Çin'de üretilen koronavirüs a??s?n?n Faz-3 a?amas?, Sa?l?k Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) ?zmir Tepecik E?itim ve Ara?t?rma Hastanesi'nde, Enfeksiyon Hastal?klar? ve Klinik Mikrobiyoloji Klini?i E?itim Sorumlusu Prof. Dr. ?ükran Köse öncülü?ünde gönüllü sa?l?k çal??anlar? üzerinde uygulan?yor. A??y? hastanelerdeki 32 sa?l?k çal??an?na uygulad?klar?n? ifade eden Prof. Dr. ?ükran Köse, gönüllülük esas?n?n geçerli oldu?una dikkat çekti. A?? uygulamas? için belli kriterler oldu?unu belirten Köse, "Gönüllünün önce sa?l?k çal??an? olmas?, 18-59 ya? aras?nda olmas? ve ba?ka herhangi bir hastal??a sahip olmamas? gerekiyor. Örne?in kanser veya transplant hastas? olmamas?, alerjisi bulunmamas? ya da ki?inin gebe olmamas? gerekiyor. Ayr?ca gönüllülerin bu hastal??? geçirmemi? olmalar? gerekiyor" dedi. A??n?n ilk olarak 7 Ekim Çar?amba günü uyguland???n? anlatan Prof. Dr. Köse, ?zmir genelindeki birçok hastaneden ba?vuru ald?klar?n? kaydetti. A?? için gönüllülerin kendi hastanelerinden de en çok çocuk hastal?klar? klini?inden ba?vurdu?unu anlatan Köse, ?öyle devam etti:
"Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk E?itim ve Ara?t?rma Hastanesi, ?zmir Bozyaka E?itim ve Ara?t?rma Hastanesi gibi farkl? hastanelerden ba?vuru yapan meslekta?lar?m?z oldu. A??yla ilgili ?imdiye kadar herhangi bir yan etki gözlenmedi. A?? yapt?r?ld?ktan sonra 37 dereceyi bulan ate? olmas? normaldir. Bu da 2 ki?ide gözlendi. Di?er gönüllülerimizde herhangi bir belirti gözlenmedi. A?? 14 gün arayla 2 doz uygulan?yor. Gönüllünün ilk ba?vurusunda hastal??? geçirip geçirmedi?ini anlamak için PCR testi yap?yor, burun ve bo?azdan sürüntü örne?i al?yoruz. Ard?ndan kan tahlili yap?larak daha önce hastal??? geçirip geçirmedi?ini gösteren antikorlara bak?yoruz. Bu örnekler ?stanbul ve Ankara'ya gidiyor. Laboratuvarda çal???ld?ktan sonra sonuçlar negatifse yani gönüllü hastal?kla kar??la?mam??sa ertesi gün a?? uygulan?yor. 30 dakika gözlemliyoruz. Daha sonra her gün ate?ini ölçmesi isteniyor. Formlar doldurulup merkezi sistemle denetleme yap?l?yor. Belirtiler sorgulan?yor."
‘H?ÇB?R GÖNÜLLÜDE YAN ETK?YE RASTLANMADI’
A??n?n daha önce dünyada da uygulanan bir a?? oldu?unu anlatan Prof. Dr. ?ükran Köse, Faz-3 çal??mas?n?n Brezilya, Çin ve Endonezya'da uyguland???n? belirterek a??y? yapt?ran 10 binden fazla ki?inin oldu?unu ifade etti. Köse, "Dünyadaki gönüllülerde de a??n?n yan etkisi olmad??? tespit edilmi?. Antikor yan?tlar?nda yüzde 80'e yak?n geli?ti?i saptanm??, çal??malar bunu gösteriyor. Ülkemizde de ?u ana kadar yakla??k 150 ki?iye uyguland?. Ankara ve ?stanbul'un ard?ndan ?zmir ve Bursa'da uygulan?yor. Bu 150 ki?ide de bildirilen bir yan etki yok" diye konu?tu. Sadece ?zmir de?il Türkiye'nin hiçbir ilinde a??lamayla ilgili bir s?k?nt? ya?anmad???n? dile getiren Köse, "Ülkemizde 20 merkezde yap?l?yor bu a??. Tüm merkezlerden hocalar?n bulundu?u bir haberle?me grubumuz var. Belirli aral?klarla toplant? yap?p gönüllülerin üzerindeki etkileri tart???yoruz. ?u ana kadar bildirilen herhangi bir yan etki saptanmam??" dedi. Toplumda salg?n hastal?klara kar?? zaman zaman tedbirlerin azald???n? anlatan Enfeksiyon Hastal?klar? ve Klinik Mikrobiyoloji Klini?i E?itim Sorumlusu Prof. Dr. ?ükran Köse, okullar?n aç?lmas?n?n ard?ndan özellikle çocuklar?n sa?l??? için sosyal mesafe kural?na uyulmas? gerekti?inin alt?n? çizdi. Köse ?unlar? söyledi:
