Elaz??’?n F?rat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisli?i Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Aksoy, Do?u Anadolu fay hatt?n?n suskunluk döneminden aktif döneme geçti?ini söyledi.
Türkiye’nin deprem ku?a?? üzerinde yer ald???na dikkat çeken Prof. Dr. Aksoy, fay hatlar?n?n ne zaman deprem üretece?inin bilinemedi?ini söyledi.
Bingöl’ün Yedisu ilçesindeki bölümünün ve Elaz??’da 24 Ocak’ta meydana gelen depremin her iki taraf?nda kalan bölümlerin riskli hale geldi?ini anlatan Aksoy, faylar?n yerinin ve deprem üretme potansiyellerinin oldu?unu, bunlara göre yap?la?ma ve yerle?me alanlar?n?n yap?lmas? gerekti?ini aktard?.
UZUN ZAMANDIR DEPREM MEYDANA GELMED? VE R?SK ARTTI’
Prof. Dr. Aksoy, Türkiye deprem ku?a?? üzerinde yer ald??? için belli aral?klarla deprem meydana geldi?ini belirterek, ?unlar? söyledi:
* Kuzey Anadolu, Do?u Anadolu ve Ege’deki faylar var. Örne?in burada Kuzey Anadolu fay hatt? ve Do?u Anadolu fay hatt? Bingöl’ün Karl?ova ilçesinde birle?iyor.
* Peki bu faylar ne zaman deprem üretiyor? Yak?n zamanda veya ?u aral?kta deprem meydana gelebilecek, diyebilmemiz için örne?in Do?u Anadolu fay hatt? zonu üzerinde konu?al?m.
* Karl?ova’dan ba?l?yor, Karata?’a kadar al?rsak 700 kilometre. Dolay?s?yla pek çok parçadan ibaret. Parçalardan olu?tu?u için her bir parçan?n deprem tekrarlanma aral???n? bilmemiz laz?m. Bu nedir? Ne kadar zamanda deprem meydana getirecek enerjinin birikece?i anlam?na geliyor. Bildi?imiz bilgiler çok kaba bilgilere dayan?yor.
* Çünkü bu faylar üzerinde paleosismoloji dedi?imiz eski depremlerin tekrarlanma aral?klar?, büyüklükleri, nerede meydana geldi?i gibi konular?n ayr?nt?l? bilgisi yok.
* Ama tarihsel dönemlerde yaz?l? kaynaklardan edinilen bilgilere göre Do?u Anadolu fay hatt? zerinde birkaç yüzy?l aral?klarla deprem meydana geldi?ini biliyoruz.
* Bu fay hatt? üzerinde meydana gelen son büyük deprem 1905 Malatya depremi olarak geçiyor. Ondan sonra orta büyüklükteki depremler var.
* 2003 y?l?ndan itibaren Bingöl depremi, arkas?ndan 2005 Do?anyol-Elaz?? çevresinde meydana gelen depremler ve en son 24 Ocak 2020 y?l?nda meydana gelen 6,8 büyüklü?ünde bir deprem var ki bu da orta büyüklükteki depremlerin üst s?n?r?nda yak?n bir deprem.
* Dolay?s?yla Do?u Anadolu fay hatt?n?n deprem düzeninde bir de?i?iklik oldu?unu söyleyebiliriz. Suskunluk döneminden aktif döneme geçti?i söylenebilir ama ne kadar aral?klarla yeni depremlerin meydana gelebilece?ini bilemiyoruz. 2020’nin Haziran ay?nda Bingöl-Karl?ova çevresinde yo?un bir deprem oldu.
* Çünkü fay hatlar? bu bölgede birle?iyor. Erzincan ile Karl?ova aras?nda Yedisu segmenti ad? verilen bölümde uzun zamand?r deprem meydana gelmemi?.
* Buradan elde edilen veriler bu fay?n ?u aral?kla deprem üretebildi?ini söyledi?i için bu zaman a??ld???nda sismik bo?luk var deniyor. Yani uzun zamand?r deprem meydana gelmedi ve risk artt?.
* Dolay?s?yla Yedisu bölümünün ve Elaz??’da 24 Ocak’ta meydana gelen depremin her iki taraf?nda kalan bölümlerin riskli hale geldi?ini söyleyebiliriz.
‘YAPILA?MA FAYLARA GÖRE YAPILMALI’
Prof. Dr. Aksoy, faylar?n yerine, deprem üretme potansiyellerine göre yap?la?ma ve yerle?me alanlar? yap?lmas? gerekti?ini dile getirerek, “E?er öyle yaparsak rahat edece?iz. Aksi takdirde cevab? net olmayan, ne zaman depremler meydana gelecek, diye bu sorunun cevab?n? aramakla bo?una zaman harcam?? olaca??z. Deprem gerçe?i belli, faylar?m?z?n yeri belli. Yer seçimlerini ve yap?la?malar?m?z? bunlara uygun olarak yapmam?z gerekiyor” diye konu?tu.