CHP, ?Y? Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrat Parti ve DEVA Partisi genel ba?kanlar? geçti?imiz günlerde yuvarlak masa etraf?nda bir araya gelerek, 28 ?ubat’ta toplanmak üzere sözle?mi?ti…
6 siyasi partinin genel ba?kanlar? bugün Ankara Bilkent Otel'de gerçekle?en Güçlendirilmi? Parlamenter Sistem Sunum ve Tan?t?m Toplant?s?’na birlikte geldi.
“GEÇM?SE DÖNMÜYORUZ’ VURGUSU
Muhalefetin üzerinde uzla?t??? metinde “Cumhurba?kanl??? Hükûmet Sistemi'ni sona erdirirken geçmi?e dönmüyor, özgürlükçü ve ço?ulcu yeni bir sisteme geçiyoruz” vurgusu yap?ld?.
Metinde, “Meclis'i güçlendirirken hükümeti zay?flatmama, hükûmeti güçlendirirken Meclis'i zay?flatmama kararl?l??? içerisindeyiz” ifadelerine yer verildi.
YEN? S?STEM MÜZAKEREY? YÜRÜTEN ?S?MLER AÇIKLADI
Bilkent Otel'de düzenlenen törende, 5 Ekim 2021'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) görü?melere ba?layan CHP Hukuk ve Seçim ??lerinden Sorumlu Genel Ba?kan Yard?mc?s? Muharrem Erkek, DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Politikalar? Ba?kan? Mustafa Yenero?lu, Demokrat Parti Ekonomik ??ler Ba?kan? Bülent ?ahinalp, Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk ??leri Ba?kan? Ayhan Sefer Üstün, ?Y? Parti Hukuk ve Adalet Politikalar? Ba?kan? Bahad?r Erdem ve Saadet Partisi Seçim ??leri Ba?kan? Bülent Kaya Güçlendirilmi? Parlamenter Sistem'in detaylar?n? aç?klad?.
MET?NDE NELER VAR?
Güçlendirilmi? Parlamenter Sistem yasama organ?n?n etkili ve kat?l?mc? oldu?u, yürütmede hesap verebilirlik ve istikrar?n sa?land???, yarg? ba??ms?zl??? ve tarafs?zl???n?n tesis edildi?i, temel hak ve özgürlüklerin herkes için güvence alt?na al?nd???, dü?üncelerin özgürce ifade edildi?i, din ve vicdan özgürlü?ünün, bas?n özgürlü?ünün, kad?n haklar?n?n tam anlam?yla korundu?u özgürlükçü bir sistem olarak tasarlan?yor.
SEÇ?M BARAJI YÜZDE 3’E DÜ?ÜRÜLECEK
Yeni yönetim modeliyle beraber Türkiye'nin kuvvetler ayr?l???na dayal? yeni bir sisteme geçmesi amaçlan?yor. Devletin temel organlar? ve demokratik hukuk devletinin güçlendirilmesi hedefleniyor.
TBMM'nin etkili ve kat?l?mc? bir yap?ya kavu?turulaca?? yeni sistemde siyasi partiler ile seçim mevzuat?n?n demokratikle?tirilmesi, seçim baraj?n?n yüzde 3'e dü?ürülmesi ve yurt d???nda ya?ayan vatanda?lar için yeni bir seçim bölgesi olu?turulmas? öngörülüyor.
TBMM'nin iç i?leyi?ine ili?kin yap?lacak de?i?ikliklerde kat?l?mc?l?k esas al?n?yor. Buna göre yeni bir ?çtüzük haz?rlanmas? planlan?yor. Ayr?ca, yasama organ?n?n yürütme organ?n? etkili ?ekilde denetleyebilmesi için Meclis'in denetim yetkileri geni?letilip i?levselle?tiriliyor.
Bu kapsamda, TBMM'ye Ba?bakan ve Bakanlar Kurulu hakk?nda gensoru verme yetkisi tan?n?yor.
Meclis soru?turmas? aç?lmas? için gereken yeter say?lar bu denetimi mümkün k?lacak ?ekilde dü?ürülüyor. Bütçe hakk? etkili hale getiriliyor ve bütçe hakk?n?n devredilmezli?i tesis ediliyor.
Güçlendirilmi? Parlamenter Sistem'de, Cumhurba?kan?n?n görev süresi 7 y?l olacak, tarafs?zl??? sa?lanacak ve varsa partisiyle ili?i?i kesilecek.
Yürütmeye dair icrai yetkiler, Meclis'e kar?? siyasi sorumlulu?u olan Ba?bakan ve Bakanlardan olu?an Bakanlar Kurulu taraf?ndan kullan?lacak.
