Road2Tunnel - 5. Uluslararas? Karayollar?, Köprüler ve Tüneller ?htisas Fuar? ile birlikte düzenlenen Transcity Sürdürülebilir Ula??m, Ya?anabilir Kentler Forumu Kent ?çi Karayollar? Paneli’nde “Sürdürülebilir Kent içi Ula??m Sistemleri ve Teknoloji- Yeni Normaller” ba?l?kl? oturum gerçekle?tirildi. ESHOT Tefti? Kurulu Ba?kan? Turgay Bozo?lu moderatörlü?ündeki oturumda, ESHOT Genel Müdür Yard?mc?s? Kader Sertpoyraz, Uluslararas? Toplu Ta??mac?lar Birli?i (UITP) Avrasya Ba?kan? Feyzullah Gündo?du ile ?zmir Esnaf ve Sanatkârlar Odalar? Birli?i Ula??m Müdürü Alpay K?l?çkaya, konu?mac? olarak yer ald?. Panelin dinleyicileri aras?nda yer alan ESHOT Genel Müdürü Erhan Bey, oturum sonunda söz alarak baz? de?erlendirmelerde bulundu.
Birçok sektörün durma noktas?na geldi?i pandemi döneminde ula??m hizmetlerinin devam etti?ini, tam kapatmada dahi hizmet verdiklerini vurgulayan ESHOT Genel Müdür Yard?mc?s? Kader Sertpoyraz, “Toplu ula??mda yolcu say?s? yüzde 50 ve yüzde 90 aras? bir azalma oldu. Gider kalemlerimize, dezenfektan, maske, siperlik gibi kalemler eklendi. Gelirlerin maliyetleri kar??lama oran?, oldukça dü?tü. Akaryak?t fiyatlar?ndaki art?? da süreci yönetmeyi zorla?t?rd?. Bunu ?öyle bir örnekle ifade edebilirim; A?ustos 2022’de bir arac?m?z?n bini? geliri bin 700 TL iken akaryak?t maliyeti 3 bin 600 TL oldu. Tüm bu süreçte sefer say?s?n? dü?ürmeden devam ettik. Özetle, son iki, üç y?ll?k süreçte hem insani hem ekonomik krizin içinde yer almam?za ra?men ula??m sektörünün tüm aktörleri bu hizmeti fedakârca sürdürdü” dedi.
?lk elektrikli otobüs filosunu ?zmir kurdu
Çevre ve iklim de?i?ikli?i için yapt?klar?n? da anlatan Kader Sertpoyraz, Türkiye’de ilk kez elektrikli otobüs filosu kurduklar?n?, tesislerinde güne? santrali yapt?klar?n? belirterek, “Ula??m?n iklim de?i?ikli?i üzerinde önemli bir etkisi var. Her y?l karbon emisyonlar?n?n azalt?lmas?, 2050 y?l?na kadar elektrikli araçlara geçi?in tamamlanmas? beklenmemekte. Biz de bu yönde çal??malar?m?z? sürdürüyoruz. ESHOT olarak otobüslerimizde bisiklet aparatlar? yerle?tirerek, bisikletlerin araçlar?m?za al?nmas?n? sa?layarak toplu ula??m? özendirmek için çal???yoruz. Verimlilik, daha az karbon sal?n?m? için ula??m rotalar?n?n vb. planlanmas?nda yapay zekâ sistemleri kullan?yoruz. Ayr?ca, 100 adet elektrikli otobüs daha al?m?na yönelik çal??malar? da tamamlad?k” diye konu?tu.
Sera gaz? sal?n?m?n?n yüzde 23’ü, ula??m kaynakl?
Toplu ta??may? etkileyen global trendler oldu?unu ifade eden UITP Avrasya Ba?kan? Feyzullah Gündo?du, “?ehirler t?kanm?? durumda. ?ehirlerde yüzde 30’luk bir alan park halindeki araçlar için ayr?lm?? halde. Nüfus art??? ile birlikte ya?lanan nüfusu da dü?ünürsek, toplu ula??m? sa?l?kl? olarak nas?l kar??layaca??z? Bunlar? dü?ünerek farkl?la?t?rmak laz?m. Çevre ve iklim boyutuna bakacak olursak da dünya üzerindeki sera gaz? sal?n?m?n?n yüzde 23’ü, ula??m kaynakl?. Paris ?klim Anla?mas?’na imza koyduk, sera gaz? azalt?m? yapaca??z. Ula??m sektörü olarak 50 milyon ton azalt?m yapmam?z laz?m. Elektrikli araçlar?n kullan?lmas?, sistemlerin iyile?tirilmesi laz?m. Covid krizi ya?ad?k. Yüzde 90 oran?nda toplu ta??ma yapan say?s? azald?, ancak ta??ma durmad? ve hareket etmesi gereken insanlar, hayata devam etmesi gerekenler için devam etti. Toplu ta??man?n kentler için ve kent ekonomisi için ne kadar önemli oldu?u görüldü” dedi.
