Sözlerine, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl???’n?n ismine ve bütçesine dikkat çekerek ba?layan S?nd?r, “Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl???n?n ad?n?n sorunlu oldu?unu dü?ünüyorum. ‘tabii kaynaklar’ ifadesi kan?mca do?ru ve ekolojik bir tan?mlama de?il. ‘Do?al varl?klar’ demenin, hem Türkçe aç?s?ndan hem de kayna?? bir meta olarak de?il de bir varl?k olarak görmenin ve sömürülen bir de?er de?il de k?ymet verilen ekolojik bir unsur oldu?u anlay???n?n bakanl???n ad?nda da vurgulanmas? do?ru olacakt?r. 2022 y?l? bütçesine göre merkezi yönetim bütçemizdeki art?? oran? yüzde 155,3, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl???’n?n bütçesi yüzde 254,2. Bu önemli ama bu art??a bakarken dikkatimi çekti, 2023 y?l? bütçe ödene?i 18 milyar 861 milyon lira. Bu ba?lang?ç ödene?inin 15 milyar 772 milyon liral?k k?sm?n?n yani yüzde 84'lük k?sm? programlar itibar?yla yerel yönetimlerin güçlendirilmesi program? alt?nda yer alan, ekonomik s?n?fland?rmaya göre ise mal ve hizmet al?m? giderleri alt?nda ‘Tüketime yönelik mal ve malzeme al?mlar?’ ba?l??? alt?nda bir ödenek. Ne oldu?unu, detaylar?n? aç?klay?n?z say?n bakan. Bana az önce gönderilen bilgi notuna göre bunun yerel yönetimlerin cadde sokak ayd?nlatma giderlerine destek oldu?u belirtiliyor. Ama, nihai amaç gerçekten yerel yönetimler mi yoksa perakende elektrik sat?? ?irketleri mi destekleniyor tereddütüm var.” dedi.
“NEDEN DÜ?ÜK B?R HEDEF ORTAYA KOYDUNUZ?”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl???’n?n alt program hedeflerine ili?kin de?erlendirme ve tespitlerde bulunarak sözlerine devam eden S?nd?r, “Enerji verimlili?i alan?nda, enerjinin verimli kullan?m?n?n sa?lanmas? ad?na 2023 y?l?nda 15 bin TEP hedef koymu?sunuz. 2024 için bunun artmas? beklenirken 11 bin 670'e dü?üyor. Neden dü?üyor enerji tasarrufu miktar?? Sonra 2025 tahmininde 31 bin 290'a ç?kar?yorsunuz. Bu de?i?kenli?in, ini? ç?k???n izahat?n? istiyorum. Di?er alt program hedefi, enerji ve üretimde yenilenebilir kaynaklar?n oran?n?n art?r?lmas?. Bakanl???n yenilenebilir kaynaklar?n elektrik üretimindeki pay? yüzde 41,7; 2022 için gerçekle?me tahmini bu. 2023'teki hedefiniz ise yüzde 41,5, yani gerçekle?me tahmininin alt?nda bir pay öngörüyorsunuz yenilenebilir enerji kaynaklar?n?n elektrik üretimindeki pay?na. Tabii, bu kaynaklar?n toplam kurulu güç içindeki pay?n?n da 2022 y?l? Ekim sonu itibar?yla yüzde 54,1 oldu?unu sunu? konu?man?zda belirttiniz. Peki, burada neden bunun alt?nda dü?ük bir hedef ortaya koyuldu? Yoksa bu hedef revize edilmedi mi? Yine, elektrik enerjisi üretimindeki yerli kaynak pay?, enerjide d??a ba??ml?l???n azalt?lmas? alt program?nda 2022'deki gerçekle?me tahmini yüzde 57,8'ken bunu 2023'te 57,7'ye dü?ürmü?sünüz” dedi.
