Merkez Bankas? (TCMB), her y?l oldu?u gibi hükümete aç?k mektup gönderdi. Mektup, TCMB Kanunu’nun ‘özel denetim ve kamuoyunun ayd?nlat?lmas?' ba?l??? alt?nda yer alan 42. maddesi uyar?nca gönderiliyor.?lgili maddede, “Banka, belirlenen hedeflere ilan edilen sürelerde ula??lamamas? ya da ula??lamama olas?l???n?n ortaya ç?kmas? halinde, nedenlerini ve al?nmas? gereken önlemleri Hükümete yaz?l? olarak bildirir ve kamuoyuna aç?klar” ifadesi yer al?yor.
Uzun y?llard?r mektuplardaki temel konu, TCMB'nin yüzde 5'lik enflasyon hedefini tutturamamas? oluyor. 2020 y?l? da yüzde 14,6’l?k enflasyonla tamamland??? için mektupta bu fark?n nedenlerine de?iniliyor. TCMB Ba?kan? Naci A?bal imzal? mektupta, eski ekonomi yönetiminin imza att??? politikalar aç?k biçimde ele?tiriliyor.Bununla birlikte, mektuplar?n konular?ndan biri de, para politikalar?n?n bir parças? olarak TCMB'nin rezervlerindeki de?i?im oluyor.
MEKTUPTA REZERV DÜ?Ü?Ü DE VAR
Son iki y?ld?r TCMB rezervlerinde ?effaf olmayan ya da ba?ka bir ifade ile ‘aç?klanamayan' de?i?imler oldu?u için, rezervlerdeki de?i?im ve kamuoyunun bu konuda ayd?nlat?lmas? ayr? bir önem ta??yor.
Bu seneki mektupta, bankan?n rezervlerindeki 2020'de kaydedilen dü?ü? tek cümle ile aç?klan?yor: Mektupta yer verilen cari aç???n finansman?yla ilgili grafikte de, rezervlerde yakla??k 40 milyar dolarl?k bir dü?ü? oldu?una i?aret ediliyor. ‘Sermaye ç?k??lar? ve d?? finansman ihtiyac?ndaki art??' kaynakl? rezerv kayb? da bu kadar.
128 M?LYAR DOLARLIK REZERV SATI?I TBMM GÜNDEM?NDE
Ancak uzmanlar?n hesaplamalar?, rezervlerde gerçek dü?ü?ün çok daha yüksek oldu?unu ortaya koyuyor ve TCMB'den bu dü?ü?ün nedenine dair bir aç?klama gelmiyor. Bu konunun üstünün kapat?lmaya devam etmesi de, bankan?n yeni yönetiminin ‘?effafl?k' vaadine gölge dü?ürüyor.
Uzmanlar ve bankac?l?k kaynaklar?, son iki y?lda TCMB'nin net rezervlerinde yakla??k 140 milyar dolarl?k ‘aç?klanamayan' dü?ü? oldu?una ve bu paran?n da döviz kurlar?ndaki art??? frenlemek için örtülü olarak kullan?ld???na dikkat çekiyor. TCMB de bu yöndeki haberleri yalanlam?yor.
Hazine ve Maliye Bakanl??? koltu?unda Berat Albayrak’?n, TCMB Ba?kanl???’nda ise Murat Uysal’?n oturdu?u dönemde meydana gelen piyasaya örtülü müdahaleler, ekonomi yönetimi de?i?imi sonras?nda dursa da, geçmi? defterler de aç?lm?yor.
140 M?LYAR DOLAR NASIL HESAPLANIYOR?
TCMB'nin 2018 sonunda 30,3 milyar dolarl?k net rezervi bulunuyordu. Hazinenin net döviz ve alt?n borçlanmas?, reeskont kredisi geri ödemeleri ve bankalarla yap?lan swap (döviz-TL takas?) i?lemleri net rezervi art?r?rken, enerji K?T'lerine döviz sat??? ve TL depolar? kar??l??? döviz depo ihaleleri net rezervi dü?ürüyor.
Son iki y?lda hazine net döviz ve alt?n borçlanmas? 36,8 milyar dolar. D?? borç faiz ödemesi 9,6 milyar dolar. Reeskont kredisi ödemesi 45,8 milyar dolar. Enerji K?T'lerine döviz sat??? 11,9 milyar dolar. TCMB swap art??? 60,1 milyar dolar. Sonlanan TL depolar? kar??l?l??? döviz depo ihaleleri 1,9 milyar dolar.
Ba?lang?çtaki 30,3 net rezerve, bu rakamlar eklendi?inde (enerji K?T'lerine sat??? ve d?? borç faiz ödemesi eksi olarak, di?erleri art?), net rezervin 2020 sonunda yakla??k 153,4 milyar dolar olmas? gerekiyordu ancak bu rakam 13,7 milyar dolar seviyesinde.
Bu durumda, aradaki 139,7 milyar dolarl?k ‘aç?klanamayan' fark bulunuyor.
TCMB’nin bankalardan swap ile ödünç ald??? döviz ve alt?n miktar? 61,9 milyar dolar. Bu rakam hariç tutuldu?unda 2020 sonunda TCMB’nin net rezervi -48,2 milyar dolar seviyesinde.