SONKALE?ZM?R- Gaziemir Emrez Mahallesi'nde normal de?erin 7 bin 219 kat? radyasyon yayd??? tespit edilen nükleer at?klar?n gömülü oldu?u eski kur?un döküm fabrikas? alan?nda, ?zmir Valili?i'nin izniyle bir çal??ma ba?lat?ld?. Bilim insanlar?n?n tüm uyar?lar?na ra?men, son derece tehlikeli at?klar?n bulundu?u alanda, kamyonlar, i? makineleri ve kepçelerle çal??ma yürütüldü?ü görüldü. 'Temizleme' çal??mas?n?n, bu yöntemle tam tersine halk sa?l??? aç?s?ndan ciddi tehditler olu?aca??na dikkat çeken çevreciler, bilim insanlar?, sivil toplum örgütleri ve civarda oturan yurtta?lar, Gaziemir Belediyesi'nin ça?r?s?yla bir araya geldi. Fabrikan?n önünde toplanan kalabal?k, ?zmir'in Çernobili olarak adland?r?lan bölgenin bilimsel yöntemlerle temizlenmesini istedi.
HAL?L ARDA: "SÜREC?N ?EFFAF YÜRÜTÜLMES?N? ?ST?YORUZ"
Gaziemir Belediye Ba?kan? Halil Arda, alan?n temizlenmesi için yeniden ça?r? yaparken ?unlar? söyledi:
"?zmir valimizin aç?klamalar?ndan ö?rendi?imize göre bu alan?n temizli?i ile ilgili giri?imlerin ba?lad???n? duyduk. 2007 y?l?nda Türkiye Atom Enerjisi Kurumu taraf?ndan tespit edilmi?, 2012'de bas?n vas?tas?yla kamuoyunun haberinin oldu?u, nükleer at?klar?n bulundu?u bir alandan bahsediyoruz. ?zmir'in merkezinde kalm??, ya?ayan insanlar?n sa?l???n? tahdit eden bu bölgenin temizlenmesini yakla??k 10 y?ll?k mücadele ile istiyoruz. Bu eylemlerin, halk?n sa?l???n? dü?ündü?ümüz bu etkinliklerin sonucunu alma noktas?na geldi?ini duydu?umuz için mutluyuz. Ancak bu sürecin ?effaf yürütülmesini istiyoruz. Yüre?imize su serpilmesini istiyoruz. Bugüne kadar çok masum bir dil kulland?k. 'Çok masum bir iste?imiz var, bu alan temizlensin' dedik. umuyorum ve diliyorum ki 2023 y?l?nda bu bölge temizlensin. Gaziemir Aktepe Emrez Mahallesi'nde ya?an insanlar?n sa?l???n? tehdit eden bu tehlikeden kurtulmu? olal?m."
ÖZUSLU: "KALDIRILMASI ?Ç?N NE GEREK?YORSA YAPACA?IZ"
?zmir Büyük?ehir Belediyesi Ba?kanvekili Mustafa Özuslu da tehlike yaratan alanla ilgili fark?ndal?k olu?turmak istediklerini belirterek ?öyle konu?tu:
"Valili?in ald??? ve duyurdu?u buran?n at?klardan temizlenece?i haberi sevindirir. Geç kal?nm?? ama do?ru bir i?tir. Bu sürecin takipçisi olaca??z. ?ehrin göbe?inde böyle bir tesisin kurulmu? olmas?, bugün topra?a gömülü at?klar?n insanlar?n hayat? için nas?l bir tehlike yaratt???n? bilim insanlar? söylüyor. Üretim önemli, Türkiye'nin ihtiyac? ama insan hayat?n? tehlikeye atarak üretmek olmaz. Çevreyi yok ederek üretmek olmaz. Buradaki üretim ve sonras?nda topra?a gömülen üretimi asla tasvip etmiyoruz. Bunlar?n ortadan kald?r?lmas? için ne gerekiyorsa yapaca??z. Büyük?ehir Belediyesi olarak bu i?in takipçisiyiz."
