??te o röportaj:
"Havaliman?nda neler oluyor?" sorusunu 40 y?ll?k tecrübeli bir pilota sorduk. ?ktidara yak?n medyan?n büyük bir müjdeymi? gibi verdi?i “?stanbul Havaliman?'nda Türkiye’nin ilk meteoroloji radar? kullan?lacak” haberleri gerçek de?ilmi?. Yani geli?mi? havalimanlar?nda kullan?lan bu teknoloji, ?stanbul Havaliman?'nda yokmu?!
Siyasi iktidar taraf?ndan “dünyan?n en büyük havaliman?” olarak tan?t?lan ?stanbul Havaliman?’nda 17 May?s Cuma günü 8 uçak, rüzgâr nedeniyle piste inemedi ve Çorlu Havaliman?’na yönlendirildi. Uçaklar Çorlu’daki askeri havaliman?na da inemeseydi ve yeterli yak?tlar? olmasayd? sonuç ne olurdu? Büyük bir felaket!
?stanbul Havaliman?'nda uçak dire?i parçalad?
“?stanbul Havaliman?’nda neler oluyor?” sorusunu 40 y?ll?k tecrübeli bir pilota sorduk. Dünyan?n yolcu ta??mac?l??? için kullan?lan hemen hemen tüm büyük havalimanlar?n? görmü? tecrübeli pilot, aç?ld???ndan bu yana kulland??? ?stanbul Havaliman?’nda rüzgâr d???nda ba?ka ciddi riskler de bulundu?una dikkat çekti.
Ad? bizde sakl? kalmak kayd?yla bilgilerini bizimle payla?an tecrübeli pilotun anlatt?klar?na göre iktidara yak?n medyan?n büyük bir müjdeymi? gibi verdi?i “?stanbul Havaliman?’nda Türkiye’nin ilk meteoroloji radar? kullan?lacak” haberleri gerçek de?ilmi?. Yani geli?mi? havalimanlar?nda kullan?lan bu teknoloji, ?stanbul Havaliman?’nda yokmu?!
Haber kayna??m?z olan pilota, ?stanbul Havaliman?’n?n aç?l???n?n yap?ld??? tarihlerde, buraya kurulan meteoroloji kulesinden havayolu ?irketlerine anl?k hava durumu bilgisinin aktar?laca?? ve bunun Türkiye’de bir ilk oldu?u haberlerini hat?rlatarak “bu haberler gerçek de?il mi?” diye sordu?umda ?u yan?t? ald?m, “?stanbul Havaliman?’nda, park yerine otomatik yakla?t?rma sistemi olarak bilinen Docking System de var ama o da çal??m?yor. Hava durum radar? kurulmu? olsa biz anlamaz m?y?z! Kesinlikle kurmad?lar.” Gelin sözü ?imdi tecrübeli pilota b?rakal?m:
ALLAH ORADA UÇAN P?LOTLARA SABIR VERS?N: Bu i?in ba??ndan beri bu bölgedeki rüzgâr konusunda gerekli uyar?lar yap?ld? ama verilen raporlar dikkate al?nmad?. Kilyos’ta deniz mevsimi neden k?sa sürer? Rüzgâr yüzünden. Sivil havac?l?kta çal??an kime sorsan?z hava oradan patlar, oradan da??larak yay?l?r der. Misal, “kötü hava Çatalca’dan giri? yapt?” denir. E sen o havan?n girdi?i yerin alt?na meydan yapt?n! Biliyorsunuz orada tepeler t?ra?land?, o bölge dolduruldu. Allah orada uçan pilotlara sab?r versin.
HAVA DURUMU RADARI YOK: Hava durumunu pilotlara ikaz edebilecek bir radar sistemi ?art ama bu havaliman?nda bir hava durumu radar? yok. Madem bu kadar büyük bir i? yap?yorsun, yap radar?n? da. 1970’lerin Ankara’s?na benzeyen Sofya’da bile vard?r hava durum radar?. Bu radar varm?? gibi deklare edildi ama bir türlü kurulamad?. Hava bozdu?u zaman yakla?ma kontrolörleri bize uygun kaç?nma veremiyorlar hâlâ.
P?LOT, HAVADA YAKITSIZ KALMAKTAN KORKAR: Bizim i?imiz havayla harp etmek. Gere?ini yapar ba?ka limana ineriz. Ama madem böyle bir sorun var o zaman yedek meydan?m?z olan Çorlu’yu büyütürsün, alttan bir de metro yapars?n, Atatürk’ü hiç kapatmazs?n. Çorlu küçücük bir askeri meydan. Orada yer olmayabilir. Allah korusun, bir pilotu havada yak?ts?z kalmak kadar rahats?z eden bir durum yoktur. O karar? geç al?rsan ayvay? yersin.
