TMMOB ?ehir Planc?lar? Odas? ?zmir ?ubesi'nden yap?lan aç?klamada, Bornova'daki Cemal Gürsel Askeri K??las?'n?n da bulundu?u askeri alan?n ?zmir Ticaret Odas?'na tahsisine tepki gösterildi. Bu giri?imin önceki gün bizzat ?zmir Ticaret Odas? (?ZTO) taraf?ndan kamuoyuna duyuruldu?u, bölgede sanayi ve ticaret amaçl? kullan?m amac?yla Milli Savunma Bakanl???'na ba?vuru yap?ld???n?n aç?kland??? belirtildi. ?ehir Planc?lar? Odas?'n?n aç?klamas?nda, askeri alanlar?n?n sermayeye tahsisinin anayasaya, kamu yarar?na ve imar mevzuat?na aç?kça ayk?r?l?k ta??d??? vurgulan?rken ?öyle denildi:
"29.03.2023 tarihinde ?zmir Ticaret Odas?(?ZTO) web sitesi ve çe?itli medya organlar?nda Bornova`daki askeri k??lan?n sanayi sitesi olaca?? müjde olarak duyuruldu. Duyuruda Bornova ?lçesinde bulunan Cemal Gürsel Askeri K??las?`n?n bulundu?u bölgede sanayi ve ticaret amaçl? kullan?mlar?n yer seçmesi amac?yla Milli Savunma Bakanl???na ba?vuruda bulunuldu?u, Bakanl???n 15 A?ustos 2022 tarihli yaz? ile söz konusu k??la arazisinin ?ZTO`ya devrinin yap?labilece?i, ?ZTO Yönetim Kurulu Ba?kan? Mahmut Özgener taraf?ndan konuya ili?kin, "K?ymet takdiri; Milli Savunma Bakanl???m?z taraf?ndan 11 Kas?m 2022 tarihinde Sermaye Piyasas? Kurulu Lisansl? Karat Ta??nmaz De?erleme Anonim ?irketi`ne yapt?r?ld?. Milli Savunma Bakanl??? taraf?ndan iletilen 30 Aral?k 2022 tarihli yaz?yla, ek bir bedel ödenmeksizin Bakanl???n talep etti?i tesislerin yap?lmas? ?art?yla bu araziye ait parsellerin yapt?r?lan k?ymet takdiri sonucu belirlenen 2.732.500.000 Türk Liras? bedel kar??l???nda Odam?za devrinin yap?labilece?i…" ifade edilmektedir.
Öncelikle toplumun büyük k?sm?n?n bir arada ya?am alan? olmas? gerekirken s?k??ma alan? haline gelen kentsel alanlar, nitel ve nicel aç?dan yetersiz kamusal alanlardan muzdariptir. Kentsel alanlarda yap?lan her yeni uygulama ile bu yetersizlik daha da artarken, mevcut kamusal alanlar?n önemi daha da artmaktad?r. Birçok kentsel sorunun çözümü için öncelikli olarak ele al?narak iyile?tirilmesi ve geli?tirilmesi gereken kamusal alanlar?n, z?t bir tutumla gözden ç?kar?larak yap?la?maya aç?lmas? kentlerde ya?ad???m?z gündelik sorunlar ile birlikte do?al afetler gibi sorunlarda da kentlerimizi çaresiz ve dirençsiz b?rakmaktad?r.
Askeri alan?n, sanayi ve ticaret kullan?mlar?na dönü?türülmesine yönelik giri?imin i? dünyas?na arsa bulmak amac?yla yap?ld??? iddia edilmektedir. Ancak ?zmir kentinde yürürlükte bulunan üst ölçekli plan kararlar? dikkate al?nd???nda ‘‘Merkezi ?? Alanlar?‘‘, ‘‘Konut D??? Kentsel Çal??ma Alanlar?‘‘, ‘‘Organize Sanayi Alanlar?‘‘, ‘‘Küçük Sanayi Alanlar?‘‘ gibi istihdam ile do?rudan ili?kili kullan?m kararlar?n?n bulundu?u, üst ölçekli planlarda ayr?lm?? fakat günümüzde yetersizliklerini ortaya koyan somut analizler olmadan bahsi geçen iddian?n da temelsiz oldu?u aç?kça görülmektedir. Hali haz?rda planlarda yer alan bu alanlar? kullanmak yerine kamu arazilerine göz dikilmesinin rant d???nda bir gerekçesi olabilir mi?
