Pe? pe?e gelen zamlar, vergi art??lar?, sat?? yasaklar? ve bask?lar nedeniyle Türkiye’de alkollü içki tüketimi dü?üyor. Aç?klanan verilere göre, son bir y?lda alkol tüketimi 90 milyon litre dü?tü.
Tar?m ve Orman Bakanl??? Tütün ve Alkol Dairesi Ba?kanl???’n?n verilerine göre, rak? üretimi ve tüketimi 2019’da bir önceki y?la göre yüzde 29 geriledi. 2018’de iç piyasaya arz edilen toplam rak? miktar? 35 milyon 934 bin litre iken bu miktar 2019’da 27 milyon 763 bin litreye geriledi.
Son 9 y?lda ise iç piyasada rak? tüketiminde 21 milyon litrelik dü?ü? ya?and?. ?çeride tüketim azalmas? ihracata da yans?d?. Tan?t?m ve reklam yasaklar?n?n da etkisiyle rak? ihracat? 2018’de 4 milyon 61 bin litre seviyesinden geçen y?l 3 milyon 491 litreye geriledi.
KAYIT DI?I RAKI ÜRET?M? 8 M?LYON L?TRE
Cumhuriyet’ten ?ehriban K?raç’?n haberine göre; devletin en önemli vergi kalemlerinden biri olan alkollü içkilerde fahi? fiyatlar nedeniyle yurtta? kay?t d??? ya da evde üretime yöneldi. Son üç y?lda kay?t d??? rak? üretimi 4 milyon litreden 8 milyon litreye ç?karken, kaçak rak? nedeniyle devlet 1.5 milyar dolar vergi kayb?na u?rad?.
Rak? sat??lar?n?n en yo?un oldu?u y?lba?? dönemindeki sat??lardaki dü?ü? de göze çarp?yor. Aral?k 2018’de üretimden iç piyasaya arz edilen rak? miktar? 4 milyon 665 bin litre iken bu miktar 2019 Aral?k’ta 4 milyon 452 bin litreye dü?tü.
Tar?m ve Orman Bakanl??? Tütün ve Alkol Dairesi Ba?kanl??? verilerine göre, alkollü içki tüketimi 2018’de 1 milyar 117 milyon 907 bin 350 litre iken 2019’da bu miktar 1 milyar 28 milyon 161 bin 264 litreye dü?tü. Bir y?lda toplam alkollü içki tüketimi 89 milyon 746 bin litre dü?ü? gösterdi.
B?RA ÜRET?C?LER? YURT DI?INA AÇILDI
?ç piyasada tüketim azalmas? sadece rak?da yok. Bira, votka ve ?arapta da ciddi dü?ü?ler söz konusu. 2018’de üretim ve ithalat dahil iç piyasaya toplam 965 milyon 401 bin litre bira arz edilirken 2019’da bu miktar yüzde 9’luk dü?ü? gösterdi.
Bir ada 10 milyon litre seviyesinden 9 milyon litrelere geriledi. ?ç piyasada umduklar? sat?? rakamlar?n? bulamayan bira üreticileri a??rl??? yurt d???na verdi. 2018’de 59 milyon 735 bin litre olan bira ihracat? geçen y?l 68 milyon 666 bin litreye yükseldi.
RAKININ F?YATI YÜZDE 1800 ARTTI
Rak? fiyatlar?nda ise s?n?rlar? zorlayan zamlar söz konusu. 2002 y?l?nda 70’lik rak?n?n fiyat? 8.25 TL civar?ndayken aradan geçen 18 y?lda fiyat yüzde 1800 art??la 152.50 TL’ye f?rlad?.
70’lik rak?daki vergi oran? yakla??k yüzde 72 seviyesinde. 70’lik bir ?i?e rak?n?n fiyat?; arac? kâr? dahil sat?? fiyat? 40 TL, ÖTV yakla??k 92 liray? buluyor. KDV miktar?ysa 20 lira. Bir ?i?edeki toplam vergi miktar? 112 TL.
OECD’nin yay?mlad??? 2019 verilerine göre Türkiye ki?i ba??na 1.4 litre ile en az içen ülkeler aras?nda yer ald?. Endonezya 0.3 litrelik alkollü içki tüketimiyle listenin son s?ras?nda yer al?yor.
Temel ihtiyaçlar?n? bile kar??lamakta zorlanan yurtta?, alkollü içkiye ay?rd??? bütçeyi de k?st?. Türkiye ?statistik Kurumu verilerine göre 2017’de hane halk? tüketim harcamas? içinde alkol ve sigaran?n pay? yüzde 4.5 iken bu oran 2018’de yüzde 4’e dü?tü.
HÜKÜMET?N UMUDU T?RYAK?
Alkollü içkilerin vergilerine yap?lan zamlar, bu kalemden elde edilen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) miktar?n? da zirveye ta??d?.
Son 12 y?lda alkollü içkilerden devletin elde etti?i ÖTV geliri 78 milyar 402 milyon TL’yi a?t?. 2008’de içkiden 1.9 milyar TL ÖTV elde edilirken aradan geçen 12 y?lda bu rakam yüzde 650 art??la 2019’da 14 milyar 714 milyon TL’ye ç?kt?.
Ekonomi yönetimi, 2020 bütçesinde 784 milyar TL vergi geliri hedeflerken, umudu da tiryakilere ba?lad?. Hükûmet alkol ve sigara tüketiminden, bu y?l yakla??k 90 milyar TL’lik vergi geliri elde etmeyi amaçl?yor.