3 KAMYON DOLUSU ATIK GET?R?LD?
Çevre Mühendisi Doç. Dr. Enver Yaser Küçükgül de çevrede ya?ayan yurtta?lar?n da söz konusu alan?n temizlenmesi için harekete geçmesi gerekti?ini belirterek, "Burada 20 bine yak?n insan ya??yor. En az 5 bininin burada olmas? gerekiyordu. Buras? uluslararas? bir suç merkezi. Buradaki suçu ara?t?racak olan uluslararas? polis örgütleri. 2006'li y?llarda buradan 3 kamyon dolusu nükleer at?k getiriliyor. Bu at?klar özel kur?un koruma kaplar? içindeki radyoaktif at?klar. 3 kamyon dolusu at?k Türkiye'nin hangi gümrük kap?s?ndan limanlar?ndan geldi. Bu sahaya nas?l getirildi. Dünyan?n hiçbir yerinde nükleer at?k temizli?i böyle yap?lmaz. Bu at?klar?n bulundu?u yerde muhafaza edilmesi bile a??rl?kl? bir gerçek" diye konu?tu.
AR?F AL? CANGI: "?ZM?RL?LER'E B?LG? VERMEDEN BU ??LEM? YAPAMAZSINIZ"
Avukat Arif Ali Cang? ise çevreyi kirletme suçunun i?lendi?ini söyledi. Cang?, "Burada bir bertaraf i?lemi yap?laca?? haberini ald?k. Nükleer Düzenleme Kurumu'nun verdi?i izin söz konusu de?il. Süreç nedir? Alanda çal??ma ba?lakm??. Bu çal??ma kimin izni ile ba?lam??. ?irket gelip kendi kafas?na göre i? yapamaz. Burada tehlikeli at?klar var. ??çiler için gerekli güvenlik önlemi al?nd? m?? Burada ne kadar kirlilik ortaya ç?k?yor. ?zmirliler'e bilgi vermeden bu i?i yapamazs?n?z."
KANSER VAKALARI ÇOK
Bas?n aç?klamas?na Aktepe Emrez bölgesinde ya?ayan baz? yurtta?lar da kat?ld?. Bölgede kanser vakalar?n?n çok ya?and???n? belirten yöre halk? yetkililerden çözüm istedi.
BASIN AÇIKLAMASI YAPILDI: "TEM?ZLENMEL?, KAMUOYUNA B?LG? VER?LMEL?"
Bas?n aç?klamas?n? ?zmir’in Çernobil’i Temizlensin Komisyonu ad?na Çevre Mühendisleri Odas? Eski Ba?kan? Helil ?nay K?nay yapt?. K?nay'?n okudu?u aç?klama ?öyle:
"?zmir'in Çernobili temizlenmeli, kamuoyuna ?effaf güvenilir bilgi verilmedilir. 3 Aral?k 2012’de Radikal gazetesinde Sn. Serkan Ocak imzal? '?zmir’in Çernobil’i, ilk Nükleer Çöplük ?zmir’de' haberi ile Gaziemir Emrez Mahallesi'nde bulunan eski kur?un fabrikas? bahçesinde gömülü olan radyoaktif at?klardan haberdar olduk.
1940'l? y?llardan itibaren yakla??k 70 y?l Gaziemir’de faaliyet gösteren, 'Yasal', 'Denetime tabii' bir tesiste ülkeye giri?i 'Yasal olmayan' at?klar?n tesis bahçesinde 'Yasal olmayan' biçimde gömüldü?ü ortaya ç?kt?. ?lgili kurumlar 'Yasal olmayan' durumu 2007 y?l?nda tespit etmesine ra?men gere?ini yapmad?. Aral?k 2012 ye kadar kamuoyundan gizlendi. 2013 y?l?nda önce 5 milyon 79 bin 900 TL ile tarihin en büyük çevre cezas? kesildi ve ceza 2020 y?l?nda onand?. 'Radyoaktivite Bula?m?? At?klar?n Fiziksel Yöntemlerle Ay?klanmas?, Sahan?n Temizlenmesi ve Elde Edilen Kur?unun Geri Kazan?m? Projesi' için haz?rlanan ÇED raporuna, eksikleri olmas?na ra?men 10 A?ustos 2017 tarihinde 'ÇED Olumlu' karar? verildi. ?zmirlilerin sa?l??? için büyük risk olu?turan at?klar?n alandan uzakla?t?r?lmas? ve bertaraf? için aradan geçen 5 buçuk y?ll?k süre içinde hiçbir faaliyete ba?lanmad?.
"SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULDU, DAVALAR AÇILDI"
3 Aral?k 2012 tarihli Serkan Ocak imzal? haberden sonra ?zmir’deki meslek odalar?, çevre platformlar?, sivil toplum kurulu?lar? taraf?ndan aç?klamalar, tepkiler dile getirildi. Suç duyurusunda bulunuldu, davalar aç?ld?. Bilim insanlar? taraf?ndan raporlar düzenlendi, at?klar?n ayr??t?r?lmas? ve temizlenmesi için projeler yap?ld?. Çevresel etki de?erlendirme raporlar? düzenlendi, izinler verildi ancak bugün 2023 y?l? itibari ile radyoaktif bula??kl?, tehlikeli at?klar hala bertaraf edilmedi. At?klar, topra??, yer alt? sular?n?, havay? kirletmeye devam ediyor; alan?n çevresinde ya?ayan yurtta?lar?n, ?zmirlilerin ve di?er canl?lar?n sa?l?kl? ya?amlar?n? tehlikeye sokuyor. Çevre sektöründe faaliyet gösteren, tehlikeli at?k bertaraf? amac? ile Çevre ?ehircilik Bakanl??? taraf?ndan lisans verilen, tüm izin ve denetim süreçleri uygun görünen tesis bahçesinde gömülü at?klardan, kamuoyunun gazete haberi ile bilgi sahibi oldu?u 2012 y?l?ndan bugüne 6 çevre bakan? görev yapt?. Bakanl?k ve TAEK yap?lanmalar?, yöneticileri de?i?ti. Belediye ba?kanlar?, valiler, kaymakamlar, kurum yöneticileri de?i?ti. ?zmir-Gaziemir hala at?klar ve yaratt??? kirlilik etkileri ile ya?amaya devam ediyor. Gömülü radyoaktif at?klar 16 y?ld?r kentin ortas?nda çevre ve halk sa?l???n? tehdit ediyor."
BA?KAN HAL?L ARDA 'DURAN ADAM' EYLEM?N? BA?LATTI
Meslek Odalar?, Çevre Platformlar?, Sivil Toplum Kurulu?lar?, mahalle sakinleri, siyasi partiler, pek çok stk, platform, bile?enin y?llard?r yürüttü?ü hukuki ve toplumsal mücadelede; geçti?imiz y?l Gaziemir Belediye Ba?kan? Say?n Halil ARDA’n?n ba?latt??? 'Duran Adam' eylemleriyle sorun yeniden kamuoyunun gündemine geldi. Ard?ndan yerel yönetim, meslek odalar?, ekoloji hareketleri temsilcileri, bu alanda çal??an bilim insanlar? ve aktivistlerden olu?an bir çal??ma grubu olu?turuldu. Komisyonun çal??malar? ile yap?lan ba?vurulara ra?men Nükleer Düzenleme Kurumu, Çevre, ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl??? gibi yetkili ve görevli kurumlardan ciddiye al?nabilecek hiçbir bilgi al?nmad?. Bu kirli belirsizlik sürerken geçti?imiz günlerde bas?nda, arazinin sahiplerinin bir ?irketle anla?t?klar?, yak?n zamanda temizlik çal??malar?na ba?lanaca?? haberleri yer ald?. Haberlere ra?men halen resmi bir aç?klama yap?lmad?. Komisyonumuzun 03.01.2023 günü yapt??? toplant?da geli?meler de?erlendirilmi?tir. Hak sahibi olan ?zmirlilerin ve tüm kamuoyunun bilgilendirilmesi, yetkili ve görevli kamu idarelerine taleplerimizi aç?klamak için bu bas?n toplant?s?n? yapma karar? ald?k.
