Kültür ve Turizm Bakanl???'nca Türk Tarih Kurumu ve ?zmir Büyük?ehir Belediyesi deste?iyle Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü ö?retim üyesi Doç. Dr. Sinan Mimaro?lu ba?kanl???nda yürütülen ?zmir'in Selçuk ilçesi Ayasuluk Tepesi'ndeki kaz?lar kapsam?nda Kale Cami'nin restorasyon projesi ba?lat?ld?. Doç. Dr. Mimaro?lu, "Bu caminin yap?m tarihi Ayd?no?lu Beyli?i'ne kadar uzan?yor. Bir kitabesi yok ancak yapt???m?z incelemeler sonucunda 1304 ile 1310 y?llar? aras?nda yap?lm?? olabilece?ini dü?ünüyoruz. Ayasuluk'taki ilk camilerden biridir. Cami, bey kö?kü ve askerlerin ya?ad??? mekanlarla birlikte bir ibadet merkezi olarak yer al?yor. Saint Jean Kilisesi'nin camiye çevrilmesi ve ?sabey Camisi'nin yap?lmas?ndan önceki evrede, bu cami burada ya?ayan Ayd?no?lu Beyli?i'ne ait insanlar?n ibadet mekan? olmu?tur" ifadelerini kulland?.
'SEYYAHLARIN GRAVÜRLER?NDE BU CAM??Y? GÖRMEKTEY?Z'
Camiinin bulundu?u alanda yap?lan ilk restorasyon çal??malar?n?n 1960 y?l?nda ba?lad???n? söyleyen Doç. Dr. Mimaro?lu, "Daha sonra 2008 ve 2015 y?llar?nda küçük çapl? çal??malar yap?lm??. Bizim ba?latt???m?z bu çal??ma ise etap etap sürecek bir çal??ma. Cami zeminin asl?na uygun olarak tu?la dö?emesinin yap?lmas?, pencere kenarl?klar?yla 'denizli'k denilen mermerlerin yerle?tirilmesi ve kemerlerde görülen bo?luklar ve çat?n?n tamamlanmas? ?eklinde devam edecek. Cami ile alakal? olarak parmakl?klar, ah?ap kap? ve pencere aksam?n?n tak?lmas? i?lemlerinin 2024 y?l? çal??ma plan?nda yap?lmas? dü?ünülüyor. Bu i?lemlerin tamamlanmas? sonucunda cami ibadete aç?labilir duruma gelecek. Camii kare bir yap?da ve kübik bir harime sahip. Kuzeybat? kö?esinde yap?ya biti?ik minare kürsüsünün alt k?sm? silindirik, üst k?sm? sekizgen kesitlidir. Kürsüden sonra üçgen ku?akla minare gövdesine geçilmi?tir. Minarenin ?erefesinden sonraki bölüm y?k?kt?r" dedi.
'DAMPERL? CAM UYGULAMASI YAPILACAK'
Buraya gelen John Covel, Cornelius Le Byruyn gibi seyyahlar?n gravürlerinde bu caminin görüldü?ünü belirten Doç. Dr. Mimaro?lu, sözlerini ?öyle sürdürdü:
“Caminin Beylikler dönemi mimarisinde alma??k duvar örgüsü ile yap?ld???n? görüyoruz. Dev?irme malzeme kullan?lm??. Çat?da kirpi saçak denilen saçaklar, tipik Ayd?no?lu mimarisi ö?eleridir. Yap?ya sonradan eklenen bir son cemaat yeri görülebilmektedir. Restorasyon projesinde, orijinal zemin dö?emesi tu?lalardan yola ç?k?larak imalata geçildi. Camide daha önceki y?llarda yap?lan sondaj kaz?s?nda Bizans dönemine ait bir duvar bölümü ç?km??t?. Bu duvar?n korunmas? ve görünmesi amac?yla üzerine damperli cam uygulamas? yap?lacak. Elimizde tüm kaleyle alakal? kurul karar? ile onaylanm?? bir restorasyon projemiz var. Biz bu projeye uygun olarak çal??malara devam ediyoruz ve ileride yapaca??m?z restorasyon çal??malar? için sponsorluk aray??lar?m?z devam etmektedir."
'SERAM?K VE KÜÇÜK ESERLER BELGELEND?'
Öte yandan alanda devam eden kaz? çal??malar?na ili?kin bilgi veren Doç. Dr. Mimaro?lu, "Çal??malar?m?za haziran ay?nda ba?lad?k. Buras? aral?klarla 100 y?ld?r devam eden bir kaz? alan?. Kaz? eser depomuzda çok say?da tasnif edilmemi? malzeme bulunuyordu. Bu sene çal??malar?m?z? seramik ve küçük buluntular?n tasnifi oda??nda gerçekle?tirdik. Bu y?lki çal??malar 15 Aral?k'ta sona erecek. ?u ana kadar çok yo?un miktarda seramik ve küçük eserler belgelendi. Geçen y?l yapt???m?z çal??malarda oldukça yo?un miktarda insan iskeletleri ortaya ç?km??t?. Bunlar üzerindeki DNA çal??malar?m?z hala devam ediyor. Yak?n süreçte buna ili?kin makaleler yay?nlanm?? olacak" diye konu?tu.