anlamaya çal???yor. 20 Eylül'de meydana gelen ve yakla??k 3 km derinlikte ya?anan depremin ard?ndan da ayn? hassasiyet ya?and?. Bu depremin özelli?i yak?n?nda bir yanarda??n olmu? olmas?yd?. Türkiye'de zaten çok say?da volkan var. Hasan Da?? volkan? yak?n?nda ve Tuz Gölü fay?nda olmas? di?er depremlere göre farkl? ?eyler dü?ündürdü. Depremin volkanizma kökenli olup, olmad???n? anlamak için TÜB?TAK bölgeye bir ekip gönderdi. Bu ekip volkan civar?na sismometreler yerle?tirerek oradaki yer sars?nt?lar? aletlerle izleyecek" dedi. Ekibin tek bir alet ile de?il deprem etkinli?ini anlayabilecek say?da istasyon kurup, a? olu?turaca??n? kaydeden Dr. Utku, o bölgede kaydedilen depremlerin volkandan kaynaklan?p kaynaklanmad???n?n ke?fedilece?ini dile getirdi.
'TÜRK?YE'N?N TAMAMI DEPREM BÖLGES?'
Türkiye'nin bu konuda yeterli alt yap?ya sahip oldu?unu ifade eden Dr. Mehmet Utku ?unlar? söyledi:
"Sonuçlar?n ortaya ç?kmas? için çal??mayla ilgili bir süre vermek zor. Bu çal??ma ba?lang?ç. Ülkemizdeki belli kurumlar?n yeni çal??malar?nda son 10 bin y?lda faaliyet gösteren volkanlar sismik ve jeofizik aletlerle izlenecek. Alet gözlem a??yla sürekli olmas? gerekir. ?lk a?amada yak?n zamanda olan depremlerin volkanik kökenli olup olmad??? anla??lacak ama daha sonra yerle?im planlar?n?n ?ehir bölge planlamalar?n?n gözden geçirilmesi gerekecek. Türkiye'nin tamam? deprem bölgesi. Ni?de ve Tuz Gölü'nün güney bat? kesiminde sismik etkinlik devam ediyor. Yerbilimciler bu sismik etkinli?in volkanizma kökenli olup olmad???n? ara?t?r?yor. Buna göre yeni önlemler al?nabilir. Bu çal??ma için en az 6 istasyon kurulmal?. Mühendisler ve teknik elemanlar çal???yor."