Say??tay 2018 y?l? raporlar?n? aç?klamaya ba?lad?. SGK ile ilgili rapor, kurumun içine çekildi?i batakl???n kokusunu almak için çarp?c? örneklerle dolu. Vertigo hastas?na do?um faturas? kesilmesinden vefat edenlerin tedavisine, kanser te?hisinin vurgun tezgah?na dönü?mesinden ameliyat malzemesi soygununa… ??te bir kurum nas?l bat?r?l?r?n hikayesi.
“Ey vatanda? soyulma!..” 2012’de geçilen yeni online sistemle vatanda??n ald??? her hizmeti görebilece?ini, böylece ?i?irilmi? faturalarla soygun düzeninin tamamen bitece?ini iddia etmi?ti, SGK yöneticileri. Heyecanla verdikleri demeçte ?öyle diyorlard?: “Sitemizde listeyi yay?nlayarak, ‘Ey vatanda? soyulma, ?u ameliyat?n ücreti ?udur’ diyece?iz.”
Bundan alt? y?l önce de MEDULA, yani sosyal sigortalar kapsam?nda olanlara dair her türlü sa?l?k hizmetinin elektronik ortamda izlendi?i bir sistem kuruldu. Böylece tedaviden ilaca kadar sa?l?kta her a?ama devletin takibi alt?nda olacak, usulsüzlük an?nda tespit edilecekti. Ama gelin görün ki, çalma iradesi bir kez harekete geçmesin, önünde da? dayanm?yor!
Milyonlarca liral?k yat?r?mla kurulan sistemler b?rak?n yolsuzlu?u önlemeyi, aksine daha da kolayla?t?rm?? durumda. Nas?l m?? Say??tay’?n MEDULA sistemi üzerinden yapt??? ve dün yay?nlad??? rapor, milyonlarca liral?k SGK vurgununu gözler önüne serdi. Gelin en çarp?c? olanlar?n? madde madde inceleyelim…
CHECK-UP VURGUNU
Say??tay’?n ilk bulgusu ‘tarama amaçl? muayene ve i?lemlerin, yani check-up’lar?n, Sa?l?k Uygulama Tebli?i’ne (SUT) ayk?r? ?ekilde faturaland?r?lmas?. Tarama amaçl? muayene i?lemlerinin SGK’ya fatura edilemeyece?inin yasada aç?kça belirtildi?ini söylüyor, Say??tay. Ama fiili durum bamba?ka.
2018 y?l?nda baz? sa?l?k kurumlar? taraf?ndan periyodik ?ekilde, ayn? gün içerisinde, farkl? takip numaralar? üzerinden, farkl? bran?larda muayene yap?ld???n?, benzer tan?lar üzerinden bunun da SGK’ya fatura edildi?i tespit edildi. Öyle ki baz? sa?l?k tesisleri ayn? gün içinde 170 farkl? hastaya genel cerrahi, go?g?u?s hastal?klar?, kalp damar cerrahisi, fiziksel t?p ve rehabilitasyon, ic? hastal?klar?, go?z hastal?klar?, kardiyoloji gibi ona yak?n brans?ta is?lem yapm??. Peki bunun SGK’ya bir y?ll?k maliyeti ne kadar? 35 milyon 384 bin 396 lira. Yani bu mebla?, özel hastanelere haks?z yere ödenmi?.
VERT?GOLUYA DO?UM FATURASI
Fahi? ve yasa d??? ödemeler bununla s?n?rl? de?il. Say??tay hastalara konulan tan?lar ve ameliyat bilgileri ile faturaland?r?lan is?lemlerin birbiri ile uyus?mad?g??n? da belirliyor. Hatta baz? durumlarda hastaya konulan tan? ve yap?lan tedavi ile SGK’ya kesilen fatura aras?nda alaka dahi bulunmuyor.
Mesela; hastaya vertigo veya u?st solunum yollar? enfeksiyonu tan?s? konulmu?ken, kesilen faturada sezaryen ve normal dog?um is?lemi yaz?lm??. Dan??tay söz konusu faturadaki kimlik bilgisine bakt???nda böyle bir do?umun olmad???n? vurguluyor. Özel hastane pahal? olan do?umu göstererek, haks?z kazanc? cebe indirmi?.
En fazla ba?vurulan soygun yöntemlerinden birisi ise ameliyat malzemeleri konusunda. Baz? i?lemlerde ameliyatta kullan?lan malzemeler ile faturalar aras?nda büyük tutars?zl?klar bulunuyor. O?rneg?in; ortopedi ve travmatolojide ameliyat olmu? bir hasta ic?in 1 adet Femoral Stem kullan?ld?g?? belirtilmis? olmas?na rag?men, faturaland?r?lan say? 48 adet. Ortalama olarak 1 adet malzeme ic?in 2215 TL ödenmesi gerekirken, bu ?ekilde ameliyat? yapan tesise 106 bin TL ödeme yap?lm??.
