Kamu bankalar? konut kredi faizlerinde indirime gitti. Ancak bu durum bir yandan olu?acak talep sonras? konut fiyatlar?nda yeni bir zam korkusuna neden olurken di?er yandan sat?l?k ev fiyatlar?n?n geldi?i seviye dü?ünüldü?ünde ‘dü?en faizler gerçekten ihtiyac? olanlara bir fayda sa?lar m?’ sorusunu ak?llara getirdi.
Sozcu.com.tr’ye konu?an ?stanbul Emlak Komisyoncular? Odas? Ba?kan? Nizamettin A?a, “Talep olu?unca fiyatlar ciddi ?ekilde yükseliyor ve faizin dü?mesi zamlanan fiyatlar kar??s?nda çok da etkili olmuyor. Faiz dü?tü konut fiyat? artt?, bunun bir faydas? olmaz” dedi.
Bahçe?ehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Ara?t?rmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ise, sozcu.com.tr’ye yapt??? de?erlendirmede, yap?lan son faiz indirimlerinin evi olmayan orta s?n?f yerine, konut yat?r?m? yapacaklar için bir fayda sa?layabilece?ini söyledi. Gürsel, “Faizler dü?se de sat?l?k ev fiyatlar?n?n geldi?i seviyeden sonra ‘al?p kendim oturaca??m’ diyen orta s?n?f kolay kolay alamaz bu evleri. Dü?ürülen faiz oranlar? etkili olmaz bu insanlar için” diye konu?tu.
SON B?R YILLIK ZAM YÜZDE 43’Ü A?TI
BETAM raporuna göre, sat?l?k ev fiyatlar?ndaki art?? 2021 Eylül itibar?yla son bir y?lda Ankara’da yüzde 35’i bulmu?, ?zmir’de yüzde 39,7’i, ?stanbul’da ise yüzde 43’ü a?m??t?. Kamuda 1 milyon alt? 120 ay vadeli konut kredi faizi ise yüzde 1.37-1.38 seviyelerindeydi. Bugün yap?lan bir aç?klama ile Ziraat Bankas?, Vak?fbank ve Halkbank, kredi faiz oranlar?nda ürün ve vade yap?s?na göre 200 baz puana kadar de?i?en oranlarda indirime gitti?ini duyurdu. Konut kredileri faiz oranlar?nda 26 Ekim 2021’den itibaren geçerli olmak üzere 1 milyon TL alt? tutarlarda yüzde 1,29; 1 milyon TL üzerindeki tutarlarda ise yüzde 1,34 faiz oranlar? uygulanmaya ba?lamaya karar verildi. 2020 yaz aylar?nda da iç tüketimi canland?rmak için yine kamu bankalar?nca verilen ucuz krediler arac?l???yla hem konutta hem ta??tta ciddi zamlar meydana gelmi?; o dönem ülke genelinde ortalama yüzde 30 zamlanan konut fiyatlar?ndan sonra ayl?k 0.64 faizli konut kredisi de avantajl? olmaktan ç?km??t?.
‘FA?ZDEN SA?LANACAK FAYDA MÜTEAHH?DE G?D?YOR’
Konutta faiz indirim karar?n? sozcu.com.tr’ye de?erlendiren ?stanbul Emlak Komisyoncular? Odas? Ba?kan? Nizamettin A?a, faiz indirimlerinin vatanda??n ödeme kabiliyetini art?ran faydal? bir durum yaratt???n? ancak son dönemde dü?en faiz oranlar?n?n beraberinde yüklü zamlar getirerek vatanda? için avantaj olmaktan ç?kt???na vurgu yapt?.
