Hazine ve Maliye Bakanl???n?n haz?rlad??? vergi paketinden tüm kesimler pay?n? ald?. Pakette, belediyelerin borçlar?ndan organize sanayi bölgelerine (OSB), k?ymetli maden mevduat hesaplar?ndan iflaslara kadar geni? kapsaml? düzenlemeler öneriliyor.
Vergi paketinde düzenlemelerin hedefleri, "Vergilemede güvenli?in sa?lanmas? ve kay?t d???l?kla mücadele; vergi adaletinin güçlendirilmesi ve dolays?z vergilerin pay?n?n art?r?lmas?, vergi taban?n geni?letilmesi, vergilendirmede basitlik ve vergiye uyumun art?r?lmas?, baz? istisnalar?n kald?r?lmas? veya uygulanma ?eklinin de?i?tirilmesi, cezalar?n etkinli?inin art?r?lmas?, devreden KDV’nin ve KDV iadelerinin azalt?lmas?; ithalat?n azalt?lmas?na katk? sa?lanmas?, ithalat ve yurt içinde vergilendirmenin uyumla?t?r?lmas?, tahsilat etkinli?inin art?r?lmas? ve ihtilafa neden olan baz? konular?n çözülmesi" ?eklinde s?ralan?yor.
Kanun teklifine dönü?türülerek TBMM'ye sunulmas? beklenen vergi paketinde, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalar? düzenlemeleri yer ald?. Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalar? her y?l yeniden de?erleme oran?nda art?r?l?yor. Ancak “gelinen noktada bu cezalar?n cayd?r?c?l???n?n azald???n?n görüldü?ü” belirtilerek, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalar?n?n art?r?lmas?, baz? özel usulsüzlük cezalar?n?n tekrar?nda art?r?ml? ceza uygulanmas? önerisi yap?ld?.
ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARI ARTIRIMLI OLACAK
Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalar?na ili?kin baz? kalemler ile mevcut ve art?r?lmas? öngörülen ceza miktarlar? ?u ?ekilde s?raland?:
Fatura verilmemesi ve al?nmamas? (asgari) ödeme kaydedici cihaz fi?i düzenlenmemesi: 3 bin 400 liradan birinci tespitte 10 bin, ikinci tespitte 20 bin, üçüncü tespitte 30 bin, dördüncü tespitte 40 bin, be?inci tespitte 50 bin, alt?nc? ve sonraki her bir tespit için 100 bin TL.
Muhasebe standartlar?na uymama: 40 bin TL’den 100 bin TL’ye
Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumlar? veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunlulu?una uymama: ??leme konu tutar?n yüzde 5’i oran?nda al?nan ceza yüzde 10’a ve 8 milyon 700 bin TL olan üst s?n?r?n 20 milyon TL’ye
Tutulmas? mecburi olan defterlerden herhangi birinin tutulmam?? olmas? (Sermaye ?irketleri): 1100 TL’den 20 bin TL’ye
Serbest meslek erbab?n?n defter kay?tlar?n?n ve ilgili vesikalar?n noksan, usulsüz veya kar???k olmas?: 660 TL’den 10 bin TL’ye
??e ba?laman?n zaman?nda bildirilmemesi (?kinci s?n?f tüccar): 330 TL’den 5 bin TL’ye
Vergi beyanname, bildirim, evrak, vesika ve eklerine ili?kin ?ekil, muhteviyat hükümlerine uyulmamas? (Sermaye ?irketleri): 580 TL’den 10 bin TL’ye
Baz? evrak ve vesikalar?n bulunmamas? veya ibraz edilmemesi (?kinci s?n?f tüccar): 150 TL’den 3 bin 500 TL’ye
BASILI K?TAP VE SÜREL? YAYINLAR
Vergi paketinde, kitap ve süreli yay?nlar?n tesliminde uygulanan KDV istisnas? da kald?r?l?yor.
3065 say?l? Kanun uyar?nca bas?l? kitap ve süreli yay?nlar?n teslimi KDV’den istisna tutuluyor. Uygulamada, istisna kapsam?nda olmayan yay?nlar ve k?rtasiye ürünlerine de istisna uyguland???n?n tespit edildi?i, mükelleflerin istisna nedeniyle genel giderleri ve AT?K yüklenimlerini de iade alabildiklerinin belirlendi?i gerekçeleriyle bu istisnan?n yürürlükten kald?r?lmas? önerildi.