Dijitalle?me ve toplu ula??m
Dijitalle?menin toplu ula??ma etkilerine de dikkat çeken Feyzullah Gündo?du, ”E- ticaret 2021’de yüzde 165 artm??. E- ticaret hacminin 2025 y?l?nda 640 milyar dolara ç?kmas? öngörülüyor. ?nsanlar?n evden al??veri? yapmas?n?n, esnek çal??man?n da ula??m ve mobilite üzerinde ciddi bir etkisi olaca??n? söyleyebiliriz. Günümüzde art?k eri?imi k?s?tlamaya çal???yoruz. 15 dakikal?k ?ehir, 30 dakikal?k ?ehir gibi kavramlar ortaya ç?kt?. Bütün ihtiyaçlar?n? bu mesafede halletsin, uzun mesafeler katetmesin dü?üncesi var. Buna göre planlama yap?l?yor. Ula??m ihtiyac?n?n k?s?tlanmas?, trend olarak gündemde. Rusya – Ukrayna krizi ile birlikte maliyetlerdeki art??a da bakt???m?zda i?letmecilerde bask? artt?. Akaryak?t fiyatlar?ndaki art???n, Covid döneminde bireysel ula??m? tercih eden insanlar? da toplu ta??maya itti?ini görüyoruz. Gelecekte, dünya nüfusunun yüzde 75’i kentlerde ya?ayacak. Toplu ta??mada problemlerin çözümü, hizmet kalitesi, elektrikli araçlara geçi?, sürdürülebilirlik vb. konular yasal düzenlemelerle olabilir. Çözüm için politik vizyon ve kararlar gerekiyor” diye konu?tu.
?zmir’de yolcunun üçte birini esnaf ve sanatkârlar ta??yor
Esnaf?n toplu ula??mdaki rolünü anlatan ?zmir Esnaf ve Sanatkârlar Odalar? Birli?i Ula??m Müdürü Alpay K?l?çkaya ise ?zmir’de 2,2 milyon olan günlük yolcu say?s?n?n üçte birinin; taksici, minibüsçü, servisçi ve güzergah izin belgeli araç sahibi esnaf ve sanatkârlar taraf?ndan ta??nd???n? söyledi. Pandemi, Rusya - Ukrayna krizi, artan akaryak?t fiyatlar? ile esnaf?n s?k?nt?l? günler ya?ad???n? ifade eden K?l?çkaya, birlik olarak yapt?klar?n? anlatt? ve sivil toplum kurulu?lar?n?n (STK), akademik çal??malar ile karar vericileri beslemeleri gerekti?ini, karar vericilerin de mutlaka STK’lar?n görü?lerini alarak hareket etmesi gerekti?ini kaydetti.
Yasal düzenleme ?art
Panelin dinleyicileri aras?nda yer alan ESHOT Genel Müdürü Erhan Bey de baz? de?erlendirmelerde bulundu. Bey, pandemiyi f?rsata çevirerek ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin deste?iyle 473 tane yeni otobüsü filolar?na kat?p hizmet kalitesini geli?tirme yönünde ad?m att?klar?n? belirterek, “Pandemi dönemi ve sonras?nda akaryak?ttaki fiyat art??? ile birlikte araçlar?n al?m?yla birlikte o dönemi güzel yönetmi? olduk. ?yi ki de o araçlar? filomuza katm???z. Bu araçlar?n artarak filomuza kat?lmas? ve bundan sonra da elektrikli otobüslerin al?nmas? konusunda ciddi çal??malar?m?z var. Bir ba?ka konu da toplu ula??m kurulu?lar? için olmazsa olmaz olan Türkiye’de bir yasal düzenleme ihtiyac? ortaya ç?kt?. Hem pandemi dönemi bini? ve has?lat dü?ü?ü hem Rusya – Ukrayna sava?? nedeniyle ya?anan krizle birlikte akaryak?t fiyatlar?n?n art???, bireysel ve kamu ta??mac?lar?n? çok olumsuz etkiledi. Bunlarla birlikte merkezi yönetimlerinin toplu ula??m yapanlar? çok ciddi anlamda yap?lacak yasal düzenlemelerle birlikte süspanse etmesi gerekti?i, sürdürülebilirlik aç?s?ndan bunun art?k olmazsa olmaz bir ihtiyaç oldu?u ortaya ç?kt?” dedi.
Bey, uluslararas? örneklerden yola ç?karak Türkiye Belediyeler Birli?i ya da belediyelerin toplu ula??m kurulu?lar?n?n ortak paneller düzenleyerek toplu ula??mdaki sorunlar?n tespiti ve çözüm önerilerini daha güçlü bir ses olarak ortaya koymalar? gerekti?ini de ifade etti.