Devrimci ??çi Sendikalar? Konfederasyonu, (D?SK) 2021 y?l? asgari ücretin net 3 bin 800 TL olmas? gerekti?ini aç?klad?. Aç?klamay?, Mimarlar Odas? ?stanbul Büyükkent ?ubesi’nde düzenlenen bas?n toplant?s? ile D?SK Genel Ba?kan? Arzu Çerkezo?lu yapt?.
Çerkezo?lu, D?SK Ara?t?rma Merkezi (D?SK-AR) taraf?ndan her y?l düzenli olarak haz?rlanan asgari ücret ara?t?rmas? bu y?l "Salg?n Günlerinde Asgari Ücret Gerçe?i Ara?t?rmas?-2021" ba?l???yla yay?nlanan raporu da payla?t?.
Ara?t?rma özetle ?öyle:
TÜRK?YE ASGAR? ÜCRETL?LER TOPLUMU HAL?NE GEL?YOR:
Asgari ücret milyonlar?n meselesidir. Türkiye’de milyonlarca i?çi asgari ücrete mahkûm iken milyonlarca i?çi ise yasa d??? bir biçimde asgari ücretten mahrumdur. Asgari ücret azami say?da i?çiyi ilgilendiriyor. Asgari ücret giderek ortalama ücret haline geliyor, ortalama ücret asgari ücret düzeyine dü?üyor.
ASGAR? ÜCRET?N ALTINDA ÇALI?AN 3.3 M?LYON ??Ç? VAR:
3,3 milyon i?çi (bütün ücretli çal??anlar?n yüzde 17’si) asgari ücretin alt?nda bir ücretle çal???yor. Asgari ücretin yar?s?ndan daha az ücretle çal??an i?çi say?s? 1 milyona yak?n. Asgari ücret ve alt?nda bir ücretle ya?am?n? sürdürmek zorunda olan i?çilerin say?s? 7,5 milyon (bütün ücretli çal??anlar?n yüzde 38,3’ü) civar?ndad?r.
ASGAR? ÜCRET C?VARINDA ÇALI?AN 10 M?LYON ??Ç? VAR:
Asgari ücretin yüzde 20 fazlas? ve alt?nda ücret alan i?çilerin say?s? 9,7 milyondur. Bütün ücretli çal??anlar?n yüzde 50’ye yak?n? bu kapsamdad?r. Tüm ücretli çal??anlar?n yüzde 64’ü ise (12,5 milyon i?çi) asgari ücretin alt? ile asgari ücretin bir buçuk kat? aras?nda bir ücret elde ediyor.
SALGIN ASGAR? ÜCRETLER? DÜ?ÜRDÜ VE ASGAR? ÜCRET C?VARINDA ÇALI?AN ??Ç? SAYISINI ARTIRDI:
Covid-19 salg?n?yla birlikte ücretlerde önemli kay?plar ya?and? ve asgari ücret alt?nda gelir elde edenlerin say?s? artt?. 1.168 TL ödenekle zorunlu ücretsiz izne ç?kar?lanlar asgari ücretin yar?s? kadar bir gelirle ya?amaya zorlan?yor. Salg?nla birlikte k?sa çal??ma ödene?i ve ücretsiz izin ödene?iyle asgari ücretin alt?na mahkûm edilenler ile i?ini kaybeden kay?ts?z i?çiler göz önüne al?nd???nda asgari ücretin alt?nda gelirle ya?amak zorunda olanlar?n say?s?n?n daha da artt???n? söylemek mümkün.
ÖZEL SEKTÖR ??Ç?LER?N?N YÜZDE 22’S? ASGAR? ÜCRETE ER??EM?YOR DURUM:
Özel sektör i?çilerinin yüzde 21,7’si asgari ücrete eri?emiyor. Özel sektörde asgari ücret ve alt?nda ücretle çal??anlar?n oran? yüzde 49 ve asgari ücret civar?nda çal??anlar?n oran? yüzde 62’dir. 9,5 milyona yak?n özel sektör i?çisi asgari ücretin yüzde 20’si ve alt?nda ücretlerle çal???yor.
KADINLAR ASGAR? ÜCRETTE AYRIMCILIKLA YÜZ YÜZE:
Asgari ücrete eri?emeyenlerin oran? genelde yüzde 17 iken kad?nlarda bu oran yüzde 25’i a??yor. Asgari ücret düzeyinde ve daha dü?ük ücret alanlar?n oran? genelde yüzde 38 iken, kad?nlarda yüzde 49’a yükseliyor. Kad?nlar?n yar?s? asgari ücret ve daha dü?ük ücretlerle çal???yor.