Bir tane daha aktaral?m: Bir hasta ic?in 2 adet diz primer tibial komponent kullan?ld?g?? belirtilmis? olmas?na rag?men, 48 adet fatura kesilmi?. Böylece 1378 TL ödenece?i yerde 66 bin TL ödeme yap?lm??. Bunun gibi Say??tay’?n raporunda verdi?i tüm örnekler topland???nda SGK’n?n asl?nda 21 bin 250 TL ödemesi gerekirken, 950 bin lira ödeme yapt??? görülüyor. Bunlar?n sadece rapordaki örnekler oldu?unu da hat?rlatal?m. Gerçekte vurgunun boyutu milyonlarca liraya ula??yor.
Özel hastanelerin vefat edenleri tedavi etmekte hayli mahir olduklar?n? da Say??tay’dan ö?reniyoruz. Raporda verilen örne?e bak?l?rsa, 2018 y?l? ic?inde 411 sigortal?ya, o?lu?m tarihinden sonra sag?l?k tesislerince 956 bin 166 TL tutar?nda hizmet sunulmu?.
TAT?LDEK? DOKTOR AMEL?YAT YAPMI?
Özel hastanelerin s?k ba?vurdu?u bir di?er usulsüzlük de, bünyelerinde çal??an doktorlar?n raporlu olduklar? dönemlerde dahi tedavi hizmeti vermeye devam etmeleri. Say??tay pek çok özel hastanede go?rev yapan doktorlar?n hastal?k veya do?um hali nedeniyle raporlu oldug?u ve gec?ici is? go?remezlik o?deneg?i ald?g?? tarihlerde, ayn? zamanda ameliyata girdiklerinin tespit edildi?ini söylüyor. Bu yöntemle SGK’ya kesilen fatura 2 milyon 634 bin 261 TL. Ayn? durum izinli doktorlar için de söz konusu. Tatildeyken ameliyat yapm??, tedavi hizmeti sunmu? görünen doktorlar için kesilen faturan?n tutar? da 3 milyon 742 bin 847 TL.
SGK soygununun en yayg?n yöntemlerinden birisini de kanser te?hisi hizmeti olu?turuyor. Yasaya göre kamu hastaneleri, onkoloji PET hizmetini ‘global bütçe sistemi’ içerisinde sunmak zorunda. Önceden bütçe üst s?n?r? belirleniyor ve kamu hastanesi bu bütçe ile say? k?s?tlamas? olmaks?z?n bu hizmeti sunuyor. SGK da kamu hastanelerine bu bütçe içinden ödeme yap?yor.
KANSER TE?H?S?NDE KURULAN TEZGAH
Ancak Say??tay, onkolojik PET is?lemlerinin o?zel sag?l?k kurumlar? u?zerinden ayr?ca faturaland?r?ld?g??na dikkat çekiyor. Denetim s?ras?nda seçilen bir i?lem incelendi?inde, bu yöntemle SGK’n?n nas?l zarara u?rat?ld??? aç?kça görülüyor. Raporda tek bir numara üzerinden yap?lan tespit oldukça çarp?c?: Kamu hastanelerinin onkoloji servislerinde tedavisi bas?lat?lan 16 bin 424 hasta, kamu hastanelerindeki muayenelerini takip eden 10 gu?n ic?erisinde bir o?zel hastanede daha ayn? is?lemi yapt?rm?? ve bu kurulus?larda muayene giris?i d?s??nda bas?ka bir is?lem görünmüyor. Bu ?ekilde kamu hastanelerine ödeme yap?l?rken, ayn? i?lem için bir de özel hastanelere ödeme yapm??.
Benzer bir vurgun da fizik tedavide sürüyor. SGK ile anla?mal? özel sa?l?k tesisleri için yasada ?u kriterler s?ralan?yor: “Bir fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman hekimi ile bir fizyoterapist ic?in; (A) grubundaki is?lemlerden gu?nlu?k en fazla 8 hastan?n, (A) ve (B) grubundaki is?lemlerden gu?nlu?k toplam en fazla 16 hastan?n is?lemi SGK’ya fatura edilir. Bir fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman hekimi ic?in ilave olarak (C) grubundaki is?lemlerden gu?nlu?k en fazla 32 hastan?n, (C) ve (D) grubundaki is?lemlerden ise gu?nlu?k toplam en fazla 64 hastan?n is?lemi fatura edilir.”
Ama Say??tay raporunda bu kurallar?n tamamen ihlal edildi?ini anl?yoruz. Mesela; (A) grubu is?lemlerde toplam 16 hasta s?n?r? oldu?u halde SGK’ya 417 hasta için fatura kesilmi?. Fatura say?s? (A) ve (B) grubunda gu?nlu?k 976, (C) ve (D) grubu is?lemlerde ise 1608 adet. Bu ?ekilde tespit edilen günlük fatura say?s? tam 322 bin 444 adet.
Bunlar, Say??tay’?n her geçen y?l daha da k?s?tlanan yetkisi dahilinde bulabildi?i ve ancak bir k?sm?n? örneklerle aktarabildi?i yolsuzluklar. Yine de SGK’da gizlenmeye çal???lan bata??n kokusunu almak için yeter de artar bile…