BAKANLI?A SORULAR!
Yetkili ve görevli Çevre, ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl???’na, Nükleer Düzenleme Kurumu ba?ta olmak üzere ilgili kurumlara sesleniyor, 16 y?ld?r sordu?umuz sorular? tekrarl?yoruz;
- At?klar?n miktar? ve alandaki da??l?m?na yönelik tespit çal??mas? yap?lm?? m?d?r?
- Alandaki radyoaktif ve tehlikeli at?klar?n bölgeden uzakla?t?r?lmas? konusunda neler yap?lm??t?r?
- Haberlerde geçen temizleme çal??mas?na ili?kin haz?rlanm?? bir proje var m?d?r?
- Alanda mevcut kirlilik ve etkilerine yönelik izleme ve ölçümler düzenli olarak gerçekle?tirilmekte midir?
- Bölgede sa?l?k taramas? ve izleme çal??mas? yap?lm?? m?d?r?
- Ülkemize giri?i yasak olan nükleer at?klar?n bölgeye nas?l geldi?i konusunda çal??ma yap?lm?? m?d?r?
- Sürecin sorumlular? hakk?nda yürütülen hukuki süreç ve çal??malar nelerdir?
- Bölgedeki çal??ma hangi kurumlar taraf?ndan yürütülecektir?
- ?lgili kurumlar?n alanda yürütülecek çal??malara ili?kin program?, takvimi ve süreci nedir?
- Bu projeye ili?kin ÇED süreci yürütülecek midir?
- 10 A?ustos 2017’de olumlu bulunan ÇED raporuna göre faaliyet yap?lacaksa, ona ili?kin yap?lan itirazlar dikkate al?nm?? m?d?r?
- At?klar?n ayr??t?r?lmas? ve ta??nmas? s?ras?nda ortaya ç?kacak kirlili?i önleyecek ne gibi tedbirler al?nacakt?r?
- Çal??malar?n denetimi kim taraf?ndan yap?lacakt?r?
- Gaziemir ‘in 16 y?ll?k sürecinden sorumlu kurumlar taraf?ndan yap?lan çal??ma ve denetimler güvenli midir? Ba??ms?z bir denetim süreci gerçekle?tirilecek midir?
"SÜREC?N TAK?PÇ?S? OLACA?IZ"
Alandaki at?klar?n çevre ve halk sa?l???na yönelik daha fazla tehdit olu?turmamas? için temizlik süreci ile ilgili yap?lacak çal??malar?n haz?rl?k a?amas?ndan itibaren tamamlan?ncaya kadar ?effaf yürütülmesi, ba??ms?z uzmanlar taraf?ndan denetlenmesi ve kamuoyunun ?effaf ve sa?l?kl? ?ekilde bilgilendirilmesi büyük önem ta??maktad?r. Alan?n temizlenmesinin yan? s?ra benzer yasa d??? at?k ticaretinin önüne geçilmesi için buradaki radyoaktif at?klar?n nereden, hangi yasa d??? yollarla, kimler taraf?ndan getirildi?i mutlaka ortaya ç?kart?lmal?d?r. Bunun için adli ve idari soru?turma makamlar?n?n görevlerini yapmalar? ça?r?s?nda bulunuyoruz. Tüm ?zmir Halk? ile birlikte sürecin takipçisi oldu?umuzu bir kez daha tekrarl?yoruz."
Nükleer at?klar?n bulundu?u eski kur?un döküm fabrikas? alan?nda Gaziemir Belediye Ba?kan? Halil Arda'n?n ba?latt??? bir dakikal?k duran adam eylemi de tekrarland?. Fabrikan?n giri? kap?s? önünde siren sesi e?li?inde duruldu. ?? makinelerinin çal??mas? da görüntülere yans?d?.
??TE O GÖRÜNTÜLER:
Haberin Videosu