Mustafa AKBA?/SONKALE?ZM?R (ÖZEL HABER)- Uzun y?llar in?aat sektöründe yer alan ve önemli projelere imza atan i?adam? Mehmet Do?an, yakla??k 7 y?l önce ?zmir'in Tire ?lçesi'ndeki devasa hayvanc?l?k i?letmesi için kollar? s?vad?. Bakanl?ktan, ünversitelerden bilgi ve görü?ler al?p projesini ?ekillendiren Do?an, 30 bin metrekaresi kapal? alan olan, toplam 2 bin dönümlük arazide holstein cinsi ineklerle süt üretimine ba?lad?. Mehmet Do?an'?n kurdu?u Titar Tar?m ve Hayvanc?l?k ??letmesi, 2 bin 250 ba? hayvan ile günlük 20 ton civar?nda süt üretim kapasitesine ula?t?. Biz de SONKALE?ZM?R olarak Do?an ile sektörün durumunu, sorunlar?n? ve ç?k?? yolunu konu?tuk. Sektörde sorunlar?n çok oldu?unu vurgulayan Mehmet Do?an, yemleme ve bak?m maliyetlerinin yüksekli?ine i?aret etti. Anadolu üreticisinin Amerika ve Avrupa gibi ülkelerle rekabet edemedi?ini anlatt?.
TEK GÜLEN; BAKANLIK
"Ne benim ne tüketicinin yüzü gülüyor. Hayvanc?l?k sektöründe maalesef tek gülen Bakanl?k" diyen Do?an, "Döviz yükselince maliyetler de art?yor. Çünkü, rasyonda kullan?lan yemlerin yüzde 30-35'i dövizle kar??lanmaktad?r. Dolay?s?yla döviz artt?kça et ve süt maliyetleri artmaktad?r. Buna mukabil et ve süt fiyatlar?nda gerekli art?? sa?lanamamaktad?r. Öyle ki; üretici etini ve sütünü maliyetlerinin yüzde 20-25 alt?nda sat?yor. Devlet ise bu durumu düzeltece?ine ithalat kozunu kullan?yor. Bu da üreticiler üzerinde büyük olumsuzluk yarat?yor. Ayr?ca, eskiden, Et Bal?k ve Süt Endüstrisi gibi bir kurum vard? ve piyasay? düzenlerdi. ?imdi piyasadaki fiyatlar? regüle edecek bir kurum da yok" görü?ünü dile getirdi.
?K? ALTIN ÖNER?
Do?an, tüm bu olumsuzluklara ra?men yine de Türkiye'de et ve süt maliyetlerinin a?a??ya çekilebilece?ini vurgularken, ?unlar? söyledi: "Devletin uzun vadede stratejik tar?mla hayvanc?l??? yeniden örgütlemesi ve gözden geçirmesi gerekiyor. Örne?in hayvanc?l???n yap?ld??? bölgelerde yem bitkilerine destekleme yap?labilir. Bu yap?lmay?nca insanlar tarlalar?na, pamuk gibi hayvanc?l?kla alakas?z ürünler ekiyor. Hayvanc?l??a art? bir de?er sa?lanam?yor. Bir ba?ka öneri ise; Hazine arazileri ve mera alanlar? hayvanc?l?k i?letmelerine destek sa?lamal?. Bu araziler ?uan hiç alakas?z insanlar taraf?ndan ba?ka ba?ka amaçlarla kullan?l?yor. Oysa ki bu araziler hayvanc?l?k i?letmelerine tahsis edilirse bamba?ka bir tablo ortaya ç?kar. Yem bitkileri ekilir ve ithalat ba??ml?l??? ortadan kalkar. Dolay?s?yla maliyetler dü?er, hem üretici hem tüketici kazan?r."
DEDEDEN KALMA ARAZ?LER
Bir di?er önemli konunun da "üreticinin borçlar?na kar??l?k atadan, dededen kalma arazilerinin bankalar taraf?ndan sat?lmas?" oldu?unu vurgulayan Mehmet Do?an, "Üreticilerin bankalara kredi kar??l??? ipotek olarak verdikleri tarla (arazi), traktörleri, ah?rlar?ndaki hayvanlar? icra marifetiyle sat?lmakta, birçok i?letme kapanm?? veya kapanmaktad?r. Yani atadan, dededen kalma mülkleri bankalar taraf?ndan sat?lmaktad?r" dedi.
