Birçok ülke, yurtd???na para kaç?rma, para aklama, finansal ?effafl?k ve büyük çapl? yolsuzluk konular?nda hukuki ad?mlar at?yor. Bu konuda öncü olan Avrupa Birli?i (AB) ülkeleri ve Birle?ik Krall?k'tan sonra ABD de yolsuzlukla mücadele kapsam?nda farkl? yapt?r?mlar ve hukuki süreçler içeren planlar yap?yor.
Türkiye ise yurtd???na kaç?r?lan yakla??k 500 milyar dolar?n pe?ine gelecek y?l?n ocak ay?ndan itibaren dü?ecek. Uluslararas? çapta yap?lan çal??malar ve anla?malar sonucunda, birçok ülke yolsuzluk soru?turmalar?n? bir siyasi araç olarak kullanmaya ba?lad?. Özellikle Panama Belgeleri ile iyice ortaya ç?kan dünya liderlerinin vergi kaç?rma ve para aklama yöntemlerinin örnekleri ço?almaya ba?lad?.
Geli?meleri yak?ndan izleyen ve ara?t?ran CHP'nin ABD Temsilcisi Yurter Özcan, Genel Ba?kan Kemal K?l?çdaro?lu'na kapsaml? bir rapor sundu. Özcan, “Önümüzdeki süreçte bu tarz devlet nezdinde veya devletle ili?kili i? insanlar?n?n yolsuzluklar?n?n hukuki ve siyasi sonuçlar?n? görece?iz” diye konu?tu.
B?LG? DE????M? ANLA?MASI
Yurtd???na kaç?r?lan paralar konusunda Türkiye'de de önemli geli?meler ya?and???n? raporunda belirten Yurter Özcan ?öyle dedi: “Türkiye, Otomatik Banka ve Finansal Bilgi De?i?imi Anla?mas?'n? imzalar imzalamaz, yurtd???ndaki Offshore hesaplar?n pe?ine dü?tü.
Zenginlerin kaç?rd??? 500 milyar dolara yak?n paraya ula?mak için haz?rl?klar yap?l?yor. Mali Suçlar? Ara?t?rma Kurulu (MASAK) ?stanbul'da bir arac? kuruma giderek ?sviçre, Lichtenstein, Man Adas?, ?eysel Adalar?, Virjin Adalar? ve vergi cenneti adalara para gönderenlerin listesini ald?.
Türkiye'nin, Banka Hesaplar? ve Finansal Hareketlerin Otomatik De?i?imi‘ni (AIA) öngören anla?may? 1 Ocak 2021'den itibaren uygulamaya koyaca??n? aç?klamas? gündemi sarst?.”
KARA PARA CENNETLER?NDE
Aralar?nda AB üyelerinin de bulundu?u 107 ülke ile anla?may? imzalayan Türkiye'nin, gurbetçileri unutup onlar?n lehine kay?t koymamas?n?n büyük s?k?nt? yarataca??n? dile getiren Yurter Özcan, “Türkiye yeni y?l öncesi bu ?ekilde önlem al?p haz?rl?klar?n? sürdürürken, Türklerin yakla??k 500 milyar dolar?n?n kara para cenneti olan bu bölgelerdeki hesaplarda oldu?u san?l?yor.
‘Hesaplar?n gizlili?i', bunun vergi aç?s?ndan incelenmeyece?i ve görülemeyece?i anlam?na gelmiyor. Aksine, art?k ülkeler sadece vergi amaçl? olarak bu bilgileri vermek zorunda. Ancak, özel durumuna göre isteyen ülkeler, anla?maya özel kay?t koyabiliyor, erteleme isteyebiliyor” dedi.
ABD'DE YASA HAZIRLIKLARI DEVAM ED?YOR
ABD'ye para kaç?rma ve burada farkl? paravan ?irketler üzerinden para aklaman?n önünü kesmek için ABD'de de çal??malar devam ediyor. “Para Aklamayla Mücadele Yasas?” ad? verilen tasar?n?n hem Cumhuriyetçiler hem de Demokratlar?n deste?ini ald???n? belirten Yurter Özcan, raporunda çal??malar? ?öyle anlatt?:
“Yasa tasar?s?nda ABD'de kurulan ?irketlerin ticari durumlar?, gelir kaynaklar? ve sahiplik statüsünde ?effafl?k amaçlan?yor. Bu konuda AB ve Birle?ik Krall?k'a göre geride kalan ABD, ticari hukuk kanunlar? nedeniyle yurtd???nda elde edilen haks?z kazançlar?n yurtd???na kaç?r?lmas?n?n merkezinde yer al?yordu.
Beyaz Saray, siyasi partiler, finansal kurumlar ve adalet sistemi taraf?ndan desteklenen bu tasar? yasala?t??? takdirde, ABD men?eli ?irketlerin kurulum ve sahiplik durumlar? kamuya aç?k ve ?effaf olacak. Bunun paravan ?irketler üzerinden para aklama çabalar?n?n azaltmas? bekleniyor.”
PANAMA BELGELER?’NDE DEVLET L?DERLER? VAR
Baz? ülkelerin liderlerinin, devletlerle ba?lant?l? i? insanlar?n?n vergi kaç?rmas?na, kara para aklamas?na yard?mc? olan Panama men?eli Mossack Fonseca hukuk ?irketiyle ilgili detaylar ortaya ç?km??t?. Bu belgelerde Rusya Devlet Ba?kan? Putin'in yak?n çevresi de dahil, görevi b?rakm?? veya hâlâ görevde olan 12 ülke liderinin gizli hesaplarda ad? geçiyordu. Belgelerde ad? geçen ?zlanda Ba?bakan? Sigmundur Gunnlaugsson bu olaylardan sonra istifa etmi?ti.
ABD Adalet Bakanl??? ise Ukrayna Devlet Ba?kan?'n?n müttefiki olarak bilinen Ukraynal? oligark Igor Kolomoisky ve i? orta?? Gennadiy Boholiubov'u kendi bankalar?ndan 5.5 milyar dolar çal?p sonra farkl? ?irketler üzerinden ABD ve di?er ülkelerde bu paray? aklad??? yönünde suçlamada bulundu.
ABD Adalet Bakanl???, Kolomoisky ve Boholiubov'un aklad??? paralarla ABD'nin Texas ve Kentucky eyaletinde ald?klar? ticari mülklere el koymay? hedefliyor. 2008'de kâr amac? gütmeyen uluslararas? kurulu? Transparency International, Fransa s?n?rlar? dahilinde, Ekvator Ginesi Ba?kan Yard?mc?s? ve ayn? zamanda Cumhurba?kan?'n?n o?lu olan Teodoro Obiang'a dava açm??t?.
Para aklama ve zimmetine geçirmek suçlar?ndan aç?lan davay? 2020'de Paris mahkemeleri onad? ve Obiang'?n 150 milyon dolar civar?nda varl???na el konuldu. Fransa gibi baz? ülkelerde sivil toplum örgütlerinin bu tarz yolsuzluk davalar? açma ?anslar? var. (SÖZCÜ)