?zmir Büyük?ehir Belediyesi'nin haz?rlad??? revizyon plan?na Kültürpark Platformu'ndan itiraz geldi. Sivil toplum çat?s? alt?nda örgütlenen yurtta?lar?n ve siyasi partiler “teknik olmamalar? gerekçesiyle” karar süreçlerinin d???nda b?rak?ld??? vurgulanan Kültürpark Platformu aç?klamas?nda, demokratik temsil olanaklar?n?n yok edildi?i öne sürüldü. Ba?kan Tunç Soyer'e plan tasla??n? geri çekmesi ça?r?s?nda bulunulan aç?klamada, deprem sonras? baz? belediye hizmet binalar?n?n Kültürpark'a ta??nmas? konusunda da ele?tirilere yer verildi.
Kültürpark Platformu'nun aç?klamas? ?öyle:
"Say?n Tunç Soyer geçti?imiz günlerde (Kültürpark’?n Anayasas?’n? yazd?k. Onay a?amalar? sonras? ?zmir’in en önemli bölgesi, art?k ki?isel ve dönemsel kararlardan etkilenmeyecek) dedi. Kendilerine (plan yapabileceklerini ama Anayasa’n?n bir mutabakat gerektirdi?ini) an?msatarak, Kültürpark Anayasas?’n?n da henüz yaz?m a?amas?na gelmedi?ini söylemek isteriz. 420 bin metrekarelik bir kent park?, kentin tek park? olan Kültürpark; siyasetsizle?tirilip, teknokratla?t?r?ld?. Sivil toplum çat?s? alt?nda örgütlenen yurtta?lar, kurumlar, partiler (teknik olmamalar? gerekçesiyle) karar süreçlerinin d???nda b?rak?larak, demokratik temsil olanaklar? yok edildi, gerçek demokratik talebin olu?turulmas? engellendi.
Hafta içinde yap?lan ?BB Meclis toplant?s?nda Kültürpark’a ili?kin Koruma Amaçl? ?mar Plan? (KA?P)tasla??n? sunan Teknokrat?n dedi?i gibi “çal??man?n teknik bölümü -k?smen de olsa- tamamlanm??” olabilir. KA?P’e baz olu?turacak baz? girdiler TMMOB’a ba?l? meslek Odalar?n?n talebi üzerine haz?rlat?lm?? olabilir. Ama Kültürpark ne sadece teknik kararlarla korunabilir ne de toplanan teknik raporlar?n girdilerinden, böylesi bir plan tasla?? ç?kart?labilir.
Meseleye (in?aat, sit, ?artname, plan notu, metrekare, yüzde 5 emsal, binlik, be? binlik plan, sözle?me, yar??ma, yap?la?ma hakk?) gibi k?s?tl? bir sözlük ile bakanlar?n ?BB Meclis’indeki sunum dilleri, kentin hazinesi olan Kültürpark’? 'Fuar' kavram?na hapsetti. Taslak, önceki dönem yönetiminin ürünüdür. Ça?d??? kalm?? bir ?ekilde Kültürpark’a 1970’lerin, 90’lar?n fuar alan? olarak bakmay? sürdürmektedir. Bu tan?m sivil toplumun da, kamuoyunun da ve biliyoruz ki, Say?n Tunç Soyer’in vizyonu da de?ildir.
Sunumdan anl?yoruz ki, 90 y?l önce, ?zmir’in nüfusu 600 bin iken planlanan park?n, 4,5 milyonluk ?zmir’deki k?ymeti bilinmedi. Hava, su ve do?an?n önemi alg?lanmad?, küresel ?s?nma dert edilmedi. Oysa Kültürpark’? kente kazand?ran Behçet Uz son röportaj?nda (kent önümüzdeki y?llarda 3-5 milyonu bulacak nüfusa sahip olacak. O zaman buras?n?n önemi daha iyi anla??lacakt?r) demi?ti.