?stisna öncesi dönemdeki gibi indirimli oranda KDV uygulanmas?, uygulaman?n kanuni düzenlemenin yürürlü?e girdi?i tarihten itibaren yap?lacak i?lemler için geçerli olmas? öngörüldü. 2023 y?l? içinde toplam i?lem bedeli 64,1 milyar TL olan bu istisnan?n kald?r?lmas?yla toplam 2,3 milyar TL gelir bekleniyor.
KAYIT DI?I ÇALI?TIRANLARA ARTIRIMLI CEZA
Pakete göre, kay?t d??? faaliyetlerde vergi kayb? cezalar? da art?r?ml? uygulanacak.
Vergi idaresinin bilgisi d???nda çal??anlara kesilecek vergi ziya? cezas?n?n verginin bir kat? olarak kesilecek cezalarda 1,5 kat, verginin 3 kat? olarak kesilecek cezalarda 4,5 kat olarak uygulanmas? öneriliyor.
?FLAS DÜZENLEMES?
Vergi paketinde iflaslarla ilgili de düzenleme öngörülüyor.
Kamu alacaklar?n?n tahsil güvenli?ini sa?lamak ve olu?abilecek ihtilaflar? önlemek amac?yla kanunda yer alan hileli iflas ifadesi iflas ?eklinde de?i?tirilecek.
YEM VE GÜBRE TESL?MLER?NE KDV GER? GEL?YOR
Yem ve gübre teslimlerinde KDV istisnas?n?n kald?r?lmas? istendi.
Bunun gerekçeleri ise “Uygulamada istisnadan ithalatç?lar ile bu ürünlerin ticaretini yapanlar?n yararlanmas?, istisnan?n çiftçilerin al?m bedellerine olumlu olarak yans?mamas?, istisnan?n ithalat? cazip k?lmas? (2023 y?l?nda yakla??k 100 Milyar TL); bu ürünlerin her a?amadaki tesliminin istisna olmas? nedeniyle al?m ve sat?m? istisna kapsam?nda olan arac?lar?n ta??ma vb. giderler ile AT?K yüklenimlerine ili?kin iade taleplerinin takibindeki s?k?nt?lar ya?anmas?, do?algaz?n gübrenin temel girdisini olu?turmas? ve istisna kapsam?nda do?algaz?n KDV’sinin iade edilmesi” gösterildi.
Beklenen fayda sa?lanamad???ndan istisnan?n kald?r?lmas? önerilen vergi paketinde, “Tar?m ve Orman Bakanl??? bütçesinden çiftçiye do?rudan destek ödemesi olarak ayr?ca ödeme yap?lmas? ve eskiden oldu?u gibi yem teslimlerinde yüzde 10, gübre teslimlerinde yüzde 20 KDV uygulanmas? uygun olacakt?r” ifadeleri yer ald?.
2023 y?l?nda yem için toplam i?lem bedelinin 394,2 milyar TL olup istisnan?n kald?r?lmas? halinde toplam etkisinin 15,1 milyar TL; 2023 y?l?nda gübre için toplam i?lem bedeli 254,7 milyar TL olup istisnan?n kald?r?lmas? halinde toplam etkisinin 18,8 milyar TL olaca??n?n tahmin edildi?i vurguland?.
BELED?YE BORÇLARI
Vergi paketinde, “belediyelerin borcunun birikmemesi için” öneriler de yer ald?.
“Belediyelerin Cari Borçlar?n?n Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Ayr?lan Paylar?ndan Öncelikle Kesilmesi” ba?l?kl? öneride, belediyelerin, ba?l? kurulu?lar?n?n ve belediye ?irketlerinin gerek vergi gerekse SGK prim borçlar?n?n sürekli artt???, yap?land?rma kanunlar? kapsam?nda 10 y?ll?k ödeme imkanlar? verilmesine ra?men bu Kanunlar?n ?artlar?n?n da yerine getirilmeyerek yap?land?rma hükümlerinin ihlal edildi?i belirtildi.