KAMUSAL MEKANLAR OLMALI
Y?llard?r ?zmir gündeminde olan ?zmir ?li, Bornova ?lçesi, Hac?lar K?r? olarak bilinen bölgede yer alan "Askeri Alan" ticari fonksiyonlar?n getirilmesi amac?yla yap? yo?unlu?unun artt?r?lmas? suretiyle, ?ubemiz ile di?er meslek odalar?n?n yo?un hukuk mücadelesine ra?men, büyük oranda yok edilmi?tir. Özellikle 15 Temmuz darbe giri?imi sonras? kentsel yerle?meler içerisinde yer alan "Askeri Alan"lar?n kent d???na ç?kar?lmas? tart??mas? sermayenin bu alanlara dönük ilgisinin artmas?na neden olmu?tur. Askeri Alanlar"?n kent içerisinde sahip olduklar? konum nedeniyle bu alanlar?n "askeri alan" niteli?inden ç?kar?lmas? halinde yurtta??n aktif olarak kullanaca?? kamusal mekânlara dönü?türülmelidir.
AÇIKÇA ANAYASAYA AYKIRI
Y?llard?r kamu kullan?m?n?n tasarrufu alt?nda kalm?? bu alan?n kamu niteli?inden ç?kar?larak özel mülkiyete dönü?türülmesi kamu yarar?na aç?kça ayk?r?d?r.
Yürürlükte bulunan 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Plan?nda ‘‘Konut D??? Kentsel Çal??ma Alan?‘‘ kullan?m karar?nda yer almaktad?r. Ancak 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Plan? Plan Notlar?n?n 7.6.2. maddesinde Askeri Alanlar ve Askeri Yasak Bölgelerin Askeri Alandan ç?kar?lmas? halinde "Kentsel Yerle?meler içerisinde yer alan Askeri Alanlar?n, Milli Savunma Bakanl???`n?n program? dahilinde Askeri Alandan ç?kar?lmas? halinde, bu alanlar sosyal donat? alan? olarak de?erlendirilebilir." ?eklindeki hüküm ile askeri alanlar?n dönü?türülmesi durumunda kamusal kullan?mlara ayr?laca??, bu nedenle de bu alan?n mülkiyetinin kamuya ait olmas? hükme ba?lanm??t?r. Bu nedenle, askeri alanlar?n mevcut kullan?m ve söz konusu plan notundan ötürü planlarda kamusal kullan?m d???nda bir kullan?ma ayr?lmas? b?rak?n imar mevzuat?n? aç?kça Anayasaya ayk?r?d?r.
DEPREMDEN H?ÇB?R DERS ALINMAMI?
Askeri Alanlar ülkemizde, büyük alan kullan?mlar? olarak ve s?n?rl? yap?la?ma ko?ullar? nedeniyle do?al nitelikleri aç?s?ndan büyük ölçüde korunmu? alanlard?r. Bu alanlar sahip olduklar? konum ve nitelikler nedeniyle kent peyzaj?na olumlu katk?lar sunmakta, 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Plan?nda s?kça vurgulanan ‘‘ye?il ku?ak‘‘? tamamlay?c? nitelikteki alanlard?r.
?zmir kentinin sahip oldu?u mevcut yap? stoku, kamusal alan yoksunlu?u ve deprem gerçe?i dikkate al?nd???nda askeri alanlar?n askeri alan d???na ç?kar?lmas? durumunda vatanda?lar?m?z?n en temel ihtiyac? olan kamusal alan d???nda bir kullan?ma dönü?türülemeyece?i aç?kt?r.
30 Ekim 2020 Ege Denizi ve 6 ?ubat Kahramanmara? depremleri sonras? dirençli kent tart??malar? yap?l?yorken kamu mülklerinin sermayeye adeta alt?n tepside sunulmas?n?n bilime ve akla yatk?n hiçbir aç?klamas? bulunmamaktad?r. Son ya?anan depremlerden ders ç?karmay? reddeden, planlamay? sermayenin daha fazla rant elde etmek için araçsalla?t?ran anlay??? reddediyoruz. Sonuç olarak halk?m?z?n ortak yarar? için kullan?lmas? gereken bir alan?n yok pahas?na sat?lmas?na ve plan kararlar?n?n de?i?tirilmesine kar?? Anayasa, kanun ve yönetmeliklerin tan?mlad??? yetki ve sorumluluk do?rultusunda mücadelemizden vazgeçmeyece?iz. Ya?anmas? muhtemel bu ak?l d??? giri?ime kar?? ba?ta ?zmirlileri olmak üzere tüm kurum ve kurulu?lar? itirazlar?n? yüksek sesle ifade etmeye davet ediyoruz."