YAKLA?MA S?STEMLER? DÜZGÜN ÇALI?MIYOR: Daha iyisini, büyü?ünü yap?yorum diyorsun ama profesyonelce halledilmesi gereken birçok i? yap?lmam??. Yere indikten sonra kullan?lan yakla?ma sistemleri vard?r. Bunlar do?ru düzgün çal??m?yor. Aceleden aç?lar? yanl?? yap?lm?? deniyor. A?a??dan manuel yana?t?r?yor çocuklar. Özellikle kötü havalarda yakla?ma paterninde s?k?nt?lar ya?an?yor hava durumu radar?n?n olmamas? nedeniyle.
LEYLEK SÜRÜLER? GÖRÜYORUZ: Atatürk Havaliman?’nda leylek görmezdik. Leylek, ufak ku? gibi de?ildir; Allah esirgesin, da??t?r motorlar?. Geçen ini?te gördüm, leylek grubu alçalma hatt?nda dönüyordu. Bu bir do?a olay?d?r, do?a olay?na kafa tutulmaz. Tutarsan?z, do?a bir yerde öcünü al?r.
ATATÜRK’TE, LODOSTA KULLANDI?IMIZ P?ST VARDI: Atatürk Havaliman?’nda, ?stanbul’da lodos oldu?u zaman kulland???m?z bir pist vard?. Kesin denk gelmi?sinizdir, bo?az manzaral? bir pisttir. Burada öyle bir pist de yok. ?leride planlanacak deniyor ama ne zaman?
21 Kas?m 2018’de ?stanbul Havaliman?’nda aç?l??? yap?lan Meteoroloji Kulesi hava durum radar? olarak kullan?lacakm?? gibi haberler yap?ld?. Ancak uzmanlara göre bu, söz konusu radar de?il. Radar?n gereken foto?raf? yukar?daki gibi…
HAVAYOLU ??RKETLER? TAKS? SÜRELER? YÜZÜNDEN ZARAR EDECEK: Yolcu, binince uça??n kalkmas?n?, inince de uça?? terk etmeyi ister. Burada ba?lang?çta taksi süreleri 30 dakikay? a??yordu. ?imdilerde 20-25 dakikaya indi ama bu bile çok fazla. Yak?t tüketimi nedeniyle ekstra maliyet de getiriyor. THY ba?ta olmak üzere büyük havayolu ?irketlerinin taksi süreleri nedeniyle zarar aç?klamas? sürpriz olmaz.
P?STLER?N ISITMA S?STEM? YOK: Benim as?l merak etti?im kar ya?d??? zaman ne olacak? Atatürk Havaliman? ki, oras? gerçekten çok iyi bir havaliman?yd?, kar ya?d??? zaman küreme aletleri orada bile çal??mazd?. Bir keresinde uça?a iki saate gidebilmi?tim, yolcular da iki saate gelebildi, dört saat kayb?m?z vard?. Bu kadar büyük bir havaliman?nda ne yapaca??z peki? Burada pistlerin alt?na ?s?tma sistemi yap?lmal?yd? ama yap?lmam??.
E??ML? YOL BAYPAS ED?LMEZSE KI?IN SORUN YA?ANIR: Beni endi?elendiren, arkadan dola?an çevre taksi yolunda hiçbir meydanda görmedi?im bir e?imin olmas?. At nal? gibi bir yol buras?. Yoku? yukar? ç?k?yor, sonra yoku? a?a?? iniyor. K???n kar ya?d???nda, uçaklar orada, Allah korusun!.. Muhtemelen o yoku?lar? baypas edecekler ama yaza girerken böyle olaylar ya?an?yorsa k???n kar ya?d???nda ne yapaca??m?z? dü?ünmeden edemiyoruz.
ACELE YAPILDI?INA DA?R O KADAR ÇOK KANIT VAR K?: Bu havaliman?n?n acele yap?ld???na dair o kadar çok kan?t var ki, a?a??da ofislere inen yollara inseniz ne demek istedi?imi anlars?n?z. Buras? bir AVM mant???yla yap?lm?? ama uçu? ekibinin yolu planlanmam??. Pilotlar ofislere çöp asansörleriyle iniyorlar. Dünyan?n her yerine uçuyoruz. Oradaki standartlar? kendi ülkemde de görmek istiyorum bir havac? olarak.
MEYDAN YER?NE AVM YAPILMI?: Ben can?n?n derdine dü?mü? bir havac?y?m. Bunlar, yaz?k günah feryatlar?. Meydan yerine AVM yap?lm?? buraya.Biz yolcular?m?za, “dünyan?n en büyük liman?na ho? geldiniz” diye anons yap?yoruz ama bütün bunlar? da hatalar?n bir an önce düzeltilmesi için söylemek zorunday?z. Çok büyük uzmanlar ça??r?ls?n, yeni ba?tan ar?zalar tespit edilsin, önlemler al?ns?n.