ÖZEL SEKTÖRDE ÇALI?AN KADINLAR ÇOK DAHA DER?N B?R ÜCRET E??TS?ZL??? YA?IYOR:
Özel sektörde kad?n i?çilerin yüzde 32,5’i asgari ücret alt?nda ücretlerle çal??t?r?l?yor. Özel sektördeki kad?n i?çilerin yüzde 9,3’ü ise asgari ücretin yar?s?n?n da alt?nda ücretle çal??maya zorlan?yor. Özel sektörde asgari ücretin oldukça alt? ile asgari ücretin yüzde 20 fazlas? aras?nda çal??mak zorunda kalan kad?n i?çilerin oran? ise yüzde 76’ya ç?k?yor.
ASGAR? ÜCRET ORTALAMA ÜCRET HAL?NE GEL?YOR:
Ücretler asgari ücret düzeyine geriliyor. 2006 y?l?nda ayl?k ortalama ücret ve maa? geliri asgari ücretin yakla??k 2 kat? iken, 2019’da asgari ücretin 1,41 kat?na geriledi.
ASGAR? ÜCRET K??? BA?INA M?LL? GEL?RE GÖRE YÜZDE 40’TAN FAZLA GER?LED?:
1978’de ki?i ba??na milli gelirin yüzde 3,4 üzerinde olan asgari ücret, aradan geçen 42 y?lda ki?i ba??na milli gelirin yüzde 40 alt?na dü?tü. Asgari ücret ki?i ba??na gelire paralel olarak artsayd? brüt asgari ücretin 2020 y?l?nda 2.943 TL de?il, 4.995 TL olmas? gerekirdi.
TÜRK?YE AVRUPA ÜLKELER? ?Ç?NDE ASGAR? ÜCRET? EN DÜ?ÜK ÜLKELER ARASINDA:
2010’da Avrupa’da Türkiye’den dü?ük asgari ücrete sahip 12 ülke varken, 2020’de bu say? 3’e dü?tü. Türkiye’den daha dü?ük asgari ücrete sahip ülkeler S?rbistan, Bulgaristan ve Arnavutluk’tur. Ancak 2020 Kas?m ve Aral?k ay?ndaki güncel döviz kur dikkate al?nd???nda Türkiye’deki asgari ücretin Arnavutluk hariç Avrupa’daki en dü?ük asgari ücret oldu?u aç?kt?r.
ASGAR? ÜCRETL? B?R ??Ç? B?R YILIN 122 GÜNÜ VERG?LER ?Ç?N ÇALI?IYOR:
Brüt asgari ücretin dolayl?-dolays?z vergi ve kesintilerini dikkate ald???m?zda yüzde 33,4’ü (983 TL) vergi ve kesintilere gidiyor. ??çinin eline (Asgari Geçim ?ndirimi-AG? dahil) brüt asgari ücretin sadece yüzde 66,6’s? net harcanabilir gelir olarak geçiyor. ??çi 365 günün 122 günü vergi ve kesintiler için çal???yor.
ASGAR? ÜCRETTEN ALINAN VERG? ARTTI:
Asgari ücretle çal??an i?çilerden al?nan vergi miktar? ilk vergi dilimi tarifesi dü?ük tutularak art?r?ld?. 2002 ve 2003 y?llar?nda ilk vergi dilimi tarifesi asgari ücretin 15-16 kat? idi. AKP iktidar?nda vergi dilimi tarifeleri asgari ücretten ve enflasyondan daha az art?r?ld?. Böylece 2020 y?l?nda ilk vergi dilimi asgari ücretin 7,5 kat?na geriledi.
ASGAR? ÜCRET DOLARA KAR?I ER?D?:
ABD dolar? cinsinden asgari ücret 2016’da 430 ABD dolar?na yükseldi. Sonra ekonomik ve siyasal istikrars?zl??a ba?l? olarak asgari ücret dolar cinsinden gerilemeye ba?lad?. Ocak-Kas?m 2020 ortalama kurlara göre asgari ücret 336 ABD dolar?na geriledi. Güncel kurlara göre ise 300 dolar?n alt?na dü?tü.
ASGAR? ÜCRET 25 CUMHUR?YET ALTININDAN 10 ALTINA GER?LED?:
Merkez Bankas?’n?n y?ll?k ortalama Cumhuriyet alt?n? fiyatlar?na göre 2003 y?l?nda asgari ücretin y?ll?k tutar? ile 25 alt?n al?nabilirken 2020’de y?ll?k net asgari ücretle sadece 10 Cumhuriyet alt?n? al?nabilmektedir.