Merkez Bankas?'n?n (TCMB) dün yay?mlad??? Finansal ?stikrar raporunda yer alan verilere göre, Türk bankac?l?k sektörünün sorunlu kredi stoku, 2020 y?l? Eylül ay? sonu itibar?yla yakla??k 510 milyar TL'ye ula?t?.
Mart ay?nda yakla??k 295 milyar TL olan “yak?n izlemedeki” krediler, eylül sonunda 360 milyar TL'ye yükseldi.
“Tahsili gecikmi?” krediler ise pandemi döneminde yeniden yap?land?rma imkanlar?n?n art?r?lmas? ve yasal takip süresinin 90 günden 180 güne yükseltilmesi sayesinde mart-eylül aral???nda 150 milyar TL civar?nda yatay bir seyir izledi.
Eylül sonunda toplam kredi hacmi 3 trilyon 553 milyar TL’ye ula??rken, sorunlu kredilerin toplam kredilere oran? yüzde 13,8 oldu.
Faizlerin h?zla artmas?, kredi büyüme h?z?n?n yava?lamas? ve yap?land?rma ile ötelemelerin vadesinin gelmesiyle bankalardaki sorunlu kredilerin artmas? bekleniyor.
TCBM: TAHS?L? GEC?KM?? KRED?LERDE ARTI? OLAB?L?R
Raporda, önümüzdeki dönemde tahsili gecikmi? kredi oran?nda art?? olabilece?i ?u ifadelerle belirtildi:
“Kredilerin yak?n izleme ve tahsili gecikmi? olarak s?n?fland?r?lmas?na yönelik düzenlemenin geli?imi, yap?land?r?lan veya ötelenen kredilerde geri ödeme vadelerinin yakla?mas? ile kredi büyümesindeki yava?lamaya ba?l? olarak önümüzdeki dönemde tahsili gecikmi? kredi oran?nda art?? gözlenebilece?i öngörülmektedir. Bununla birlikte, ekonomideki toparlanman?n katk?s?yla tahsili gecikmi? kredi art???n?n makul düzeylerde kalmas? beklenmektedir.”
BDDK’NIN SÜREY? UZATMASI RAHATLATTI
Raporda, 2019 y?l? sonunda yüzde 5,4 seviyesine yükselen tahsili gecikmi? kredi oranlar?n?n, Bankac?l?k Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) kredilerin yak?n izleme ve tahsili gecikmi? olarak s?n?fland?rma sürelerini uzatan düzenlemesi, yap?land?rma ve taksit öteleme uygulamalar?na ek olarak mevcut Rapor döneminde kredi hacminde ya?anan kuvvetli art?? ve iktisadi faaliyetteki h?zl? toparlanma sayesinde 2020 y?l?n?n Eylül ay? sonunda yüzde 4,1'e geriledi?i belirtildi.
TCMB ayr?ca, “döviz kuru geli?melerine ba?l? olarak yabanc? para kredilerin TL kar??l???n?n yükselmesi de TL cinsi canl? kredi bakiyesini art?rarak tahsili gecikmi? kredi oran? dü?ü?ünde rol oynam??t?r” dedi.
Firma ve bireysel kredilerde tahsili gecikmi? alacak oran? 2020 Eylül ay? itibar?yla s?ras?yla yüzde 4,6 ve 2,3 olarak gerçekle?ti. Bu dönemde büyük firma ve KOB? (küçük ve orta büyüklükte i?letmeler) tahsili gecikmi? kredi oranlar? s?ras?yla yüzde 3,7 ve 6,5 oldu. KOB?'lerin tahsili gecikmi? kredi oran? 2020 y?l? ba??nda yüzde 9,2 ile zirve yapm??t?.