1930’lar?n ba??nda Kültürpark’?n bir “Medeniyet Merkezi, bir Halk Okulu” olarak kurulma durumunu çözemediler. Bu yeni ve modern mekanda “modern vatanda??n bat?l? imaj? ile görünür k?l?nd???n?” anlayamad?lar. Ada Gazinosunda çocuklu ailelerin, Göl Gazinosunda da gençlerin yenidünya ile tan??ma kap?lar?n?n aç?ld???n?, Para?üt kulesi, Tenis Kulübü vb ile sporla tan??t?klar?n? tahayyül edemediler. “Bu an? defteri”, “bu vaha”, “bu özgürlük duygusunun”, “bu medeniyet merkezinin” sadece teknik bir çal??ma ile korunabilece?ini var sayd?lar.
Sunumlar?nda Kültürpark’a ili?kin talep edilen “flora, fauna dökümünden, kent ekosistemine; ta??ma kapasitesinden, yap? stoku dahil tüm envanter çal??malar?na, Mimari rölövelerden, kullan?m kullan?c? bilgisine, do?al afet hassasiyeti” gibi çal??malar?n yap?ld??? belirtildi. “Riskler, analizler ve profilleri ç?kart?ld? ve sistem revize edildi. Koruma Amaçl? ?mar Plan?’n?n girdileri topland?” dediler. Evet, yap?ld? ama bu raporlar?n ç?kt?lar? Kültürpark’? “Fuar alan?” olarak tan?mlamad?, bu çal??malar?n ç?kt?lar? Kültürpark’da “yeni in?aat yap?lmas?n?” önermedi. Bu raporlar Kültürpark’? yürüyü? yap?lan, dinlenilen, spor yap?lan, temiz hava al?nan, piknik yap?lan, çocuklar?n oynat?ld???, arkada?larla bulu?ulan yer olarak tan?mlad?. Raporlarda “Kültürpark’?n kent için en önemli i?levlerinden birisi ya?ayanlar?n temiz hava alabildikleri, do?a ile bulu?abildikleri bir alan olmas?d?r. Aranan gürültü de?il sakinlik, hareket de?il huzur” diye yaz?ld?. Raporlarda Kültürpark’a ili?kin tan?mlamalarda, alan?n kent park? oldu?u belirtildi. Yamanm?? bir fuar geçmi?ine sahip oldu?u vurguland?. Y?llar önce sökülmesi gereken hangarlar?n yerine in?a edilmesi planlanan bina için hiçbir rapor yap?labilirlik onay?n? vermedi. Ayn? ?ekilde Celal Atik Spor Salonu’nun y?k?l?p, yeniden yap?lmas? talebi hiçbir yerde kar??m?za ç?kmad?. Buna ra?men bu taslak masaya konabildi.
Raporlarda; parkta ayn? anda bulunabilecek maksimum ki?i say?s?n?n 5 bin 600 olarak hesapland??? belirtildi. Belediye yönetiminin bu konudaki de?erlendirmesi “Meselenin Yönetim ve i?letime ili?kin oldu?u, plan onay? sonras? Plan Raporu ekinde yer alacak Yönetim / ??letim Plan?nda de?erlendirilecektir” ?eklinde oldu. Oysa Kültürpark’tan sökülmesi gereken hangarlar?n yerine 12 bin metrekare zemin alanl?, kaç kat olaca??, kaç ki?iyi bar?nd?raca?? ve ne amaçla kullan?laca?? belli olmayan yeni bir yap?n?n in?as?ndan hemen vazgeçilmesi gerekirdi.
