Ege Denizi'nde son günlerde ya?anan deprem f?rt?nas? sürerken, Egeli akademisyenler Santorini tehlikesine dikkat çekti. Ege Üniversitesi (EÜ) Edebiyat Fakültesi Co?rafya Bölümü Fiziki Co?rafya Anabilim Dal? ö?retim üyesi Dr. Ö?r. Üyesi Aylin Karada? ve EÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü ö?retim üyesi Doç. Dr. Mehmet Nezih Aytaçlar konu ile ilgili aç?klamalarda bulundu. Doç. Dr. Mehmet Nezih Aytaçlar, böylesine büyük bir patlaman?n sadece Türkiye için de?il, tüm dünya için önemli etkileri olaca??n? belirtirken, Dr. Ö?r. Üyesi Aylin Karada? ise büyük deprem felaketlerinde kar??la??labilecek önemli sonuçlar oldu?unu ifade etti.
'?ZM?R'DE TSUNAM? ?ZLER? VE SANTOR?N?'N?N KALINTILARI'
Santorini yanarda?? patlamas?n?n Türkiye için iki büyük tehlikesi oldu?unu belirten Doç. Dr. Mehmet Nezih Aytaçlar, “Santorini'nin büyük yanarda? patlamas? kabaca M.Ö. 1600, yani günümüzden yakla??k 3650 y?l önce gerçekle?mi?. Ada, yuvarlak bir adayken dörtte üçü yok olmu? ve geriye ?imdiki C ?eklindeki ada kalm??. Bir dizi tsunami oldu?unu biliyoruz. Bizim tespit edebildi?imiz bir tanesi Çe?me'de Ba?lararas? Höyü?ü'nde bulunan tsunami izleridir. ?zmir Urla sahilinin güneyinde kalan k?y?lar?n tümünde bu tsunaminin etkilerinin oldu?unu tahmin ediyoruz. M.Ö. 1600'lerde olan patlamaya benzer bir patlama olursa, bir di?er ciddi tehlike iklimsel kriz olur. Bu patlama, ciddi bir iklimsel de?i?ikli?e yol açar ve bu yaln?zca Türkiye için de?il, dünya için de tehlike yarat?r" ifadelerini kulland?. Gerçekle?ebilecek bir tsunami felaketi için tehlikede olan bölgelerden bahseden Doç. Dr. Aytaçlar, "Tsunami tehlikesi ?zmir merkez için yok. Tsunaminin, bütün Karaburun Yar?madas?'n? dola??p gelme ?ans? pek yok. Ancak ?zmir'in Seferihisar, Gümüldür k?y?lar? için tehlike var. Santorini tekrar patlarsa, Ayd?n, Mu?la ve k?y? ?eridi için tsunami tehlikesi mevcuttur" dedi.
'SADECE TÜRK?YE DE??L DÜNYA ETK?LEN?R'
Santorini'de gerçekle?ecek büyük bir patlaman?n sonuçlar?n?n sadece Türkiye'yi de?il, tüm dünyay? etkileyece?ini belirten Doç. Dr. Aytaçlar, ?u ifadeleri kulland?: "M.Ö. 1600'lerde olu?an eski patlamada, kutuplardaki buzulla?malar art?yordu. Yani dü?ünün, Santorini patl?yor ve kutuplardaki buzulla?malar art?yor. Hatta Kanada'daki sekoya a?açlar?n?n halkalar? daral?yor; bu da o a?açlar?n birkaç y?l boyunca düzenli güne? göremedikleri anlam?na geliyor. Patlama sonucunda birtak?m sülfürler aç??a ç?k?yor ve bu sülfür ya?murla sülfürik asit olarak yeryüzüne iniyor, bu da tar?m? mahvediyor. Tabii bu patlaman?n boyutu di?erlerine oranla daha büyük ve etkileri de daha kapsaml?yd?."
'BÜYÜK KITLIKLARIN YA?ANMASINA SEBEB?YET VEREB?L?R'
?iddetli volkanik patlamalar s?ras?nda, özellikle kül ç?k??? fazla olan bir volkanik aktivite gerçekle?ti?inde, atmosfere yay?lan volkanik küllerin geni? bir co?rafyay? etkileyecek ?ekilde uzun y?llar boyunca atmosferde as?l? kald???n? ve zamanla yeryüzünde uygun yerlerde birikti?ini belirten Dr. Ö?r. Üyesi Aylin Karada?, “Santorini volkan? için konu?mak gerekirse Santorini'nin geçmi?te böylesi bir patlama yapt???n? biliyoruz. Ege k?y?lar?nda yapt???m?z sondaj çal??malar?nda birçok yerde alüvyal sedimanlar aras?nda Santorini'nin eski patlamalar?na ait küllerine rastlad?k. Günümüzde de gerçekle?ecek bir patlaman?n deprem ya da tsunami gibi direkt etkileri olabilece?i gibi dolayl? olarak elbetteki iklim ko?ullar?n? de?i?tirebilece?ini beklemeliyiz ve hatta geçmi?te örnekleri oldu?u gibi büyük k?tl?klar?n ya?anmas?na sebebiyet verebilir. ?u anda Santorini'de birtak?m aktiviteler var ancak bu hareketler henüz derinde. Magma, 5 kilometre kadar derinde etkinlik gösteriyor, ?iddetli bir volkanik patlama için magman?n yükselmesi gerekiyor. Dünyada volkanlar ayn? ?ekilde faaliyet göstermiyor. Baz? dönemlerde volkanlar atmosfere çok fazla kül b?rak?yor. Volkanizma s?ras?nda atmosfer, küllerle kaplan?yor ve bu küller uzun bir dönem boyunca atmosferde as?l? kalabiliyor. Bu dönemde, güne? ???nlar? eskisi gibi kolayca yeryüzüne ula?am?yor. Al?nan radyasyon miktar?n? azaltarak, bu durum dünyan?n o bölgesinde daha so?uk ko?ullara sebep olabiliyor