Çin’den dünyaya h?zl? bir ?ekilde yay?lan Korona virüsü, sadece sa?l?k endi?eleri ile s?n?rl? kalmayarak dünya ekonomilerini ve bilhassa Türkiye ekonomisini uzun süreli olumsuz etkileyecek.
Virüs ilk olarak insanlara bula?t? ve 3 bine yak?n can kayb?na neden oldu. Ama virüsün bula?t??? sadece canl? organizmalar de?il, cans?z maddi varl?klara da virüs bula?abiliyor. ?lk bula?ma uluslararas? havayollar? seferlerinin kar??l?kl? durdurulmas? ile ba?lad?.
Virüsün son hedefi ise turizm sektörünün Mekke’si olan Berlin Enternasyonal Turizm Fuar? oldu. ?TB’nin panik içindeki Almanlar taraf?ndan son dakikada acemice iptal edilmesi ile virüs i?ine devam etti. ?imdiye kadar 117 Korona virüsü vakas? tespit edilen Almanya’da ?u ana kadar bu virüsten henüz ölen yok ama endi?e büyük. Dünyada turizme en çok para harcayan, en çok seyahat eden millet olarak ünlü olan Almanlar?n büyük bir k?sm? bu sene BEKT (Bu senede Evde Kal Turizmi) yapaca?a benziyor.
(Almanlar?n virüs nedeniyle ya?malad??? bir marketten görüntü:)
BEKT (Bu senede Evde Kal Turizmi) sadece Almanya ile s?n?rl? kalmayacak. Birçok AB ülkesi vatanda?lar? bu ak?ma kap?lacak ve evde veya AB içindeki güvenli ülkelere seyahat edecekler. Avrupal? turistler AB d??i?leri bakanl?klar?n?n yay?nlad??? “Ba?ka ülkelere seyahat uyar?s?” bültenlerine çok önem verirler. Zira bu bültende ?u ülkeye gitmeyin diye bir uyar? var ise siz yine de o ülkeye giderseniz, devletinizin sizi o ülkede koruma garantisi kalkar, sigortan?z i?lemez.
AB devletlerinin daha hiç Korona vakas? aç?klanmam?? Türkiye için yak?nda böyle bir uyar? yay?nlamalar? ihtimal içinde. Bizim sa?l?k bakan?n?n her gün temcit pilav? gibi aç?klad??? “Türkiye’de Korona virüsü yok” beyanlar?n? ancak iç kamuoyu yutar. Bize turist yollayacak ülkeler için ise bu beyanlar?n k?ymet-i harbiyesi yoktur. Zira hemen yan? ba??m?zdaki ?ran’da Korona virüsü yüzünden ölenlerin say?s? resmi olarak 50 olarak aç?kland? ki bu rakam?n da azalt?lm?? yalan oldu?unu bilmeyen yok. ?ran ile Türkiye aras?ndaki kevgire dönmü? s?n?r hatt?ndan Türkiye’ye her gün binlerce Afganistanl?, Pakistanl?, ?ranl?, Irakl?, Suriyeli kaçak göçmen giri? yap?yor ve hiçbir kontrole tak?lmadan Türkiye’nin metropollerine da??l?yorlar. Bu kaçak göçmen ak?m? tehlikeli virüs Korona’y? er geç Türkiye’ye ta??yacakt?r, ne yaparsan?z yap?n, ?DL?B krizindeki gibi, sosyal medyan?n fi?ini çekin, bu haber dünya kamuoyuna ula?acakt?r.
Geçen y?l 36 milyar dolar turizm geliri elde etti?ini (ki bu gelir de?il cirodur) ilan eden Türkiye bu sene turizmden 41 milyar dolar bir döviz girdisi beklemekteydi. Ancak daha ?imdiden yurt d??? iptalleri devreye girmi?tir. Bilhassa Çin’den gelen turizm rezervasyonlar? yüzde 30-40 geriye gitmi?tir. Rusya ve AB ön rezervasyonlar? ise henüz tam realize olmam??t?r. Hastal???n etkisini Mart-Nisan döneminde de sürdürmesi halinde bilhassa AB’den beklenen ön rezervasyonlar?n yüzde 50’nin üzerinde geri gidece?ini öngörmek için müneccim olmaya gerek yoktur.
