???????Kadifekale ile Smyrna Agoras? aras?ndaki yamaçta yer alan 2 bin y?ll?k tiyatrodaki son kaz?lar, uluslararas? çaptaki buluntular? arkeoloji dünyas?na kazand?rd?. Sahne binas?nda 13 ki?inin yan yana oturarak birlikte kullanabilece?i bir "sanatç? tuvaletini" 2021 y?l?nda ortaya ç?karan kaz? heyeti, bu ke?iften k?sa bir süre sonra 26 metrelik bir geçit buldu.
Yakla??k 20 bin ki?ilik tiyatroya izleyicilerin ula?mas?n? sa?layan "L" biçiminde in?a edilmi? 4 metre geni?li?indeki geçit, kamula?t?rma yöntemiyle y?k?m? yap?lan evlerin 6-7 metre alt?nda ke?fedildi. Arkeologlar taraf?ndan "vomitoryum" olarak adland?r?lan geçidin oturma s?ralar?n? güçlendirecek kemer ve tonoz bilgisiyle in?a edildi?i tespit edildi.
Do?udaki geçidi arayacaklar
Kaz? Heyeti Ba?kanl???n? yürüten ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi (?KÇÜ) Türk ?slam Arkeolojisi Anabilim Dal? Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Ak?n Ersoy, AA muhabirine, 2021 y?l?ndaki kaz?larda çok önemli 2 buluntuya rastlad?klar?n? söyledi.
Buluntulardan ilkinin sahne binas?ndaki tuvalet mekan? oldu?unu ifade eden Ersoy, çal??malar?na ili?kin ?unlar? kaydetti:
"Arkeoloji terminolojisiyle ifade edersek latrina yani bir tuvalet tespit etmi?tik. Sahne binas?nda tuvaleti olan bir tiyatro örne?ine Akdeniz Havzas?'ndaki ba?ka hiçbir tiyatroda rastlanmam??t?. Devam?nda da vomitoryum yani bir alt geçit bulduk. 1950'li y?llarda alanda çekilmi? baz? foto?raflarda onu fark etmi?tik. Tespitlerimiz üzerine çal??malar?m?z? tiyatronun giri? bölümünde yo?unla?t?rd?k. Oldukça iyi kondisyonda bir yap? ortaya ç?kard?k. Tiyatroya d??ar?dan gelen izleyicilerin oturma yerlerine ula?mak için kulland??? bir alt geçide ula?t?k."
Ersoy, geçidi "Bat? Vomitoryum" olarak adland?rd?klar?n? ifade ederek, "Do?u Vomitoryumu da olmas? gerekir. Umar?z ki 2022 kaz?lar?nda da onu ortaya ç?kar?z ve böylece ?zmir tiyatrosunun 20 bin seyirci kapasitesini vurgulayacak bir ba?ka mimari buluntuyla kar??la?m?? oluruz." dedi.
"Tiyatro yava? yava? ?ekilleniyor"
Smyrna Tiyatrosu'ndaki geçidin kemer ve tonoz sistemleri ile in?a edildi?ine dikkati çeken Ersoy, ?öyle konu?tu:
"Kemer ve tonoz sistemleri Anadolu ve Akdeniz co?rafyas?nda birkaç örnek d???nda Roma Dönemi öncesinde kullan?lm?yordu. Roma Dönemi ile örnekler ortaya ç?k?yor. Matematik ve statik bilimini bulu?turan yeni in?aat teknolojileri söz konu. Ayn? dönemde yap?lan hamam ve di?er tiyatro yap?lar?nda da tonoz ve kemer sistemlerinin rahatl?kla kullan?labildi?ini, buna ba?l? olarak da çok büyük ve yüksek yap?lar in?a edilebildi?ini görüyoruz. Bu yap?lar ayn? zamanda insanlar?n kötü hava ko?ullar?ndan kendilerini korumalar? ve s???nmalar? amac?yla da kullan?lm??."
Doç. Dr. Ak?n Ersoy, yeni buluntularla ?zmir'in tarihi zenginli?inin bir kez daha ortaya ç?kt???n? ifade ederek, "Anadolu'daki Roma Dönemi ba?lar?nda Vitruvius adl? bir mimar buradaki tiyatrodan övgüyle söz eder. Bu övgüyü hak eden bir tiyatroyla kar??la?aca??m?z? kaz? çal??malar? öncesinde biliyorduk. Çal??malar?m?z bu övgüleri bo?a ç?karmad?. Tiyatro yava? yava? ?ekilleniyor." diye konu?tu.