Sektörünün tüm payda?lar?n?n ya?ad??? s?k?nt?lar?n giderilmesi, beyaz e?yalarda ÖTV’nin kald?r?lmas?, KDV’nin indirilmesi, indirim marketleri ve e-ticarette beyaz e?ya sat???yla ilgili yasal düzenlemelerin yap?lmas?, üretim, tüketim ve ihracat?n te?vik edilmesi için al?nacak önlemlerin belirlenmesi amac?yla TBMM Ba?kanl???na ara?t?rma önergesi sunan S?nd?r, beyaz e?ya sektörünün canlanmas? için tüm siyasi partileri deste?e ça??rd?. Türkiye’de beyaz e?ya üretiminin risk alt?na girmekle kar?? kar??ya oldu?unu ifade eden CHP’li S?nd?r, Ticaret Bakan? Mehmet Mu?’un yan?tlamas? istemiyle de soru önergesi verdi.
“BEYAZ E?YA ESNAFI PANDEM?DE BÜYÜK ZARAR GÖRDÜ”
Türkiye’nin beyaz e?ya sektöründe Avrupa’da lider konumda yer ald???n?, dünyada ise en önemli aktörlerden biri oldu?unun alt?n? çizerek sözlerine ba?layan S?nd?r, “Türkiye, beyaz e?ya sanayisinde dünyada önemli bir üretici ve ihracatç?d?r. Türkiye beyaz e?ya sektörü, üretimde ve ihracatta yüksek katma de?er yaratan, d?? ticaret dengesine olumlu katk? yapan, istihdama do?rudan etki eden, ekonominin lokomotif sektörleri aras?nda yer al?r. Sektör, 40 bin ki?iye do?rudan, dolayl? olarak da yakla??k 600 bin ki?iye istihdam sa?lamaktad?r. Beyaz e?ya sektörünün ülkemize getirdi?i önemli ekonomik kazançlar?n?n yan? s?ra, maalesef bugün birçok sorunla da kar?? kar??yad?r. Ürünlerin pazarlanmas?nda tüketici al??kanl?klar?n?n, sat?? kanallar?n?n, ürün da??t?m ve tedarik sistemlerinin de?i?mesi, beyaz e?ya sat?? ma?azalar?n?n her geçen gün kan kaybetmesine neden olmu?tur. Bu durumun ortaya ç?kmas?n?n en önemli sebepleri aras?nda al??veri?lerin internet ortam?na ta??nmas? ve e-ticaretin yayg?nla?mas? ile birlikte kargo-lojistik altyap?lar?n?n geli?mesi yer almaktad?r. Y?llard?r kendine beyaz e?ya sat?c?l???n? meslek edinmi?, bu i?e sermaye yat?rm?? ve bu alanda uzmanla?m?? esnaf?m?z, pandemi ile birlikte ciddi zarar görmü?tür” dedi.
“YÜZDE 125 ORANINDA ZAM, ÜRET?M TES?SLER?N?N KAPISINA K?L?T VURDURUR”
Sektörün ya?ad??? s?k?nt?lar? derinlemesine ifade eden ve artan girdi maliyetlerine dikkat çeken CHP’li S?nd?r, “Türkiye’nin lokomotif sektörü özellikle Uzak Do?u men?eli kalitesiz ve ucuz ürünlerin k?skac?ndad?r. Bu alanda piyasa denetimi ve gözetimine ili?kin düzenlemelerin ivedi ve etkin bir ?ekilde uygulanmas? sektör için elzemdir. Beyaz e?ya sektöründe istihdam?n üzerindeki yükler; bürokrasi, hukuki alt yap? eksikli?i, denetimsizlik gibi genel sorunlar kapsaml? bir ?ekilde ele al?nmal?d?r. Demir yollar?n?n geli?mesi lojistik giderlerinin azalt?lmas? aç?s?ndan gereklidir. Liman masraflar?n?n azalt?lmas? da ihracat giderlerini dü?ürecektir. 2020 y?l?na k?yasla plastik, paslanmaz çelik ve ambalaj fiyatlar?ndaki art?? 2 kat?n üzerinde gerçekle?mi?, lojistik maliyetleri de 4 kattan fazla artm??t?r. Yeni yap?lan bir düzenlemeyle paslanmaz sac ürünlerinin gümrük vergileri yüzde 12’den yüzde 8’e dü?ürülmü? fakat bu da yeterli olamam??t?r. Arz, talep dengesinin sa?l?kl? bir seviyeye gelene kadar gümrük vergilerinin kald?r?lmas? sektör temsilcileri taraf?ndan talep edilmektedir. 2022 y?l?nda elektrik ve do?algaza gelen zamlar da sektör aç?s?ndan ciddi maliyet art???na neden olmu?tur. Ulusal Sanayi Tarifesine gelen yüzde 125 oran?nda zam ihracata yönelik üretim yapan tesisleri kap?lar?na kilit vurma noktas?na itmekte, üretimi risk alt?na sokmaktad?r. Türkiye’nin lokomotif sektörü alarm veriyor” dedi.