SADECE V?RÜS DE??L, B?RDE ?DL?B VAR...
Öte yandan Türkiye’ye en çok turist gelen ülkelerden Rusya ile ili?kiler b?çak s?rt?nda. Rusya ile ?dlib’de gerilim gün geçtikçe t?rman?yor ve hiç kimse bir gün sonra ne olacak öngöremiyor. 27 ?ubat günü Rusya destekli sald?r? sonucu 36 ?ehit veren Türkiye’de Ruslara kar?? olu?an kamuoyu tepkisi kolay dinece?e benzemiyor. Gerçi Cumhurba?kan? Tayyip Erdo?an 5 Mart’ta Putin’e giderek bir çözüm arayacak ama her iki karpuzu bir elde ta??mak gerçekçi görünmüyor. Bir taraftan Rusya’n?n ?dlib’teki “Radikal Terörisler buradan ç?kacak” ?eklindeki sert ve taviz vermez tutumu, öbür taraftan Rusya ile olan ekonomik ili?kiler.
Türkiye ile Rusya’n?n 26,3 milyar dolar d?? ticaret hacmi var. Ama bu tutar?n yüzde 85’i Türkiye’nin Rusya’dan yapt??? enerji ithalat?. Rusya’ya 3,8 milyar dolar tutar?nda a??rl?kl? olarak tar?msal ürün ihraç ediyoruz. Arada 18,6 milyar dolar aç?k veriyoruz. Rusya ile negatif ticaretimizde avunduran tek unsur ise Rusya’dan gelen 5 milyon turist. Antalya’da ki turistlerin yüzde 40’? Ruslar. Ancak Rusya ile bu sorunlar ve Korona virüsünün ortal?kta dola?t??? bir dönemde 5 milyon Rus turistin gelmesi de garanti de?il.
Hat?rlarsak, 2015’te bir Rus uça??n? dü?ürmü?, zaman?n Ba?bakan? Ahmet Davuto?lu “Emri ben verdim” diye böbürlenmi?, Rusya’n?n sert tepkisi üzerine uça?? dü?ürme suçunu “Fetocu” pilotlara kadar indirgemi?tik. Ama Ruslar bu numaray? yutmam??, kar??l?k olarak Türkiye’ye gönderdikleri turist say?s? bir önceki sene 2,8 milyon iken, 2016’da 680 bine dü?mü?tü. Rus sava? uça??, 15 Temmuz kalk??mas? derken, Türkiye dünyada güvenli ülke alg?s?n? yitirmi? ve turizmcilerimiz 10 milyar dolar zarara u?ram??, oteller iflas etmi?ti.
AB ?LE MÜLTEC? KR?Z?N?N FATURASI GEL?R...
AB ile en önemli faktör ise, Türkiye’de bulunan 5 milyonun üzerindeki düzensiz sava? kaçk?n? mültecilerin ?DL?P krizi nedeniyle s?n?rlar aç?larak AB’ye kar?? bir tehdit unsuru olarak kullan?lmas?.
Suriyeli göçmenler konusunda Türkiye’nin hiçbir ?ekilde yard?m?na ko?mayan, tüm sorunu Türkiye’ye yükleyen iki yüzlü ve oportunist Avrupa Birli?i bu konuda Türkiye’ye kar?? çok sert tedbirler alacakt?r. Türkiye’den Avrupa’ya mülteci ak?m? yo?unla?t?kça AB Türkiye’ye kar?? ekonomik ve siyasi yapt?r?mlar uygulayacak, ilk ad?m da Türkiye’ye gidecek AB turistlerini engelleme manevras? ile ba?layacakt?r.
Karamsar bir tablo çizmek istemiyorum ama, ne yaz?k ki, bu y?l yine 2016’daki gibi turizmde de, ekonomide de i?imiz kolay de?il.
Bir tarafta Corona virüs belas?, öbür tarafta ?DL?B’teki sava? yetmezmi? gibi bir de AB ile mülteci ak?m? krizi..