Denizlerdeki istilac? türlerle ilgili çal??malar yürüten Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlanma Teknolojisi Ana Bilim Dal? Ö?retim Üyesi Doç. Dr. ?lker Ayd?n, devam eden projesi kapsam?nda, küresel ?s?nma ve iklim de?i?ikli?iyle beraber Akdeniz'de yo?un olarak görülen aslan bal???n? Ayval?k aç?klar?nda kay?t alt?na alarak uluslararas? bir makale yay?mlad?.
Ayd?n, biyolojik istilan?n bu dönemin en önemli sorunlar?ndan birisi oldu?unu belirterek, yerel olmayan türlerin yeni ekosistemlere girmesinin biyoçe?itlili?i ve ekosistem bile?enlerini tehdit eden bir unsur niteli?i ta??d???n? söyledi. Biyolojik istilalar?n sadece ekolojik de?il, ekonomik ve yer yer sa?l?k sorunlar?na da zarar verdi?ini ifade eden Ayd?n, ba?ta Süvey? Kanal? ve Cebelitar?k Bo?az? olmak üzere, her geçen gün artan insan etkilerinin Akdeniz'e giri? yapan yerel olmayan istilac? türlerin say?s?n? artt?rd???n? söyledi.
Bu dönemde Akdeniz Havzas?'nda yerel olmayan türlerin say?s?n?n 1100'ü a?t???n? dile getiren Ayd?n, "Ülkemiz sular?na da sirayet eden bu türler her geçen gün güncellenmektedir. Orta ve Kuzey Ege Denizi bal?kç?l??? üzerine devam etmekte olan ara?t?rmalar?m?z kapsam?nda gerek istilac? gerekse daha önceden tespit edilmemi? birçok türe ait yeni bilgiler bilim dünyas?na kazand?r?lm??t?r. Bunlar içerisinde özellikle balon bal?klar? ve aslan bal??? gibi bulunduklar? ekosistemin dinamiklerine önemli etkiler yapabilen türler de bulunmaktad?r." dedi.
Kayal?klarda hakimiyet kuruyor
?stilac? türlerden aslan bal???n?n ?l?man sularda ya?ayan bir canl? oldu?unu, kendisinden küçük bal?klar? yedi?ini, özellikle kayal?klarda hakimiyet kurarak ba?ka türlere ya?ama ?ans? vermedi?ini anlatan Ayd?n, bu türün zehirli olmas? nedeniyle hem ekosistemi hem de dal?? turizmi alanlar?n? tehdit etti?ini ifade etti.
Bu türün avc?s? olan orfoz ve lagos gibi türlerin azalmas? nedeniyle de aslan bal???n?n h?zla yay?lmas?n?n önüne geçilemedi?ini aktaran Ayd?n, ?unlar? söyledi:
"Aslan bal??? di?er istilac? türlerden farkl? olarak çok fazla zehir içermekte ama bunun yan? s?ra ticari bir de?eri de oldu?u gözükmekte, tüketilebilmekte. Gitgide Süvey? Kanal?'ndan geçtikten sonra Akdeniz'de yay?larak ülkemizin sular?na girmeye ba?lad?. Aslan bal???na ili?kin Antalya ve Mu?la'n?n ard?ndan daha kuzeyde Seferihisar, Ku?adas?, Karaburun gibi bölgelerde de kay?tlar? verildi. Biz de gerçekle?tirdi?imiz ara?t?rmalar esnas?nda öncelikle Dikili Körfezi daha sonra da Edremit Körfezi'nde aslan bal???n? kay?t alt?na ald?k. Burada da küçük ölçekli bal?kç?larla ara?t?rmalar?m?z kapsam?nda buna rastlad?k. Önümüzdeki zamanlarda orada da Akdeniz'de oldu?u kadar ço?al?r m? bilmiyoruz ancak ço?alma ihtimali çok yüksek görünüyor. Uyum sa?lama gücü çok yüksek bir tür, obur bir tür. O bölgedeki bal?kç?l??? ve ekonomiyi nas?l etkiler önümüzdeki günlerde görece?iz."
Aslan bal???n?n k?y?da olta ile avlanabildi?i için dikkat edilmesi gerekti?ine i?aret eden Ayd?n, bu istilac? türün çöpe at?lmas?n? istemediklerini belirtti.
"Ticaretinin yap?lmas? mücadele için önemli bir araç"
Aslan bal??? ve bunun gibi bir çok istilac? türün Akdeniz'e girmesinin en önemli nedeninin sular?n ?s?nmas? oldu?unu ifade eden Ayd?n, ?unlar? belirtti:
"Özellikle Akdeniz'in kapal? bir havza olu?u sular?n daha fazla ?s?nmas?na neden olmakta. Bu da ?l?man sularda olan türlerin herhangi bir vas?tayla yeni besinler bulabilmek amac?yla göç etmesine neden oluyor. Aslan bal??? da bunlardan bir tanesi. Özellikle Akdeniz Bölgesi'nde aslan bal?klar?n?n dikenleri kesildikten sonra etinin tüketilebildi?ini ö?rendik. Bal?k pazarlar?nda da temizlenmi? hali kilosu 30-35 lira civar?nda mü?teri bulabilmektedir. Bu istilac? türlerle mücadele için önemli bir araç çünkü herhangi bir türün ticari olu?u bal?kç?n?n onu avlad???nda kazanç sa?layabilmesi anlam?na gelmektedir. Bu aç?dan aslan bal??? evet tehlikeli ve zehirli ancak ekonomiye kazand?r?labilecek bir tür. Bu masum oldu?unun bir göstergesi de?ildir. Ama mücadele için bir fazla kozumuzun oldu?unu söyleyebiliriz."