MESLEK ODALARI 5 YIL ÖNCE UYARMI?TI
Tecrübeli pilotun birbirinden önemli uyar?lar? böyle. Asl?nda bütün bu uyar?lar meslek örgütlerince havaliman? henüz proje a?amas?ndayken yap?lm??t?. Ancak hiçbiri yetkililerce dikkate al?nmad?.
?stanbul Havaliman? için önce ?stanbul’un akci?erleri olarak adland?r?lan Kuzey Ormanlar? yok edildi. Bölgenin rüzgâr durumunun, uçu? güvenli?ini tehlikeye sokacak nitelikte oldu?u söylendi ama yetkililer bu uyar?ya da kulak asmad?. Sulak zemine yap?lmas?n?n riskleri s?raland?, bunu da dinleyen olmad?. ?n?aat devam ederken havaliman? ?antiyesi sular alt?nda kald?, do?an?n ikaz? da ciddiye al?nmad?. Yap?m?nda çal??an i?çiler i? cinayetleri sonucu ya?am?n? yitirince arkada?lar? isyan etti?inde ö?rendik, “dünyan?n en büyük havaliman?” ?antiyesinin insanl?k d??? ko?ullarda i?çi çal??t?rd???n?.
?lgili meslek örgütlerinin, sivil toplum kurulu?lar?n?n itirazlar?n?n görmezden gelindi?i ?stanbul Havaliman?, proje a?amas?ndan bugüne kadar her yönüyle tart???lmaya devam ediyor. Ve y?llar önce yap?lan itirazlar birer birer hakl? ç?k?yor.
Türk Mühendis ve Mimar Odalar? Birli?i (TMMOB) ?stanbul ?l Koordinasyon Kurulu 3. Havaliman? Çal??ma Grubu’nun Aral?k 2014 tarihli raporunda Çevre Mühendisleri, Harita Mühendisleri, Jeoloji Mühendisleri ve ?ehir Planc?lar? odalar?n?n ?stanbul ?ubelerinin imzas? vard?. Bak?n meslek örgütleri kaleme ald?klar? raporda, rüzgâr nedeniyle uçaklar?n o havaliman?na ini? yapamayaca??n? 5 y?l önce nas?l öngörmü?tü:
Meteorolojik De?erlendirme: …Proje alan? do?rudan deniz üzerinden gelen rüzgârlara aç?kt?r. Uçu? için uça??n gelen rüzgâr? önden almas? gerekir, yandan ya da arkadan almas? tehlikelidir. Ayr?ca Türk Hava Kurumu Teknik Birimi’nin, Karadeniz taraf?ndan gelen rüzgârlar nedeniyle projeye onay veremedi?i bilinmektedir. Bu nedenlerle raporda kullan?lan meteoroloji istasyonlar?n?n verileri proje alan?ndaki de?erleri yans?tmamaktad?r… ÇED Raporu’na göre y?l?n 107 günü f?rt?nal?, 65 günü ise yo?un bulutlu olan bu k?y? bölgesinde hava ta??mac?l??? ve piste ini? ve kalk??lar fiziksel çevre ?artlar? bak?m?ndan sorun yaratabilir.
Sonuç: ÇED raporuna göre meteorolojik durum ortada iken, bu havaalan?n?n uygun olarak çal??abilir olup-olmad??? bile belirsizli?ini korumaktad?r… Bu tespitler ?????nda yap?lan de?erlendirme göstermektedir ki, 3. havaliman? projesi do?al ya?am ortamlar?n?n ve önemli su havzalar?n?n yok olmas? ile sonuçlanacak olup proje; ekolojik ve jeolojik kriterler, zemin özellikleri, kaz? ve dolgu alanlar?, kent bilimi ve uçu? güvenli?i aç?s?ndan kabul edilebilir de?ildir.
Hava Durumu ?zleme Radar? nedir?
Doppler Hava Durumu Radar? olarak da adland?r?lan Hava Durumu ?zleme Radar? (WSR), ya???lar? bulmak, hareketini hesaplamak ve ya???lar?n türünü (ya?mur, kar, dolu vd.) tahmin etmek için kullan?lan bir radar türüdür. Modern hava radarlar?, ya??? yo?unlu?una ek olarak ya?mur damlac?klar?n?n hareketini tespit edebilen radarlard?r. Her iki veri türü de f?rt?nalar?n yap?s?n? ve ?iddetli havaya neden olma potansiyellerini belirlemek için analiz edilebilir.