Kent Onkoloji Merkezi Medikal Onkoloji Uzman? Doç. Dr. Görümlü Amerikan Kanser Derne?i’nin yak?n tarihli bir raporuna ve ülkemiz verilerine göre kanser ölümlerinde yirmi y?l? a?k?n bir süredir dü?ü? kaydedildi?ini bildirdi. Pandemiye ra?men bu dü?ü?ün devam etti?ini belirten Görümlü, kanserden ölüm oranlar?yla ilgili baz? verileri payla?t?. Görümlü ?öyle konu?tu:
“2015 y?l?ndan itibaren dünyada kansere ba?l? ölümlerde her y?l ortalama yüzde 2 oran?nda azalma gösterilmektedir. Son 30 y?la bak?ld???nda o tarihten bu yana kansere ba?l? ölüm oran?nda yakla??k yüzde 33’lük bir azalma gözlemlenmi?tir. Bu da kanserin önlenmesi, saptanmas? ve tedavi edilmesindeki geli?meleri yans?tmaktad?r. Akci?er kanseri ve melanom denilen agresif cilt kanseri gibi baz? kanser türlerinde bu oran y?ll?k yüzde 4-5’lere ula?maktad?r. ABD verilerine göre önümüzdeki 25 y?l içerisinde kansere ba?l? ölüm oran?n?n yüzde 50 azalt?lmas? hedeflenmektedir. A??laman?n da etkisi ile rahim a?z? kanseri görülme s?kl???nda yakla??k yüzde 65’lik bir azalma gerçekle?mi?tir.”
YA?AM TARZINIZI DE???T?R?N
Doç. Dr. Görümlü bu pozitif görünüm ve istikrarl? dü?ü?ün nedenlerini de s?ralad?. Görümlü, “Kanserden ölüm oranlar?n?n azalmas? erken tan? ve yeni nesil tedavilerdeki ilerlemelerin yan? s?ra, bilinçlenmedeki art?? ve kanserin büyük bir k?sm?n?n önlenebilir olmas?ndan da kaynaklan?yor” dedi.
Kansere yakalanma riskini azaltman?n, genel sa?l??? iyile?tirmenin basit be? ya?am tarz? de?i?ikli?iyle mümkün olabilece?ini de vurgulayan Görümlü, “Bu ya?am tarz? de?i?ikliklerinden baz?lar? basit olarak alg?lansa da ama hepimiz böyle ?eyleri söylemenin yapmaktan daha kolay oldu?unu biliyoruz. Genel sa?l?klar?n? iyile?tirmek ve kanser risklerini azaltmak isteyenlerin ‘bunu bir gecede yapmak zorunda olmad???n?’ bilmeleri gerekir. Hiçbir ?ey için geç de?il! Yanl?? yolun neresinden dönsek kard?r! Bu de?i?iklikler için ad?mlar at?ld???nda ki?i kendisini daha iyi hissedecek, bu da motivasyonu art?rarak sa?l?kl? ya?amay? bir hayat tarz? olarak benimsemesine yard?mc? olacak” diye konu?tu.
Öte yandan Doç. Dr. Görümlü önerilerini s?ralad?, hangi ya?am tarz? de?i?ikli?ine ili?kin ?u bilgileri verdi:
“1.?çkiyi s?n?rlay?n
Alkol tüketimi be? ila alt? kanser türüyle ili?kilendirilmi?tir. Kad?nlar haftada bir, erkekler haftada iki kereden fazla içki tüketmemelidir.
2.Tütün (ve ikinci el duman) gibi bilinen kanserojenlerden kaç?n?n.
Akci?er kanseri ile ba?lant?l? olmas?n?n yan? s?ra, sigaran?n pankreas ve mesane gibi di?er kanser türlerine de yol açabildi?i kesin olarak kan?tlanm??t?r. Pasif sigara duman?na maruz kalan sigara içmeyen ki?ilerde akci?er kanseri riski yüzde 20 ila yüzde 30 aras?nda artmaktad?r.
3.Kilonuzu diyet ve egzersizle yönetin.
Bunu yapman?n sadece kalp sa?l???n?z? iyile?tirmekle ve kan bas?nc?n?z? kontrol alt?nda tutman?za yard?mc? olmakla kalmay?p, ayn? zamanda gelecekte kansere yakalanma riskinizi de azaltaca??n? söyleyebiliriz. Egzersiz yap?n ve ömrünüz boyunca sa?l?kl? beslenin.
? Günlük ö?ünlerinizin yakla??k üçte ikisini meyve ve sebzelerle ve geri kalan?n? bal?k ve beyaz et gibi sa?l?kl? proteinlerle doldurun.
? K?rm?z? eti haftada 2 den fazla tüketmeyin
? Diyetinizin çe?itli oldu?undan emin olun. "Renk önemlidir" Fasulye ve bezelye gibi lif aç?s?ndan zengin sebzeler kadar koyu ye?il, k?rm?z? ve turuncu sebzelerin diyette mutlaka bulanmas? önerilmektedir. ??lenmi? g?dalardan kaç?n?n.
? Her hafta ortalama 150 dakika orta düzeyde egzersiz yap?lmas?n?n kilo vermeden ba??ms?z olarak yarar? kan?tlanm??t?r.
4.Güne? kremi sürün ve solaryuma girmeyin
Hayat?n erken döneminde güne? maruziyetlerinin fazlal???, uzun vadeli cilt kanseri riskiyle ili?kilidir
? Koruyucu giysi giyin.
? Günün s?ca??nda d??ar? ç?kmaktan kaç?n?n.
? Her gün güne? kremi sürün.
Annelerimizin bizlere ö?retti?i tüm sa?duyulu ?eyler do?ru ç?kt? diyebiliriz.
5.Konu?mak bazen rahats?z edici olsa bile aile riskinizi ö?renin.
Birinci derece akrabalar (ebeveynler, karde?ler ve çocuklar) aras?ndaki kanser geçmi?inin bilinmesi özellikle çok önemli. Bununla ilgili yap?lacak basit bir kan testi ile olas? kanser risk art???na sebebiyet veren baz? genetik bozukluklar önceden ö?renilerek bununla ilgili koruyucu önlemler al?nabilmektedir.
Ailesel kanserlere kar?? daha erken taramalara ba?lanmas? önem ta??maktad?r. Bununla birlikte Türkiye'de rutin tarama program?nda yer alan meme, rahim a?z? ve kal?n ba??rsak kanserine kar?? taramalar?n aksat?lmamas? erken te?his için çok önemli.
Akci?er kanserinde ise yo?un sigaraya maruz kalanlar?n dü?ük doz akci?er tomografisi ile takibinin erken tan?ya olanak sa?lar.”