Sözcü yazar? Çi?dem Toker, bugünkü yaz?s?nda TBMM'ye sunulan 2021 bütçesinde takvim kurallar?n?n ihlal edildi?ini yazd?.
Her y?l en geç 17 Ekim gününün sonuna kadar sunulmas? gereken bütçenin bir gün geciktirildi?inden bahseden Toker, bu durumun Anayasa'ya ayk?r? olu?unu belirterek, "Kimin umurunda denilecek olsa dahi hesap verilmesi gerekir" dedi.
Öte yandan Toker, Anadolu Ajans?'n?n (AA) ba?lang?ç ödene?i olarak verdi?i 1 trilyon 346.1 milyar liran?n baz al?nmas? durumunda Cumhurba?kan? ve AK Parti Genel Ba?kan? Recep Tayyip Erdo?an'?n gelecek y?l bütçeden harcayaca?? örtülü ödenek tutar?n?n 6.7 milyar lira olaca??n? kaydetti.
Çi?dem Toker'in Sözcü'deki "Anayasa’y? ve TBMM’yi ‘takmamak’" ba?l?kl? yaz?s? ?öyle:
Bugün devletin temel i?leyi?ine dair güncel bir skandal? anlataca??m.
Sebep olanlar “duymayacak”, dert de?il. Bazen s?rf kay?t dü?mek önemlidir.
Önce bir soru:
Ne yaparak ayn? anda hem TBMM'yi zerrece umursamam?? hem de Anayasa'y? “takmam??” olursunuz?
Olay?m?z için cevap ?u:
Bütçe Kanunu teklifini Anayasal takvimde TBMM Ba?kanl???'na sunmayarak.
Evet bu da oldu. 2021 bütçesinde takvim kural? ihlal edildi.
ANAYASAL TAKV?M Ç??NEND?
Anayasa'ya göre bütçenin her y?l TBMM'ye sunulmas? gereken bir tarih var. 162. Madde'deki “Mali y?lba??ndan en az 75 gün önce” ibaresi 17 Ekim demek.
Uzun sürmü? ekonomi muhabirli?i y?llar?m boyunca her y?l bu tarihte, bir sonraki y?l?n bütçe tasar?s?n? merakla beklerdik. TBMM'ye sunulan tasar?daki hedefleri, büyüklükleri anla??l?r bir dille haberle?tirmek önemliydi.
Maliye Bakanl??? 17 Ekim takviminde süreyi sonuna dek kullanma e?iliminde olur, gerekçe olarak ödenekler üzerindeki “pazarl?klar?n” sürmesi gösterilirdi.
Bütçe, parlamenter rejim çökertilmeden önce, Bakanlar Kurulu'nun gönderdi?i bir yasa tasar?s?yd?. 17 Ekim gecesi TBMM Ba?kanl???'nda nöbetçi görevliler kal?r, üst üste konularak iple ba?lanm?? (evet ?aka de?il) bütçe ciltlerini resmen teslim al?rd?.
Bürokrasideki ve günlük hayattaki dijitalle?meye ra?men bütçenin fiziki olarak teslim gelene?i sürüyordu.
Ve bunca y?ld?r ilgili kimse tan?k olmam??t?r ki, bütçenin TBMM'ye sunulu?u, 17 Ekim günü, saat 24'ü geçsin. Yani süre 18 Ekim'e ta?s?n. Böyle bir ?ey hiç olmad?.
(Hat?rlad???m en geç teslim 17 Ekim gecesi saat 22-23 civar? olmu?tur.
Hatta bundan birkaç y?l önce 17 Ekim yine hafta sonuna geldi?inde bu tarihten bir ya da iki gün önce teslim edildi?i de kay?tlara girmi?tir.)
Partili Cumhurba?kanl???'na geçildi?inde bütçenin ç?kt??? adres Cumhurba?kanl??? oldu.
AA'n?n haberi 18 Ekim'de
Okumakta oldu?unuz yaz? için masaya oturdu?umda bütçenin 17 Ekim gecesi, TBMM'ye sunuldu?una dair haberleri arad?m. Bulamad?m. Sonra Anadolu Ajans?'n?n “AA Canl?” adl? sosyal medya hesab?nda, 18 Ekim (yani dün) saat 08.51'de payla??lm?? ?u haber spotunu gördüm:
“Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an'?n imzas?n? ta??yan 2021 Y?l? Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi, TBMM Ba?kanl???'na sunuldu.”
Ayr?nt?l? haber, saat 10.15'de bu defa “Anadolu Ajans?” hesab?ndan Alper Atalay imzas?yla geçildi: “2021 Y?l? Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi TBMM Ba?kanl???'na sunuldu.”
5N 1 K eksik
Haberin içinde bütçe büyüklüklerine ili?kin pek çok rakam vard?, ama temel bir sorunun cevab? yoktu: “Ne zaman?”
Bütçe kanun teklifinin hangi zaman aral???nda TBMM'ye sunuldu?unu uzun haber metninden ö?renemiyorduk.
Bunun üzerine TBMM Plan Bütçe Komisyonu üyesi CHP Milletvekili Bülent Ku?o?lu'yu arad?m. Gece yar?s? sosyal medya hesab?ndan bu durumu payla?t???n? belirtince hemen mesajlar?na bakt?m. Evet Ku?o?lu, bütçenin sunulu?unu gece beklemi?, gece yar?s? geçilmesine ra?men bütçe kanun teklifi gelmemi?, sonra ?u mesajlar? payla?m??t?:
“2021 bütçesinin 24.00'a kadar TBMM'ye sunuldu?una dair ne bir aç?klama ne bir haber ne de TBMM sayfas?nda kanun teklifi giri?i gördüm. Bütçede fonksiyonel s?n?fland?rmay? kald?rarak kamu oyundan bilgileri saklamaya çal??man?n bir sonucu da bu gecikme oldu CBH Sistemi s?n?fta kald?.”
“Bugün kanun uyar?nca 2021 y?l? bütçesinin TBMM'ye sunulmas? gere?inin son günü. Normali hafta içiydi hâlâ sunulmad?. Muhtemelen 24.00'a kadar sunulur ama sistemin bilgisayara ra?men ne durumda oldu?unu gösteriyor. Zaten harcamalar? örtmeye dönük de?i?iklik de dünkü mük. R.G'de ç?kt?.”
Anayasa'ya ayk?r?l???n hesab?
Geçen hafta yasa de?i?ikli?iyle bütçenin s?n?fland?rma düzeninde de?i?iklik yap?ld?. Bu de?i?iklik, özellikle mega projeler için ayr?lan ödeneklerin gizlenece?i biçiminde yorumland?.
Dolay?s?yla bütçenin Meclis'e sevki için, önceki de?i?ikli?in 16 Ekim mükerrer Resmi Gazete'de yay?mlanmas? beklenmi? olabilirdi. Neticede, 17 Ekim'de TBMM'ye sunulmas? gereken 2021 bütçesinin 18 Ekim sabah? sunulmas? Anayasa'ya ayk?r?d?r. “Kimin umurunda” denilecek olsa dahi hesap verilmesi gerekir.
2021 örtülü ödene?i: 6.7 milyar TL
Henüz bütçe teklifi yay?mlanmad?, da??t?lmad?. AA'ya göre ba?lang?ç ödene?i; 1 trilyon 346.1 milyar TL. Bu tutar üzerinden (binde 5) Cumhurba?kan? Erdo?an'?n önümüzdeki y?l bütçeden harcayaca?? örtülü ödenek tutar?n? da not dü?elim: 6.7 milyar TL.