Erken uyar? sistemi üzerine doktora yapan, yer ve yap? mühendisli?i firmas?n?n temsilcilisi olan elektronik ve haberle?me yüksek mühendisi Süleyman Tunç ve ekibi, ?zmir'de fay noktalar?na yak?n yerlere erken uyar? sistemi kuracak. Olas? depremde kuracaklar? erken uyar? sistemi sayesinde bölgenin do?algaz?n? kesip, h?zl? tren ve metro hatlar? ile çe?itli kurumlara sistem üzerinden mesaj gönderecek.
'DEPREM?N YER VE BÜYÜKLÜ?ÜNÜ HESAPLAYIP ?LG?L? YERE ?LET?YORUZ'
?zmir'de faya yak?n noktalara erken uyar? sistemi kurmay? planlad?klar?n? söyleyen Süleyman Tunç, "Erken uyar? sistemi bir deprem olduktan sonra, deprem dalgalar? ve y?k?c? dalgalar ?ehir merkezine varmadan evvel biz sistemler taraf?ndan bu dalgalar? özellikle ilk dalgalar? dedekte ediyoruz. Bu dalgalardan depremin büyüklü?ünü ve yerini hesaplayarak ilgili yerlere iletiyoruz. Do?algaz ?irketleri, tren yollar?n? ya da hastaneleri uyar? sinyali göndererek erken uyar? yapm?? oluyoruz. Bunun için uzun zamand?r bu proje üzerinde çal???yoruz. Bursa bölgesi için bir projemiz var ama ayn? zamanda yeni bir projeye daha ad?m at?yoruz. Yeni bir yöntemle ?zmir'de erken uyar? projesini ba?lataca??z. Tahmin ediyorum 1 hafta içerisinde ?zmir içerisinde bunun kurulumunu yapaca??z." dedi.
'ETK?Y? AZALTAB?LMEK AMACIYLA YAPILAN ÇALI?MA'
?zmir'de Çe?me ve Selçuk'a erken uyar? sistemi kurmay? planlad?klar?n? ifade eden Tunç, "?zmir'de faya yak?n yerlere kurmay? dü?ünüyoruz. ?lk etapta dü?ündü?ümüz noktalardan biri Çe?me, bir tanesi de Selçuk taraf? olacak ama henüz hocalar?m?z bu konuda çal??malar?n? bitirmedi. En aktif, en rahat ula?abilece?imiz alanlar? seçmek için çaba harc?yoruz. Bu iki noktada bu sistemi kurdu?umuz zaman olas? bir depremin dalgalar? ?zmir'e varmadan yakla??k 8-10 saniye önce biz uyar?y? alm?? olaca??z. Bununla ilgili do?algaz? kesme, h?zl? tren, metro ya da di?er ilgili kurumlara direkt olarak bu mesaj? gönderece?iz. Onlar da bu sinyali ald?klar? zaman otomasyonlar?nda kullanabilirler. Yapmak istedikleri ne varsa bu sinyali alarak as?l y?k?c? deprem dalgalar? ?ehre varmadan kapatma i?lemini ba?latm?? olurlar. Bu sistem sayesinde deprem sonras?nda olu?abilecek y?k?c? veya yak?c? hasarlar?n önüne geçilebilecek. Yani etkiyi daha azaltabilmek amac?yla yap?lm?? bir çal??ma bu."
'7-8 SAN?YEL?K B?R SÜRE KAZANMAYI PLANLIYORUZ'
AFAD ile Bursa'da kurduklar? sistemden olumlu sonuçlar ald?klar?n? belirten Tunç, "?stanbul'da kurdu?umuz bir istasyon var, ayn? zamanda Bursa bölgesine ba?ka bir erken uyar? sistemi kurduk AFAD ile beraber, onunla ilgili ald???m?z olumlu sonuçlar var. Dolay?s?yla 3-4 koldan erken uyar?lar? test ediyoruz, ülkemiz için en uygun, en do?ru ve en h?zl? olan? seçmeye çal???yoruz. Bu tamamen bizim kurdu?umuz sensörler ile depremin merkezine olan uzakl???yla ili?kili bir durum. Maalesef Türkiye'de ve ?stanbul'da genelde faylar ?ehir merkezine çok yak?n geçiyor. 50 kilometre gibi bir uzakl??? var. Bu da bizim 4-5 saniye gibi bir süremizin oldu?unu gösteriyor. ?zmir'deki bu son deprem ?zmir merkezine 70-80 kilometre uzakl?kta oldu?u için 7-8 saniyelik bir süre kazanmay? planl?yoruz. Ülkemizde faylar ?ehir merkezine çok yak?n oldu?u için Japonya gibi bin kilometre uzakl?ktaki bir faydan deprem gelmiyor, çok daha yak?ndan geliyor. Bu nedenle sürelerimiz çok daha k?s?tl? maalesef" diye konu?tu.