Park?n bitki varl???n?n 1940’lar?n ba??nda ?ekillendi?i, 1960’lar?n sonunda fuar i?levini iyile?tirmek için yap?sal yüzeylerin art?r?larak, ye?il alanlar?n daralt?ld???, bitkiler için en önemli tehdidin asfalt malzemesinin kullan?lmas?yla ba?lad??? o raporlarda yazm?yor mu? “Yap?lar ve dö?eme malzemeleri gibi, yap?sal müdahalelerle ye?il alan varl???n?n darald???, toprak ili?kisinin zedelendi?i, sa?l?kl? ekolojik ili?kinin kurulmas? için sa?l?kl? temiz hava, toprak, su ve iklime olan gereksinime dikkatiniz çekilmedi mi? Geçirimsiz yüzey olarak tan?mlanan alanlar?n minimuma indirilmesi ve s?k??t?r?lm?? ekolojik yüzey kaplamalar?na yönelinmesi talep edilmedi mi?
Raporlarda, “A?açlar?n hava kirlili?ini azaltmadaki rolü vurgulanarak, “?zmir’in tek kent park? olmas?, kent merkezinde bulunmas?, birçok rekreasyonel faaliyetin gerçekle?mesine imkân tan?nmas?, kent ekosistemine katk?lar?yla Kültürpark, ?zmir için vazgeçilmez nitelikteki say?l? mekânlardan birisi olma özelli?ine i?aret edilmedi mi? “Kent parklar?n?n hava kirlili?ini azaltarak, karbon tutma i?levini sa?lay?p iklim de?i?ikli?inin sonuçlar?n? hafifletti?i belirtilip, Kültürpark bünyesinde yap?sal yüzeylerin minimuma indirilerek yüzey s?cakl???n?n azalt?lmas? istenmedi mi? Peyzaj parçalanmas? ve ba?lant?s?zl???n artmas?n?n, ye?il alanlar?n i?levlerini bir sistem olarak yerine getirebilme kapasitesine verdi?i zarar anlat?l?p, Kültürpark’?n çevreyle ilgili fonksiyonlar? tam kapasite ile gerçekle?tiremedi?i yaz?lmad? m?? Tüm bunlara çözümünüz ya plan notuna i?lenecek diyerek maskelemek ya da kentsel tasar?m /peyzaj projesine i?lenecek diyerek geçi?tirmek mi olmal?yd??
“Kültürpark’? kimlerin, ne s?kl?kta kulland?klar?, kullan?m amaçlar? ve park içinde ne gibi eksikler gördüklerini ortaya koymak amac?yla kullan?c? profilinin ç?kart?ld??? Raporda; park ile ilgili temel alg?lar?, parkta kendilerini güvende his edip etmedikleri, parkla ilgili de?i?mesini talep ettikleri veya yetersiz gördükleri temel birçok konu ara?t?r?ld?” denmekte. Park?n gündelik ya?am?na ili?kin y?llard?r giderilmeyen talepler yine plan onay? sonras? haz?rlanacak, ne oldu?u bilinmeyen Kentsel Tasar?m/Peyzaj Projesi’ne b?rak?ld?.
Kültürpark’?n sadece 57 bin 600 metrekarelik alan?n?n afet bölgesi olarak kullan?labilece?i, Park?n 27 bin 200 – 43 bin 350 ki?iye mekan olabilece?i belirtilip, parktaki yer ve yön plan? olmamas? nedeniyle “kaybolmu?luk hissi” yaratt??? raporlanmam?? m?? Çözüm yine notlarda. Kentsel Tasar?m / Peyzaj Projesinde.
