Seferihisar ilçesinin aç?klar?nda 30 Ekim'de meydana gelen 6.6 büyüklü?ündeki depremin ard?ndan Urla ilçesinin Gülbahçe Mahallesi'nde denize yak?n iki ayr? alanda yer alt?ndan s?cak su kaynaklar? ç?kmaya ba?lad?. 35 derece s?cakl?ktaki suyun yer alt?ndan depremin ard?ndan ç?kmas? Gülbahçe Mahallesi'nde korku yaratt?. Çi?li ilçesinin Tuzla bölgesinde de yeni s?cak su kaynaklar?n?n ç?kt??? belirlendi. Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Ara?t?rma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, ekibiyle Gülbahçe'ye gelerek inceleme ve ara?t?rma yapt?.
'5.4 BÜYÜKLÜ?ÜNE VARAN ARTÇI SARSINTILAR DEVAM EDEB?L?R'
Prof. Dr. Hasan Sözbilir, ?zmir'deki fay düzleminin tümü k?r?lana kadar artç? sars?nt?lar?n sürece?ini belirterek, "Önümüzde bir örnek var. 24 Ocak'ta Elaz?? depremi 6.8 büyüklü?ünde deprem üretti. O andan itibaren 10 ay geçti, artç?lar hala devam ediyor. Bizim buradaki bölgede de fay düzleminin tümü k?r?lana kadar artç?lar devam edecektir. ?ki, üç hafta de?il, birkaç ay sürecektir. 5.2, 5.4 büyüklü?üne varan artç?lar do?al olarak kar??lanmas? gerekiyor. ?u an en büyük ?ok ya?and?. Onun artç?lar? ya?an?yor. Ba?ka fay? tetikler mi tetiklemez mi onunla ilgili ayr?nt?l? çal??ma yap?l?yor. Deprem olduktan sonra yeni bir proje ba?lat?ld?. Bir günde bilim insanlar? araziye girip devletin imkan?yla çal??ma yap?yor. Proje kapsam?nda Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Ara?t?rma Merkezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Y?ld?z Teknik Üniversitesi Bo?aziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Ara?t?rma Enstitüsü'nden bilim insanlar? bu bölgede çal??maya ba?lad?. ?u anda bu bölgelere GPS istasyonlar? kuruluyor. ?stasyonlarda bu bölgedeki hareketler milim milim ölçülecek" dedi.
SAROS FAYI, TUZLA VE GÜLBAHÇE FAYLARINI ETK?LED?, SICAK SU ÇIKTI'
Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 6.6 büyüklü?ündeki depremin denizin aç?klar?ndaki Saros fay?nda oldu?unu, ?zmir'in de bu fay hatt?n?n dü?en blo?unda oldu?unu ifade ederek, "Depremle Saros fay? k?r?ld?, biz bu fay?n dü?en blo?unday?z. Bu blok üzerinde bizim Karaburun'dan ba?lay?p, Kemalpa?a'ya kadar olan bölgeyi sayabiliriz. Bu bölgedeki bütün faylar tabii ki bundan etkilenebilir, etkilenme derecesini incelemek için arazideyiz. Gülbahçe fay?nda yapt???m?z gözlemlerde yeni s?cak su kaynaklar?n?n ç?kt???n?, baz? yerlerde s?cak suyun derecesinin artt???n? gözlemledik. Faya çok yak?n?z, kumlu bir zemin var. Baz? kesimlerde s?v?la?ma oldu?unu gözlemliyoruz. Deprem bu fayda olmad???n? halde, buralarda s?v?la?ma izleri var bu çok ilginç. Tuzla'da 2 gün önce çal??ma yapt?k. Orada yine s?cak su kaynaklar?nda s?cakl?k art??lar? var. Yeni küçük küçük s?cak su ç?k??lar? gözledik. Gaz ve buhar ç?k??lar? gözleniyor. Bunlar daha önce yoktu. Bu depremden sonra meydana gelen olaylar bu da faylar?n birbirini etkiledi?ini anlam?na geliyor. Normalde denizdeki bir fay k?r?l?r, karadaki faylar?n bu depremden etkilendikleri kesin. Gülbahçe ve Tuzla faylar?n?n etkilendi?ini saptad?k. Bunlarla ilgili veri toplama a?amas?nday?z. Depremle ili?kili oldu?unu dü?ünüyoruz. Deprem olduktan sonra yer içindeki radyoaktifite derecesi artar. O yüzden baz? kesimlerde s?cakl?k art??? ya?anabilir. Onun gerçekle?ti?i yerler bu faylar? izleyerek gerçekle?iyor bu bizim için ilginç" diye konu?tu.
