Türkiye'de milyonlarca emekli, her alt? ayda bir enflasyon oran?nda maa? art??? al?yor. Ancak yap?lan ve emeklinin maa??na eklenen bu art??lar emekli ayl?klar?n?n al?m gücünü korumakta ne yaz?k ki yetersiz kal?yor. Ekonomist ve Sosyal Güvenlik Uzman? Özgür Erdursun, Dünya Gazetesi'nde yazm?? oldu?u kö?e yaz?s?nda emekli maa?lar?n?n yeniden düzenlenmesi gerekti?ine dikkat çekerek, daha etkili yöntemlerin hayata geçirilmesi gerekti?ine de?indi.
SEYYANEN ZAM, ?NT?BAK VE REFAH PAYI ÜÇGEN?
SGK uzman? Özgür Erdursun’a göre geçmi?te uygulanan seyyanen zam, intibak ve refah pay? gibi yöntemler emeklilerin gelirlerini bir nebze iyile?tirse de son y?llarda bu uygulamalarda ciddi eksiklikler ya?an?yor.
Seyyanen zam, herkese e?it miktarda yap?lan maa? art??? anlam?na geliyor. Türkiye’de en son 2016’da emeklilere 100 TL’lik bir seyyanen zam yap?lm??t?. Ancak 2023 y?l?nda yaln?zca memurlar bu haktan faydalanabildi; 8.077 TL’lik zam emeklilere yans?t?lmad?.
?ntibak düzenlemesi, emekli maa?lar?ndaki adaletsizli?i gidermek amac?yla yap?lan yasal bir düzenleme. Son olarak 2011’de yaln?zca 2000 y?l? öncesi emekli olan SSK’l?lara uygulanm??t?. Erdursun’a göre intibak, emekli ayl?klar?n? güncellemede en etkili yöntemlerden biri.
Refah pay? ise, yüksek enflasyon dönemlerinde maa? art??lar?na ilave edilen bir fark. En son 2023 Temmuz ay?nda emeklilere yüzde 5,23, memur ve memur emeklilerine ise yüzde 7,45 oran?nda refah pay? eklenmi?ti. Ancak 2024 ve 2025’te bu ekleme yap?lmad?.
K?M NE KADAR ZAM ALACAK?
Temmuz ay?nda aç?klanacak olan yeni enflasyon verilerinin, daha önce tahmin edilen yüzde 15’in üzerinde, yüzde 20’ye yak?n olaca?? öngörülüyor. Bu durumda SSK ve Ba?-Kur emeklilerine ortalama yüzde 20, memur emeklilerine ise yüzde 17-18 oran?nda art?? yap?lmas? bekleniyor.
Beklenen bu art??la birlikte en dü?ük emekli maa??n?n 14.469 TL’den 17.250-17.500 TL seviyelerine ç?kmas?, di?er maa?lar?n da benzer oranlarda artmas? öngörülüyor. Örne?in; 15 bin TL maa? alan bir emeklinin maa?? 18 bin TL’ye, 50 bin TL maa? alan bir emeklininki ise 60 bin TL’ye kadar yükselebilir.
Enflasyon fark? ile yap?lacak maa? art??lar? emeklilere bir nebze nefes ald?rsa da kal?c? bir çözüm olmayaca?? belirtiliyor.
Erdursun, özellikle intibak düzenlemesinin yeniden gündeme al?nmas? gerekti?ini vurgularken, hükümetin mevcut ekonomi program? çerçevesinde ilave bir iyile?tirme yapma ihtimalinin dü?ük oldu?unu ifade ediyor.
Emekliler ise Temmuz ay?nda yap?lacak aç?klamalara kilitlenmi? durumda.