5779 say?l? Kanun gere?ince il özel idareleri ve belediyeler ile bu idarelere ba?l? kurulu?lar?n ve bunlara ait tüzel ki?ilerin vergi, prim, Hazine alaca??, geçmi? uzla?ma Kanunlar? kaynakl? borçlar? ve ?ller Bankas?’na olan borçlar? için bu idareler ad?na her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilat? toplam? üzerinden ayr?lacak tutardan kesinti yap?larak alacakl? idarelere ödendi?i anlat?ld?.
Bu borçlar için kendilerine verilen pay?n azami yüzde 40’?n?n kesilebildi?i, yap?lacak kesintilerin oranlar?n?, alacaklar?n çe?idine, alacakl? kurulu?lar dahil çe?itli kriterlere göre Cumhurba?kan?’n?n belirlemeye yetkili oldu?u vurgulanan vergi paketinde, kesinti oran?n?n s?n?rl? olmas? ve alacakl? kurulu?lar?n çoklu?u nedeniyle vergi ve SGK alacaklar?na yeterli tutarda ödeme de yap?lamad??? kaydedildi.
Vergi paketinde, bu durum nedeniyle 5779 say?l? Kanun’da düzenleme yap?larak il özel idarelerinin, belediyelerin, bu idarelere ba?l? kurulu?lar?n ve bunlara ait tüzel ki?ilerin, gelir (stopaj) vergisi ve katma de?er vergisi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergiler ile sosyal güvenlik primlerinin vadesini izleyen ayda bu idarelere ödenecek paydan kesilmesi yoluyla tahsilat?n?n sa?lanmas? önerildi. Böylece yeni borç birikimi önlenece?inden bütçe gelirlerine ve prim gelirlerine olumlu katk? sa?layaca?? belirtildi.
BA?I?LANAN TES?SLER?N ?N?ASINDAK? KDV ?ST?SNASI
Mevcut durumda genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere ba???lanan tesislerin in?as?na ili?kin mal teslimleri ile hizmet ifalar? KDV'den istisna tutuluyor.
Vergi paketinde, bu istisna nedeniyle mükelleflerin iade talep etmemesinin devreden KDV tutarlar?n?n artmas?na neden oldu?u belirtilerek, devreden KDV'nin azalt?lmas? amac?yla bu istisnan?n k?smi istisnaya dönü?türülerek devam etmesi istendi.
2023 y?l? içinde toplam i?lem bedeli 2,5 milyar TL olan bu uygulaman?n, k?smi istisnaya dönü?mesi halinde toplam etkisinin 107 milyon TL olaca?? tahmin ediliyor.
DEVREDEN KDV'LER ?Ç?N DÜZENLEME
5 y?ldan fazla devreden KDV’nin gider veya maliyet olarak dikkate al?nmas?na ili?kin önerilerin de yer ald??? vergi paketinde, mükelleflerin al??lar? dolay?s?yla ödedikleri KDV’nin, sat??lar? üzerinden tahsil ettikleri KDV’den fazla olmas? halinde aradaki fark?n mükelleflere iade edilmeyip, sonraki dönemlerde hesaplanan KDV’den mahsup edilmek üzere devredildi?i anlat?ld?.
Pakette, bunun yerine, mükelleflerin KDV beyannamelerinde yer alan indirilecek KDV tutarlar?n?n 5 takvim y?l? süresince indirim yoluyla giderilememesi halinde, bu süre sonunda yap?lacak vergi incelemesi ile bu devreden KDV tutar?n?n mükelleflerin gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate al?nmas? önerildi.
Ayr?ca birle?me, devir ve bölünme i?lemlerinde, bu i?lemler nedeniyle devreden KDV ve iade hakk?n?n 5 takvim y?l? kriterine veya zamana??m?na ba?l? olmaks?z?n vergi incelemesi yoluyla yeni ?irkete devrine imkan sa?lanmas? istendi.
ORGAN?ZE SANAY? BÖLGELER?
Oganize sanayi bölgeleri (OSB) ile küçük sanayi sitelerinin su, kanalizasyon, ar?tma, do?algaz, elektrik, haberle?me, yenilenebilir ve di?er enerji tesisleri ile yol yap?m?na ve küçük sanayi sitelerindeki i? yerlerinin in?as?na ili?kin, bunlara veya bunlar taraf?ndan olu?turulan iktisadi i?letmelere yap?lan mal teslimleri ile hizmet ifalar? KDV'den istisna bulunuyor. Ayr?ca halihaz?rda bunlar?n arsa ve i? yeri teslimleri de KDV'den istisna tutuluyor.