“ÖTV’Y? KALDIRIN, KDV’DE ?ND?R?ME G?D?N”
Buzdolab?, çama??r makinesi gibi ana kalem beyaz e?yalar?n lüks ürün olmaktan ç?karak temel ihtiyaç e?yalar? haline geldi?ini ve beyaz e?ya sektörünün ça??n gerekliliklerine göre gelece?e haz?rlanmas? gerekti?ini ifade eden S?nd?r sözlerini ?öyle sonland?rd?: “Art?k temel ihtiyaç haline dönü?en beyaz e?yalarda uygulanan ÖTV’nin kald?r?lmas? ve KDV’de indirime gidilmesi, sektörün ve tüketicilerin avantaj?na olaca?? çok aç?kt?r. Piyasalar?n canlanmas? ve ekonominin ray?na oturmas?nda bu hamle, önemli bir rol üstlenecektir. En büyük pazar?m?z olan Avrupa Birli?i ülkelerinin önümüzdeki 10 y?l ve 2050’ye kadar iklim de?i?ikli?i ve çevre ile ilgili kriterleri ortaya koydu?u Avrupa Ye?il Mutabakat?n? dikkate almam?z gerek ve ?artt?r. Ülkemiz beyaz e?ya sektörünün gelece?e haz?rlanmas? için gerekli önlemlerin al?nmas?, altyap? ve yat?r?m imkânlar?n?n bu çerçevede planlanmas? ve hayata geçirilmesi için ad?mlar at?lmal?d?r. Parti ayr?m? yapmaks?z?n elimizi ta??n alt?na hep birlikte koyal?m, beyaz e?ya sektörünün yeniden aya?a kalkmas? için beraber çal??al?m.”
S?nd?r, Ticaret Bakan? Mehmet Mu?’un yan?tlamas? istemiyle TBMM’ye verdi?i önergede ?u sorular? yöneltti:
-Ülkemizde kay?tl? beyaz e?ya satan esnaf say?s? kaçt?r? Bu say? iller itibariyle nedir? Bu sektörde istihdam edilen toplam ki?i say?s? nedir?
-Pandeminin ülkemizi etkiledi?i tarih olan Mart 2020’den itibaren sat?lan beyaz e?ya say?s? nedir? Bunlar?n kaç? internet üzerinden, kaç? sat?? yapan ma?aza/esnaftan sat?n al?nm??t?r?
-Ülkemizde kay?tl? beyaz e?ya üreten firma say?s? nedir? Bu firmalarda istihdam edilen ki?i say?s? nedir?
-Ülkemizde kay?tl? beyaz e?ya da??tan /pazarlayan firma say?s? nedir? Bu firmalarda istihdam edilen ki?i say?s? nedir?
-Ülkemizde internet üzerinden beyaz e?ya satan kay?tl? firma say?s? nedir? Bu firmalar?n beyaz e?ya satma yetki belgeleri var m?d?r? Bununla ilgili bir denetim birimi bulunmakta m?d?r? Yoksa nedeni nedir? Yap?lmas? dü?ünülmekte midir?
-?nternet sat??lar?nda herhangi bir ek vergilendirme yap?lmakta m?d?r? Yoksa yap?lmas? dü?ünülmekte midir?
-Çok geni? ürün çe?itlili?ine sahip olan zincir marketlerin beyaz e?ya sat???na da girmi? olmas?, özellikle beyaz e?ya ticareti yapan esnaflar? olumsuz yönde etkilemektedir. Burada sat?lan ürünlerin Uzakdo?u men?eili, kalitesiz ve k?sa ömürlü olmas?, tüketicilere zarar verdi?i gibi ülke ekonomisinde de döviz kayb?na neden olmaktad?r. Bu marketlerde sat?lan ürünler nedeniyle ülkemizin ya?ad??? döviz kayb? nedir? Tüketicilerin bu marketlerden ald??? ve k?sa ömürlü ç?kan beyaz e?yalardan dolay? ilgili kurum ve kurulu?lara yapm?? oldu?u ?ikayet var m?d?r? Varsa bu say? nedir?
-Art?k temel ihtiyaç haline gelmi? olan beyaz e?yalarda ÖTV’nin kald?r?lmas? ve KDV’nin indirilmesi dü?ünülmekte midir? Bununla ilgili bir çal??ma var m?d?r? Bakanl???n?z ya da ilgili kurulu?lara bununla ilgili bir talep gelmi? midir? Gelmi?se bu durum kar??s?nda yap?lan i?lem nedir?
-Türkiye ve dünyada beyaz e?ya üretiminde üretim, de?er, verim, kalite, d?? ticaret (ihracat, ithalat) verileri nelerdir?
-Üretiminin devaml?l??? ve ülkemize döviz kazand?rmak için beyaz e?ya üreticilerini desteklemek gerek ve ?artt?r. Bu nedenle beyaz e?ya üreticilerinin güçlendirilmesi ve desteklenmesi için ilgili bakanl?klar ile ne gibi çal??malar yap?lacakt?r? Bununla ilgili bir planlama yap?lm?? m?d?r?
-Beyaz e?ya üretimi ve sanayine yönelik mevcutta yürüttü?ünüz ara?t?rma geli?tirme çal??malar? var m?d?r? Ar-ge, ürün geli?tirme ve katma de?eri artt?rma çal??malar? için destekleriniz nelerdir?