Hükûmetin öngörülen sürede kurulamamas? halinde hükûmeti kurma görevi, milletvekili say?s?yla do?ru orant?l? olarak di?er siyasi partilere s?ras?yla verilecek.
Hükûmete istikrar kazand?rmak amac?yla yeni hükûmetin kurulmas? güvence alt?na al?nmadan mevcut hükûmet dü?ürülemeyecek.
Güçlendirilmi? Parlamenter Sistem'de ayr?ca OHAL KHK'lar?na yer verilmeyecek.
Alt? parti, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa ?nsan Haklar? Mahkemesi içtihatlar? ile uyumlu kararlar al?nmas? ve bu mahkemeler taraf?ndan verilen kararlar?n uygulanmas?n? sa?layacak düzenlemeler yap?lmas? konusunda da uzla?t?.
Güçlendirilmi? Parlamenter Sistem'de yarg?n?n ba??ms?zl???n? ve tarafs?zl???n? sa?lamak ve yarg?da verimlili?i art?rmak amac?yla uzla??lan noktalardan baz?lar? ?öyle:
Hakimlik teminat?n? güçlendirerek, hakimlere co?rafi teminat güvencesi sa?lanacak.
Hakimler ve Savc?lar Kurulu kald?r?lacak, yerine Hakimler Kurulu ve Savc?lar Kurulu ?eklinde iki farkl? kurul olu?turulacak.
Savunma anayasal güvenceye kavu?turulacak, çoklu baro uygulamas?na son verilecek.
Anayasa Mahkemesi'nin görev ve yetkileri geni?letilecek, etkili denetim için Mahkeme yeniden yap?land?r?lacak.
Yüksek Seçim Kurulu bir yüksek mahkeme olarak aç?kça düzenlenecek; Kurul idari ve yarg?sal görevler bak?m?ndan ayr? iki daire ?eklinde çal??acak.
YEN? S?STEMDE TEMEL HAKLAR DA ETK?L? ?EK?LDE GÜVENCE ALTINA ALINACAK
Mutabakat metninde ayr?ca temel hak ve özgürlüklerin; dil, din, mezhep, ?rk, cinsiyet, siyasi ve sosyal aidiyet fark? gözetmeksizin tüm insanlar için güvenceye kavu?turulaca?? hususu yer ald?.
Güçlendirilmi? Parlamenter Sistem'de, ifade, toplant? ve gösteri yürüyü?ü ile örgütlenme özgürlükleri üzerindeki bask?lara son verilecek.
Kad?n-erkek e?itli?ini sa?lamak ve korumak devlet politikas? haline getirilecek.
K?z çocuklar?n?n e?itim hakk? güvence alt?na al?nacak.
Gazetecilere kar?? ceza soru?turmas?na gerekçe yap?lan mevzuat, Anayasa Mahkemesi ve
Avrupa ?nsan Haklar? Mahkemesi içtihatlar? çerçevesinde yeniden düzenlenecek.
Sosyal haklar ve devlet yard?mlar? güçlendirilecek.
Çevre konusunda uzmanla?m?? yarg?çlar?n görev yapaca?? ‘Çevre Mahkemeleri' kurulacak.
Mülakat sistemi ve kayyum uygulamalar?na son verilecek, YÖK kald?r?lacak Güçlendirilmi? Parlamenter Sistem'de kamu görevine al?mlarda objektifli?i sa?lamak amac?yla kapsaml? bir de?i?ikli?e gidilecek.
Mülakat uygulamalar?na son verilerek her kademede liyakat esas al?nacak. Kamuya al?mlarda, yaz?l? s?nav sonuçlar? esas al?nacak.
Yerel yönetimlerin yetki ve sorumluluklar?n?n artt?r?laca?? sistemde demokrasi ile ba?da?mayan kayyum uygulamalar?na son verilecek.
Yüksekö?retim Kurulu (YÖK) kald?r?lacak. YÖK'ün yerine üniversiteler aras? bir kurul olu?turulacak.
Merkez Bankas? ba?ta olmak üzere düzenleyici ve denetleyici kurumlar?n ba??ms?zl???n? zedeleyen düzenleme ve uygulamalara son verilecek.
S?YAS? ET?K KANUNU ÇIKATILACAK
Alt? siyasi parti, son olarak siyasi makamlar?n millete hizmetten ba?ka bir amac?n?n olmamas? için Siyasi Etik Kanunu haz?rlanmas?nda da uzla?t?.
Siyasi makamlar?n millete hizmetten ba?ka bir amac?n?n olmamas? için Siyasi Etik Kanunu ç?kar?lacak, TBMM bünyesinde Siyasi Etik Komisyonu kurulacak.