"Sosyal mesafe, maske ve el y?kama sadece bu hastal??? de?il özellikle üst solunum yoluyla geçen tüm hastal?klar? önlemek için gerekli. Bula??c? Hastal?klar? Önleme Derne?i olarak da amac?m?z bu hastal?klar?n yay?l?m?n? azaltmak. El y?kama, sosyal mesafe ve maske önlemleri son derece basit ve ucuz oldu?u gibi hastal?klardan korunmak için en etkili yoldur. Çocuklar için de ayn? ?ekilde dikkat etmeliyiz. Ellerini y?kamaya özen gösterip, mesafelerini ayarlamal?y?z. Aile bireylerinden biri hastalan?rsa di?erlerine bula?ma riski fazla olur. Amac?m?z bu hastal??? mümkün oldu?u kadar uzun döneme yaymak. A??n?n etkinli?i kan?tland?. Bu hastal???n yay?l?m? daha ileri ta??n?rsa salg?ndan korunmam?z mümkün olur."
'HASTALARIN NELER ÇEKT???N? GÖRÜYORUZ'
A??y? gönüllü olarak yapt?ran sa?l?k personeli Sinan Akta? da herhangi bir semptom ya?amad???n? belirterek "Hastanemizin a?? çal??malar?na öncülük etmesi bir sa?l?k çal??an? olarak beni de heyecanland?rd?. Bu çal??man?n bir parças? olarak günümüzde bizi yak?ndan etkileyen Covid musibetinden kurtulmak için gönüllü olmak istedim. 1 hafta oldu a?? vurulal?. Sabah ak?am ate? ölçüyorum. Herhangi bir öksürük, halsizlik ve bo?az a?r?s? yok. ??yerimiz olarak her gün hastaneye gelmek bizi bazen tedirgin ediyor. Ama d??ardaki sosyal hayata nazaran daha iyi korunuyoruz. Hasta olan ki?ileri de görünce daha gayretli davranmam?z gerekti?ini dü?ünüyorum. Çünkü bu hastal?k hiçbir ?eye benzemiyor. Normal grip gibi de de?il, so?uk alg?nl??? gibi de de?il. Hastalar?n neler çekti?ini görüyoruz. A??da gönüllü olmam?z? bunlar etkiledi" dedi.
'B?R AN ÖNCE BA?I?IKLI?A KAVU?MAK ?Ç?N GÖNÜLLÜ OLDUM'
?zmir'deki ilk gönüllülerden biri oldu?unu ancak dünyadaki a?? çal??malar?n?n giderek h?zland???n? kaydeden Çocuk Sa?l??? Hastal?klar? Uzman? Doç. Dr. Kay? Eliaç?k ise ?unlar? ifade etti:
"Faz-3'ün ilerlemi? oldu?unu gördüm. Çin'de yüz binlerce ki?iye yapm??lar. Brezilya ve Endonezya'da devam ediyor. ?lk sonuçlar olumlu herhangi bir yan etkisi yok. Dünyada deneme a?amas?ndaki pek çok a??dan daha üstün görünmekte. O nedenle gönüllü olmay? tercih ettim. Bu a??n?n topluma yayg?nla?mas? 1 y?ldan fazla sürebilir. Yapt???m?z i? gere?i bir an önce ba????kl??a kavu?mak için gönüllü oldum. Normal bir grip a??s?ndaki gibi kolumda hafif a?r? hissettim. 24- 48 saat sürdü. Onun d???nda herhangi bir ?ikayet olmad?. Günlük i?lerime devam ediyorum. Sürekli risk alt?nda oldu?umu dü?ünüyordum. Toplumda olmak da büyük risk. Yerli a?? çal??malar? da sürüyor. Ko?ullar el verseydi Tekirda?'da üretilen yerli a??ya gönüllü olmay? tercih ederdim. Ama hastanemizde bunun uygulamas? oldu, buna gönüllü oldum."