'SICAK SU ÇIKI?I DEVAM EDER'
Prof. Dr. Sözbilir, s?cak su kaynaklar?n?n ana ?okla ç?kt???n? belirtip, "S?cak su ç?k??? devam eder. Buras? çok fazla sars?ld??? için yer alt? su seviyesi yüzeye çok yak?n, denize de çok yak?n?z. Dolay?s?yla alttaki su içeren kumlu tabakalar suyla birlikte yukar?ya ç?k?yor. O nedenle çukurluklar olu?uyor. ?u anda bunu görüyoruz. Bu zeminin ta??ma gücünün s?f?rland??? anlam?na geliyor. Bu olaylar Bayrakl? Ovas?'nda ya?anan olaylard?r. Binan?n alt?nda bu olaylar gerçekle?iyor. Bunlar ya?and??? için bina sars?nt?ya cevap veremiyor ve iyi bir in?aat kalitesine sahip olmad???n? için çöküyor. Gülbahçe ve Tuzla faylar? ?zmir'in en büyük faylar?. Bu faylar?n 6.9 deprem üretme potansiyelleri var. ?imdi meydana gelen deprem Bayrakl? olarak konu?ursak, 70 kilometre uzakl?ktayd?. Ama buradaki fay?n üzerinde Gülbahçe'nin kendisi var zaten. Tuzla fay? üzerinde Do?anbey'den ba?l?yor, denizden giriyor, oradan Yeniköy, Çatalca taraflar?ndan geçiyor. Kuzeye do?ru Orhanl? taraflar?nda Menderes, Cumaovas? taraflar?, Bornova'ya kadar uzanan, Konak'tan geçen 50 kilometre uzunlu?unda fay var. Dolay?s?yla bu faylar?n deprem üretmemesi gerekiyor. Üretirse ?zmir için çok büyük can ve mal kayb? olur. Bu iki fay?n depremden etkilendi?ini anl?yoruz. 2 fayda etkile?im yaratm??, etkile?im, tetiklenme anlam?nda de?il. Sadece etkile?im var. Bu fay deprem üretmeye ba?lad???nda anlayaca??z. ?u an Tuzla ve Gülbahçe deprem üretmiyor, etkilendi?ini anl?yoruz" dedi.
SICAK SU KAYNAKLARI 35 DERECE VE UZER?NE KADAR ÇIKIYOR
?zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Rektör Yard?mc?s? Uluslararas? Su Kaynaklar? Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Alper Baba da s?cak su ç?k??lar?n?n ya?and??? bölümlerde inceleme yapt?. Depremlerin olu?ma nedenlerinden birinin bo?luk suyu bas?nc? oldu?unu belirten Prof. Dr. Baba, "Depremden önce ya da sonra so?uk ya da s?cak sularda de?i?imler görebiliyoruz. Özellikle so?uk sularda yer alt? suyu seviyesinin de?i?imi bunun bir göstergesi. S?cak su olan yerlerde de aktiviye yol gösteriyor. Gülbahçe fay?na yak?n bir yerdeyiz. Bu fay boyunca depremden sonra s?cak su kaynaklar? ortaya ç?kt?. Bu kaynaklarda s?cakl?k 30 ile 35 derece aras?nda de?i?iyor. Bir hat boyunca çizgisellik gösteriyor. Depremlerden sonra bu tür problemleri görmemiz mümkün. Enstitü olarak yo?un olarak ara?t?rmalar?m?z devam ediyor. Bu s?cak su ç?k??lar?, fay?n aktivitesini gösterirken ayn? zamanda biz bu bölgelerde zemin gerilmesinin s?f?r oldu?u, zemin hareketinden dolay? kum volkanlar?n? bu bölgede görebiliyoruz. Bunlar depremden sonra olu?an sistemler. Deprem öncesi ve sonras? bölgelerde mutlaka s?cak su kaynaklar?nda s?cakl?klar?n seviye de?i?imlerinin izlenmesi, mineral de?i?imlerinin takip edilmesi, gaz ölçümlerinin yap?lmas? gerekiyor. Bunlar çok iyi göstergeler olabiliyor. Biz bunu izleyece?iz. S?cakl?k art??? yüksek olursa, aktivite ya da debide bir de?i?im ya?an?rsa ilgili birimlere bilgi verece?iz" diye konu?tu.
SICAK SU ÇIKAN YERLER?N ÜZER? ÖRTÜLMÜ?
Yapt?klar? incelemelerde baz? s?cak su kaynaklar?n?n üzerinin kapat?ld???n? tespit ettiklerini kaydeden Prof. Dr. Baba, ?öyle devam etti:
"Bölgede baz? vatanda?lar, s?cak su ç?kan kum volkanlar?ndan bir k?sm?n?n üzerini toprak atarak kapatmaya çal??m??. Bunlar çok yanl?? ve hatal?. Bunlar?n üzerini kapatmamalar? gerekiyor. Önlemler al?nmal?. Koruma zonlar?n?n çizilmesi laz?m. Fay zonlar?n?n oldu?u k?s?mlar?n tampon bölge olarak belirlenip koruma alt?na al?nmas? gerekiyor. Aksi takdirde ilerideki a?amalarda kendi canlar?na ve mallar?na sebebiyet verir" dedi.
Gülbahçe Mahallesi'nde ya?ayan Seda Maslen, s?cak suyun depremin ard?ndan ç?kt???n? gördüklerini, mahalle halk?n?n gelip, bakt???n? ve korku ya?ad?klar?n? söyledi.