Do?an, devletin buna bir an önce çözüm üretmesi gerekti?ini belirtirken, "Çözüm olarak özel bankalardan kullan?lan bu tür kredileri, devlet bankalar? devir alabilir, dü?ük faizle uzun vadeli ödeme yap?land?rma sa?layabilir. Böylelikle üreticiler finansman rahatl???na kavu?abilir. Hazine arazilerini amaç d??? ticari olarak kullananlara de?il, bizzat hayvanc?l?k i?letmelerine uzun vadeli kiralama yoluna gidilmelidir" diye konu?tu.
T?TAR BÜYÜYECEK...
?nsanlar?n hayvanc?l?ktan vazgeçmeye ba?lad???n? ancak her ?eye ra?men Türkiye tar?m?n?n yeniden bir planlama ve ak?lla aya?a kalkabilece?ini kaydeden Do?an, Titar Tar?m ve Hayvanc?l?k'?n umut dolu gelecek projeksiyonu hakk?nda da bilgi verdi. Do?an, nihai kapasiteleri olan 3 bin ba? hayvan ve günlük 30 ton süt üretimi miktar?na ula?t?klar?nda, kendi i?leme tesislerini de kuracaklar?n? belirtirken, bu konuda yabanc? baz? ?irketlerle görü?melerinin sürdü?ünü anlatt?. ??adam? Mehmet Do?an, "Önümüzde kesimhane, parçalama, paketleme ve so?uk hava depolar?n?n yan? s?ra süt i?leme tesisi ve mand?ra gibi projeler var. Tam kapasiteye ula??nca dü?meye basaca??z. Salma tavuk, do?al organik yumurta da olacak. Ayr?ca, sofral?k organik zeytin projemiz var. Tüm bunlarla ilgili uygun bir yat?r?m finansman? sa?lar isek yakla??k 600 ki?iye yak?n istihdam sa?layaca??z" dedi.
VAL?, ??Ç? KONUTUNU GÖZÜNE KEST?RD?
Titar'?n çal??anlar?na çok de?er verdi?ini vurgulayan Do?an, "Arazimize onlar?n rahat, konforlu bir ?ekilde hayatlar?n? sürdürebilecekleri villa gibi konutlar in?a ettik. Hatta bir gün çiftli?imizi ziyaret eden eski bir valimiz, konutlara bak?p bak?p 'buray? bana ver de biraz tatil yapay?m' deyince ne kadar do?ru bir ?ey yapt???m?z? bir kez daha anlad?k. Biz i?çilerimize, emekçilerimize çok de?er veriyoruz" diye konu?tu.
?NEKLERE BA?LAMA ÇALIYOR
Do?an, hayvanlar?n da kendileri için çok k?ymetli oldu?unu belirtirken, süt verimini art?raca??na inand??? için kulland??? ilginç yöntemi de anlatt?. Arazilerinin 750 dönümlük k?sm?na ektikleri yoncan?n yan? s?ra sat?n ald?klar?, silajl?k m?s?r, saman ve kuru otlarla besledikleri hayvanlara süt verimini art?rmak için ba?lama çald???n? söyleyen Mehmet Do?an, "Hayvanlar?n hisleri insandan daha güçlüdür. Hayvanlar, insan?n rahats?z oldu?u seslerden iki üç kat daha fazla rahats?z olurlar. Ama insan?n haz duydu?u seslerden de iki üç kat daha fazla haz alabilirler. O nedenle müzik ve melodi denildi?inde hayvan?n baz? duyular?n?n fazla oldu?unu dü?ünüyorum. Hayvan pür dikkat kendini müzi?e veriyor, odaklan?yor. Hatta müzi?i duyunca yemden bile ba??n? kald?rd???n? biliyorum. Süt verimini de art?rd???n? dü?ünüyorum. Çünkü müzik dinlerken hayvan daha rahat hale geliyor ve süt bezleri daha çok aç?l?yor. Ama hayvan gerildi?i, s?k?ld??? zaman süt verimiyor. O yüzden ara ara hayvanlar?ma ba?lama çal?yorum. Çok da be?eniyorlar. Verimi de art?rd???n? dü?ünüyorum" dedi.