“Konut faizlerinin dü?ürülmesi vatanda??n istedi?i bir ?eydi. Bu uygulamalar?n vatanda?a her zaman bir faydas? olur” diyen A?a, “Ama son dönemde tam tersi oluyor. Talep olu?unca fiyatlar ciddi ?ekilde yükseliyor ve faizin dü?mesi zamlanan fiyatlar kar??s?nda çok da etkili olmuyor. Faizden elde edilecek fayda, müteahhide ya da konut sahibine gidiyor” diye konu?tu.
‘KONUT F?YATLARI DA UYGUN OLSUN K? ??E YARASIN’
Dü?ürülen faiz oranlar?yla birlikte sat?l?k konut fiyatlar?n?n da uygun olmas? gerekti?ine dikkat çeken A?a, “Hem faiz oran? hem konut fiyatlar? ayn? anda uygun olmas? laz?m ki tüketicinin i?ine yaras?n” de?erlendirmesinde bulundu. A?a’n?n aktard???na göre, konutta olu?acak zamlara yönelik bir oran vermek için henüz erken. “Önce olu?acak talebi bir görelim, ona göre fiyatlarda olu?acak zam da belli olacakt?r” diyen A?a, ?öyle devam etti: “?kinci el sat?l?k evlerde stabil bir fiyat politikas? uygulan?rsa, yani bugünkü fiyatlar muhafaza edilirse talep 20-30 aral???nda artabilir. Ancak fiyatlar yükselirse talep yüzde 10’u geçmez.”
‘EV? OLMAYAN ORTA SINIF KOLAY KOLAY ALAMAZ’
Prof. Dr. Gürsel ise, yap?lan son faiz indirimlerinin evi olmayan orta s?n?f yerine, konut yat?r?m? yapacaklar için bir fayda sa?layabilece?ini söyledi. Prof. Dr. Gürsel, “Mevcut fiyatlardan sonra ‘al?p kendim oturaca??m’ diyen orta s?n?f kolay kolay alamaz bu evleri. Dü?ürülen faiz oranlar? da etkili olmaz bu insanlar için” dedi. Gürsel, halihaz?rda birikmi? mevduat? olan, sat?l?k eve yat?r?m yap?p kiraya vermek isteyenlerin son faiz indirimiyle birlikte yat?r?m talebi olu?turabilece?ini aktard?.
‘ANA PARA ÖDEMES? O KADAR YÜKSELD? K?…’
2020 yaz aylar?nda da iç tüketimin canland?r?lmas? amac?yla verilen ucuz krediler arac?l???yla, özellikle s?f?r ve müstakil evlerdeki zam oran? baz? bölgelerde yüzde 100’ü bulmu?tu. Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, o dönem yap?lan faiz indirimlerinin fiyatlar? bu kadar art?rmas?n?n nedeninin ‘birikmi? talep’ oldu?unu söylüyor. “Birikmi? bir talep vard? ?imdi ne kadar var çok ?üpheli” diyen Gürsel, ?öyle devam etti: “O dönem sat?l?k ev fiyatlar? da dü?üktü. ?u an çok ciddi artm?? durumda. Faiz oranlar? dü?ürülse de sonuçta ödeyeceksin ve ana para o kadar yükseldi ki orta s?n?f bunu ödeyebilir mi ciddi bir sorun.”
?N?AAT MAL?YETLER?NDEK? ARTI? SÜRÜYOR
Öte yandan, konutta söz konusu faiz indirimleri gelmeden önce de yüksek kur nedeniyle sürekli artan in?aat maliyetlerinin sat?l?k ev fiyatlar?n? art?rmas? beklentisi vard?. TÜ?K’in aç?klad??? ?n?aat Maliyet Endeksi, 2021 A?ustosta ayl?k yüzde 0,93 artarken y?ll?kta yüzde 42,13 yükseldi. Haziranda y?ll?k yüzde 42,9 ile rekor k?ran in?aat maliyetleri, temmuzda yüzde 44,76’l?k art??la rekor tazelemi?ti. Bu durumun, yeni yap?lacak binalardaki daire fiyatlar?na yans?mas? bekleniyor.