Bu istisnan?n “k?smi istisna”ya dönü?türülerek devam etmesi gerekti?i belirtilen pakette, “Sanayi ve Teknoloji Bakanl???nca sicil verilerek tüzel ki?ilik kazanan OSB say?s? 361 olup bunlar?n 269 adedi faaliyette, 92 adedinde ise proje, kamula?t?rma ve in?aat i?lemleri devam etmektedir. 2023 y?l? içinde toplam i?lem bedeli 13 milyar TL olup k?smi istisnaya dönü?mesi halinde toplam etkisinin 616 milyon TL olaca?? tahmin edilmektedir” denildi.
SERBEST BÖLGELERDEK? ?ST?SNA
Serbest bölgelerdeki üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançlar?n tamam?, üretilen ürünlerin yurt içine ya da yurt d???na sat?l?p sat?lmad???na bak?lmaks?z?n kurumlar vergisinden istisna tutuluyor. Bölgede imal edilen ürünlerin FOB bedelinin en az yüzde 85’inin ihraç edilmesi durumunda çal??anlar?n ücretleri gelir vergisinden istisna tutuluyor.
Bu nedenle, serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumlar?n münhas?ran ihracattan elde ettikleri kazançlar?n istisna olmas?, yurtiçine yapt?klar? sat??lardan elde edilen kazançlara tan?nan istisnan?n kald?r?lmas? öneriliyor.
Pakette, 2023 y?l? itibar?yla 652 mükellefin 42 milyar TL kurumlar vergisi istisnas?ndan faydaland???, vergi etkisinin yakla??k 10 milyar TL olaca?? hesapland?. Düzenlemenin ihracat?n te?vik edici yönü bulundu?u, ayr?ca, istisnan?n ihracat ile s?n?rland?r?lmas?n?n tahmini gelir etkisinin 7 Milyar TL olaca??n?n tahmin edildi?i vurguland?.
KIYMETL? MADEN HESAPLARI
Vergi paketinde, "Esas faaliyet konusu k?ymetli maden al?m sat?m? olmayan i?letmeler, yat?r?m amaçl? olarak alt?n, gümü?, platin ve paladyum gibi k?ymetli madenleri sat?n almakta ve aktiflerine kaydetmektedirler. Bu k?ymetli madenler dövizde oldu?u gibi de?erlenmedi?inden, k?ymetlere ili?kin de?er art??lar? sat?? a?amas?na kadar vergilendirilmemektedir. Di?er taraftan k?ymetli maden mevduat hesaplar?, banka aç?s?ndan bir borç, i?letmeler için ise bir alacak niteli?i arz etmektedir. Söz konusu hesaplar da döviz hesaplar?nda oldu?u gibi de?erlemeye tabi tutulmad???ndan, vergilendirme vadesinde yap?lmaktad?r" gerekçesi anlat?larak, ?u öneride bulunuldu:
"Aktifte yer alan k?ymetli madenler ile mevduat hesaplar?n?n döviz ve döviz hesaplar?nda oldu?u gibi borsa rayici ile de?erlenmesi bu de?erleme sonucu, geçici vergi dahil hesap dönemleri itibariyle de?erleme farklar?n?n vergilendirilmesi, i?letmelerin aktifinde yer alan k?ymetli madenlerin borsa rayici ile de?erlenmesinin gelir art?r?c? etkisinin olacakt?r. K?ymetli maden mevduat hesaplar?n?n (fiziki ve kaydi) de?erleme gününde borsa rayici ile de?erlenmesi neticesinde ise bankalar aç?s?ndan gider, hesap sahibi i?letmelerce gelir etkisi olacakt?r. Bankac?l?k sisteminde k?ymetli madenlere dayal? hesaplar?n büyüklü?ü 852 Milyar TL olup, bu tutar?n 52,7 milyar TL’si ticari i?letmelerindir. Düzenlemenin 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yay?m? tarihinde yürürlü?e girmesi önerilmektedir."