Ankara Üniversitesi Mustafa V. Koç Deniz Arkeolojisi Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Vas?f ?aho?lu, "Santorini Volkan? patlad???nda gökyüzüne yükselen küller, Çe?me Ba?lararas?'ndaki kaz? alan?nda bir çizgi halinde tespit edildi. "3 bin 500 y?l önceden bugüne kadar, bu büyük do?al afet s?ras?nda hayat?n? kaybeden hiçbir insan?n izi bulunamam??t?. ?lk kez 2017 y?l?ndaki Çe?me kaz?lar?m?zda tsunami kal?nt?lar? aras?nda yakla??k 17 ya?lar?nda bir erke?e ait bir iskelet bulduk" dedi.
Yakla??k dört bin y?ll?k geçmi?iyle Çe?me'nin en eski yerle?imi olan Ba?lararas?, Bat? Anadolu'nun Tunç Ça??'na ait önemli bir liman kenti olarak önemli veriler bar?nd?r?yor.
Kültür ve Turizm Bakanl??? deste?iyle 2001 y?l?nda ba?layan kaz?lar, Ankara Üniversitesi Mustafa V. Koç Deniz Arkeolojisi Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi (ANKÜSAM) Müdürü Prof. Dr. Vas?f ?aho?lu taraf?ndan 2019 y?l?na kadar yürütüldü.
"Tsunami kal?nt?s? arkeolojik yerle?im yeri içerisinde ilk kez tespit edildi"
ANKÜSAM Müdürü Prof. Dr. ?aho?lu, 2009-2019'da gerçekle?tirilen kaz?larda, tarih öncesi dönemlerde meydana gelen en büyük do?al afetlerden birinin izlerine ula??ld???n? söyledi.
Ba?lararas?'ndaki kaz? çal??malar?nda volkanik küle 2012, tsunami kal?nt?lar?na 2013, tsunami kal?nt?lar? aras?ndaki iskelete ise 2017 y?l?nda ula?t?klar?n? anlatan Prof. Dr. ?aho?lu bulgular?n bilimsel analizlerinin 10 y?l sürdü?ünü, sonuçlar?n 2022'de Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi dergisinde yay?mland???n? kaydetti.
?aho?lu Santorini Volkan?'n?n yakla??k 3 bin 500 y?l önce patlamas?n?n insanl?k tarihi aç?s?ndan büyük bir olay oldu?unu belirterek, "Santorini Volkan?, insanl?k tarihinde meydana gelmi? ve izini çizgi halinde izleyebildi?imiz belki de tek do?a olay?. Yaratt??? tahribat oldukça büyük çünkü patlama Akdeniz havzas?n?n en yo?un yerle?im bölgelerinden birinde gerçekle?ti. Bu felaket Minos uygarl???n?n deniz hakimiyetinin en dorukta oldu?u dönemde meydana geldi." diye konu?tu.
?aho?lu kaz?larda ula??lan volkanik kül tabakas?n?n bilimsel aç?dan büyük önem ta??d???n? ifade ederek, "Santorini Volkan? patlad???nda gökyüzüne yükselen küller, Çe?me Ba?lararas?'ndaki kaz? alan?nda bir çizgi halinde tespit edildi. Ayn? kül tabakas?na M?s?r'daki bir kaz?da da rastlanmas? binlerce y?ll?k insanl?k tarihinde ayn? ana bakabilece?imiz tek i?areti olu?turuyor." dedi.
Ba?lararas?'nda Santorini Volkan?'n?n küllerine ve yaratt??? tsunaminin kal?nt?lar?na bir arada rastland???n? aktaran ?aho?lu, ?öyle konu?tu:
"Ba?lararas?'ndaki tsunami kal?nt?s?, dünyada bugüne kadar Santorini Volkan?'n?n yaratt??? tsunamilerin arkeolojik bir kaz? alan?nda bulundu?u ilk yer. Volkanik kül daha önce jeolojik sondajlarda bulunmu?tu ama tsunami kal?nt?s? arkeolojik yerle?im yeri içerisinde ilk kez tespit edildi. Bu do?a olay? ya?and???nda Ege k?y?lar?ndaki yerle?imlerde, binlerce ki?inin hayat?n? kaybetti?ini dü?ünmemiz gerekiyor. Çe?me Ba?lararas?, Santorini Adas?'ndan 227 kilometre uzakl?kta olmas?na ra?men tsunamiler o günkü yerle?imi tamamen yerle bir etmi? ve bir daha burada iskan yap?lmam??. 3 bin 500 y?l önceden bugüne kadar, bu büyük do?al afet s?ras?nda hayat?n? kaybeden hiçbir insan?n izi bulunamam??t?. ?lk kez 2017 y?l?ndaki Çe?me kaz?lar?m?zda tsunami kal?nt?lar? aras?nda yakla??k 17 ya?lar?nda bir erke?e ait bir iskelet bulduk."
Felaketi anlatan arkeolojik bir parka dönü?türülmesi amaçlan?yor
Santorini Volkan?'n?n hala aktif oldu?unu kaydeden ?aho?lu, "Günümüzde tsunami denildi?inde ço?umuzun akl?na Japonya veya Endonezya gibi bölgeler geliyor. Oysa tsunaminin en büyü?ü ve tehlikelisi Ege'nin ortas?nda Santorini Adas?'nda meydana gelmi?." dedi.
?aho?lu bölgenin ya?anan büyük felaketi anlatan arkeolojik bir parka dönü?türülmesi için, Kültür ve Turizm Bakanl??? ile çal??malar yürütüldü?ünü söyledi.