KRED?LER 5 GRUPTA SINIFLANDIRILIYOR
Bankalar kredilerini, “Kredilerin S?n?fland?r?lmas? ve Bunlar için Ayr?lacak Kar??l?klara ?li?kin Usul ve Esaslar Hakk?nda Yönetmelik” kapsam?nda 2009 y?l?ndan bu yana be? grup alt?nda s?n?fland?r?yor.
Birinci (standart nitelikli) ve ikinci (yak?n izleme) grupta canl? krediler; üç (tahsil imkân? s?n?rl?), dört (tahsili ?üpheli) ve be?inci (zarar niteli?inde) gruplarda tahsili gecikmi? olan krediler s?n?fland?r?l?yor.
2019 Mart dönemi için hesaplanan Türk bankac?l?k sektörü kredi portföyü geçi? matrisine göre, önceki y?l yak?n izlemedeki kredi olarak s?n?fland?r?lan kredilerin yakla??k yüzde 19'u tahsili gecikmi? kredi s?n?flar?na geçi? yapm??t?. Bir önceki y?lda tahsili gecikmi? olarak s?n?fland?r?lan kredilerin yeniden canl? kredi olarak s?n?fland?r?lma ihtimali yüzde 0,6'da kalm??t?.
YAKIN ?ZLEMEDEK? KRED?LER NED?R?
“Kredilerin S?n?fland?r?lmas? ve Bunlar için Ayr?lacak Kar??l?klara ?li?kin Usul ve Esaslar Hakk?nda Yönetmelik”te “?kinci Grup-Yak?n ?zlemedeki Krediler” ?u ?ekilde tarif ediliyor:
Bu grupta;
1) Kredilendirilebilir nitelikte finansman yap?s?na sahip gerçek ve tüzelki?ilere kulland?r?lm?? olan, ancak, makroekonomik ?artlardaki veya borçlunun faaliyet gösterdi?i sektörlerdeki veya bunlardan ba??ms?z olarak borçluya ili?kin olumsuz geli?meler nedeniyle borçlusunun ödeme gücünde veya nakit ak?m?nda olumsuz geli?meler gözlenen ya da bunun gerçekle?ece?i tahmin edilen veya
2) Kredinin kulland?r?ld??? esnada borçlunun önemli ölçüde finansal risk ta??mas? gibi nedenlerle yak?ndan izlenmesi gereken veya
3) Anapara ve/veya faiz ödemelerinin kredi sözle?mesinde yer alan ?artlara uygun olarak yap?lmas?nda sorunlar do?mas? muhtemel olan ve bu sorunlar?n giderilmemesi durumunda teminatlara ba?vurulmaks?z?n borcun tümüyle tahsil edilememe riski bulunan veya
4) Borçlusunun kredi de?erlili?i kredinin verildi?i güne göre zay?flamam?? olmakla birlikte düzensiz ve kontrolü güç bir nakit ak?m? yap?s?na sahip olmas? nedeniyle zay?flama ihtimali olan veya
5) Kredi de?erlili?inin zay?flamas? olarak yorumlanamayacak nedenlerle anapara ve/veya faiz ödemelerinin tahsili, vadelerinden veya ödenmesi gereken tarihlerden itibaren otuz günden fazla geciken ancak doksan günü geçmeyen veya
6) TFRS 9 kapsam?nda borçlusunun kredi riskinde önemli derecede art?? olan veya
7) Geri ödemesi tamamen teminata ba?l? olan kredilerde teminat?n net gerçekle?ebilir de?eri alacak tutar?n?n alt?na dü?en veya
8) Birinci Grupta veya ?kinci Grupta izlenirken yeniden yap?land?rmaya konu edilen ve donuk alacak olarak s?n?fland?rma ko?ullar?n? ta??mayan veya
9) Donuk alacak gruplar?nda izlenirken yeniden yap?land?rmaya konu edilen ve 7'nci maddede belirtilen ko?ullar?n gerçekle?mesini müteakiben canl? alacak olarak s?n?fland?r?lan, krediler s?n?fland?r?l?.(SÖZCÜ)