GÜNCEL POLİTİKA YEREL YÖNETİMLER EKONOMİ SPOR MAGAZİN RÖPORTAJLAR YAZAR CAFE FOTO GALERİ VİDEO GALERİ
Güncel
21 Şubat 2023 Salı 11:05

Uzmanlardan depremin ard?ndan 'yap?la?ma' uyar?s?

Kahramanmara? merkezli depremlerin ard?ndan ?zmir Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Ara?t?rma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, olas? afet risklerine kar?? kentlerin bilimden faydalan?larak 1/1000 ölçekli yerle?ime uygunluk haritalar?n?n bir an önce haz?rlanmas? gerekti?ini söyledi.

Türkiye'nin Do?u, Güneydo?u, Akdeniz, ?ç Anadolu ve Karadeniz bölgeleri, Kahramanmara? merkezli 11 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklü?ündeki depremlerle sars?ld?. Depremler, y?k?mlara, ölüm ve yaralanmalara yol açt?. Depremlerin ard?ndan bölgede ekibiyle incelemelerde bulunan DEÜ DAUM Müdürü ve Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, DEÜ Su Kaynaklar? Yönetimi ve SUMER Müdürü, ?n?aat Mühendisi Prof. Dr. Okan F?st?ko?lu ve SUMER Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Celalettin ?im?ek, y?k?c? deprem sonras? yeniden yap?la?ma konusunda aç?klamalarda bulundu. Prof. Dr. Hasan Sözbilir, y?k?m?n yüksek oldu?u il, ilçe, köy, mahalle düzeyinde makro ölçekten mikro bölgeleme ölçe?ine do?ru yerle?ime uygunluk anlam?nda jeolojik- jeoteknik ve zemin etütlerinin yap?lmas? gerekti?ini söyledi.

'B?L?M KONU?SUN, NEREYE YERLE?MEM?Z GEREKT???NE KARAR VERS?N'

Prof. Dr. Sözbilir, bu etütlerde her türlü afet tehlikesi; sel, kütle hareketi, heyelan, yüzey faylanmas? tehlike ku?a??na yak?nl?k ve benzeri gibi do?al afet tehlike düzeyini gösteren 1/1000 ölçekli yerle?ime uygunluk haritalar?n?n çok h?zl? ve en do?ru ?ekilde bilimsel denetim mekanizmas? kapsam?nda üretilmesi gerekti?ine dikkat çekti. Buradan ç?kan sonuçlara göre seçilen alanlarda kentin rengi, dokusu, deseni ve kültürel yap?s?na göre mimari ve statik projelerinin çizilmesinde fayda oldu?unu kaydeden Prof. Dr. Sözbilir, "Bunu yaparken Türkiye ölçe?inde üniversitelerimizde bulunan ve depremin farkl? konular?nda uzman olan bilim insanlar? il düzeyindeki komisyonlar ?eklinde dü?üncelerini belirtsinler hem devlete ve hem de halka yol göstersinler. K?sacas? bilim konu?sun, nereye yerle?memiz gerekti?ine onlar karar versin. Devlet de bilimin ?????nda ilerleyerek, her türlü afete dirençli kal?c? konutlar? yapabilsin" diye konu?tu. 

'B?RB?R?NDEN BA?IMSIZ TES?SLER OLU?TURULMALI'

?n?aat mühendisi Prof. Dr. Okan F?st?ko?lu, "Afet bölgesinde DEÜ ?n?aat Mühendisli?i Bölümü'nden arkada?lar?m?z?n çal??malar? sürüyor. Hasar tespit çal??malar?yla ilgili faaliyetler yap?yorlar. Bölgeden edindi?imiz ilk tespitler bize in?aat mühendisli?iyle ilgili uygulama sorunlar?n?n ön planda oldu?unu ortaya koyuyor. Beton kalitesi ve demir uygulamalar?yla ilgili s?k?nt?lar?n oldu?unu gösteriyor. Yap?lan incelemelerde hasarlar?n daha çok alüvyon zeminler üzerinde gerçekle?ti?i, uygulama hatalar?yla hasar?n boyutlar?n?n artt???n? görüyoruz. Geçmi?te tar?m alanlar?n?n yap?la?maya aç?lmas?n?n olumsuz etkileri görülüyor. Bu y?k?mda, içme suyu ve kanalizasyon sistemleri gibi altyap? tesisleri de etkilenmi?. Dolay?s?yla kentin tekrar toparlanmas? vakit al?yor. Gelecekte bu tesisler planlan?rken daha kompakt, birbirinden ba??ms?z tesisler olu?turulmal?. ?ehirle?mede meslek odalar? ile yerel ve merkezi yönetimlerin birlikte çal??mas? önemli" dedi.

'HATAY'IN ÖNEML? BÖLÜMÜ GEV?EK MALZEME OLAN ÇÖKÜNTÜ ALANINDA'

Yer alt? sular? uzman? Prof. Dr. Celalettin ?im?ek ise "Bölgede büyük bir y?k?m oldu. Yer alt? tesisatlar?, kanalizasyon sistemleri, benzin istasyonlar? kimyasal üretim yapan fabrika ve atölyelerin ço?u y?k?ld?. Bunlar?n ço?u ise maalesef düz ovadayd?. Bu düz ovalar ayr?ca 'alüvyon akifer' dedi?imiz yer alt? suyu sa?lad???m?z alanlar, tar?m alanlar?. Dolay?s?yla y?k?mdan sonra yer alt? suyunun kirlenme riski ortaya ç?kt?. Bu da depremin yaratt??? zararlardan biri" diye konu?tu. 

"?nsano?lu eskiden beri ovalarda tar?m, yüksek yerleri ise yerle?im yeri olarak planl?yordu" diyen Prof. Dr. ?im?ek, "Son 50 y?ld?r bu durum de?i?ti. Dolay?s?yla kar??m?za büyük bir risk ç?kt?. Depremden sonra yeni yap?la?ma için kayal?k zeminlere yönelmeliyiz. Düz ovalar? tar?ma ay?rmal?y?z. Bu y?k?mda büyük tahribat oldu. ?çme suyu tesisatlar? harap durumda. Yeterli suyu ?u an sa?layam?yoruz. Hatay kentinin önemli bir bölümü ova kesiminde yer al?yor. Buras? çöküntü alan?. Y?llard?r akarsular buraya çak?l, kum ve kil ta??m??. Gev?ek bir malzemenin bulundu?u çöküntü alan?. Gev?ek bir zemin oldu?u için ?ehirle?me aç?s?ndan uygun bir alan de?il. Ayr?ca buras? ta?k?n için de riskli bir yer. Bu nedenle yeni ?ehirle?me alanlar? konunun uzman? ki?ilerle olu?turulmal?" aç?klamas?nda bulundu.