Bu raporlarda yer alan veriler, kâ??t üstünde ve günü gelince bak?lacak plan notlar?na i?lenecek ya da KA?P tasla?? Meclis taraf?ndan kabul edildikten sonra haz?rlanacak Kentsel Tasar?m / Peyzaj Projesi ve Yönetim /??letim Planlar?nda yer alacak s?radanl?kta de?ildir. Bu nedenle ?imdiden aç?klanmal? ve kamuoyu ile payla??lmal?d?r. Raporlar?n hiçbirisi Kültürpark’ta bir in?aat ihtiyac?na ya da fuar alan?n? ba? tac? eden bir vizyona i?aret etmemektedir. Raporlar?n ortak akl? “Ya?anabilir bir ?zmir için, park?n bak?m?, parkta verilmesi gereken hizmetlerin sa?lanmas?, olanlar?n iyile?tirilmesidir. Zaten ekolojik denge gibi çok a??r bir i?levi olan Kültürpark’a ek görevler yüklenmemesini söylemektedir. Kültürpark’?n çok de?erli ve ya?amsal olan bu i?levini yerine getirirken ona nas?l katk? verece?imizi bulmam?z gerekiyor. Kültürpark’a de?erini geri vermek için “in?aat haklar?ndan” ya da “emsallerden”söz etmekten hemen vazgeçilmeli, alan? betondan ar?nd?rma ve kentin tek ye?il alan?n? özgür b?rakman?n yollar? bulunmal?d?r. Burada yap?lmas? gereken çok özel olan bu alan için do?ru bir tahayyül anketi, misyon çal??mas?, kullanan? / kullanmayanlar?n nedenlerinin ara?t?r?lmas? gibi çal??malar ve halk?n park?na ili?kin bir alan yönetim plan? tasla?? ile halka nas?l iade edilece?i olmal?d?r. Kentsel Tasar?m / Peyzaj Projesi ve Yönetim /??letim Planlar? Meclis karar?ndan önce aç?klanmal?d?r. 21. Yüzy?lda bir kent park? için Koruma – Kullanma dengesi nas?l kurulmal? sorusu üzerine de?erlendirme yap?lmal?, riskler, tehdit analizleri aç?klanmal?d?r. Raporlarda ifade edilen tehlikelerin neden göze al?nd??? anlat?lmal?d?r.
Kültürpark’?n kamusal bir alan olarak, gerçek bir kent mü?tere?i haline nas?l getirilece?i, yeni nesil bir kent park? nas?l olmal? sorular?n?n yan?t? bulunmal?d?r. Bunun için mü?terekin planlanmas? ve tasar?m?nda; felsefe, sanat, sosyal bellek, siyasal ve toplumsal süreçler, ki?isel ve toplumsal tercihler, ekonomi, ekoloji gibi pek çok girdiyi içeren disiplinler aras? bir çal??ma yap?lmal?d?r.
Say?n Ba?kan ve Belediye Meclis üyelerine Kültürpark’?n Anayasas? için tüm bu çal??malara ihtiyaç oldu?unu belirterek, 22 Aral?k ve 28 Aral?k tarihli aç?k mektuplar?m?z ve bu yaz?m?zla ilgili olarak bilgi vermek ve varsa sorular?n?z? yan?tlama iste?imiz yineliyoruz.
Sn. Ba?kan Tunç Soyer; Ba?kanlar kentlere hizmet etmek için göreve gelir. Bu onlar?n asli görevleridir. Ancak Behçet Uz gibi tarihe geçen Ba?kan olmak, bugün Kültürpark’?n, ?zmir’in korunmaya, kurtar?lmaya, geli?tirilmeye olan ihtiyac?n? kar??layan Ba?kan olmaktan geçecektir. Belediye birimlerinin h?zla parka topland???n? görüyoruz. Bundan ho?nut de?iliz. Kültürpark’? terk edece?iniz, Park?n ihtiyaçlar?n? gidererek, alan? kendi do?al haline b?rakaca??n?z çözümlerin zaman yitirilmeden üretilmesi gerekiyor. Kültürpark ve kent bizden çok sizin sorumlulu?unuzda ve sahip ç?kma yükümlülü?ünüzdedir.
Kültürpark’?n bu kent için ta??d??? de?eri sürdürülebilir k?lman?n ba?ta siz olmak üzere, bu dönemi ya?ayan herkesin tarihi görevi oldu?unu bir kez daha vurgulayarak dikkatlerinize sunuyoruz. Henüz geç de?il. ??te tüm bu nedenlerle plan tasla??n? hemen geri çekmelisiniz"