“ARTI? DÜNYA P?YASALARININ 5 KATI”
En temiz enerjinin tasarruf edilen, verimli kullan?lan enerji oldu?unu vurgulayarak sözlerine devam eden S?nd?r, “Enerji verimlili?ini, enerji tasarrufunu, bu konudaki anlay???n?z?, uygulama politikan?z?, enerji fiyatlar?n? fahi? bir düzeye ç?kararak vatanda?? çaresizli?e terk ederek mi sa?lamaya çal???yorsunuz. Enerjiyi daha verimli kullanmak, enerjiden tasarruf edebilmek bu sayede mi mümkün olacak? Bak?n, brent petrolün dünya piyasas?ndaki 2018 varil fiyat? yakla??k 70 dolar. Endeks olarak 2018'i 100 al?rsak 2022 y?l?nda, brent petrol 93 dolar, yani 2018 100 endeksine göre 2022’de 132 olmu? brent petrol. Ayn? ?ekilde, do?al gaz metreküpü dünya piyasalar?nda 3 dolarken, 3,82 olmu?, yani 100 endeksi 127 olmu?. Ayn? endeksi Türkiye’deki nihai tüketici fiyatlar? ile k?yaslayacak olursak, benzin 6,24 lirayken 22,85'e ç?km??, yani 100 olan endeks 366'ya ç?km??. Dünya piyasas?nda brent petrolün 3 mislinden daha fazla bir art?? var. Motorin 5,24'mü?, 24,96'ya yani 100'ken 460'a ç?km??, onda da yakla??k 4 kat bir art?? var. Do?al gaz 100 endeksi 566 olmu?, dünyadaki art?? 127'ye ç?karken bizde 566'ya ç?km??. Art?? dünya piyasalar?n?n 5 kat?. Yani, sizce, bu fahi? fiyat art??lar? kabul edilebilir mi, yoksa gerçekten enerji tasarrufunu, enerji verimlili?ini, bu sayede yüksek fiyatlar üzerinden k?smay? m? daha çok dü?ünüyorsunuz? Vatanda?lar?m?z fahi? art??lar?n alt?nda eziliyor say?n bakan” dedi.
“BES?N ENERJ?S?N?N DE ?LG? ALANINIZDA OLMASI GEREKMEZ M?!”
Enerji kaynaklar? içerisinde topra??n önemine de?inerek aç?klamalar?na devam eden S?nd?r, “i? yapabilmemiz için, üretebilmemiz için, hizmet üretebilmek veya kalk?nabilmemiz için evimizde, i? yerimizde, tar?mda, sanayide, ticarette, ya?am?n her alan?nda enerjiye ihtiyac?m?z var. En büyük, en önemli, en vazgeçilmez enerji kaynaklar?m?z?n asl?nda güne? ve toprak oldu?unu, tar?msal üretim oldu?unun alt?n? bir kez daha çizmek isterim. Bir insan?n ?s?nmaya, ayd?nlanmaya ihtiyac? var ama beslenme üzerinden enerjiye daha çok ihtiyac? var. Dolay?s?yla, bütün canl? varl?klar?n hayatta kalabilmesi için beslenme yoluyla enerji gereksinimlerini kar??layan toprak, su, güne? ve havan?n, ‘Enerji ve Tabii Kaynaklar’ ad?n? ta??yan bir Bakanl???n ilgi alan?nda olmas? gerekmez mi? Besin enerjisinin de ilgi alan?n?zda olmas? gerekmez mi? Bu sayede, enerji potansiyelimizle, i? yapabilme kapasitemizin güvenli?inde de kendi öz kaynaklar?m?za, varl?klar?m?za yönelmek en temel yakla??m?m?z olmal?d?r” dedi.
“AKKUYU NGSDE YÜKSEK F?YATLI ALIM GARANT?S? ?LE RUSYA'YA BA?IMLILIK ARTTIRILIYOR”
Enerjide d??a ba??ml?l???n çok ciddi rakamlara ula?t???n?n dikkatini çeken S?nd?r, sözlerini ?öyle sonland?rd?:
“Geçen y?l ithal etti?imiz do?al gaz?n yakla??k yüzde 47'sini, kömürün yüzde 39'unu, petrolün yüzde 24'ünü temin etti?imiz Rusya'ya olan ba??ml?l???m?z?n bu ba?lamda çok riskli oldu?unu dü?ünüyorum. Bunlar?n yan? s?ra, Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi'yle bu ba??ml?l???m?z? daha da artt?racak yükümlülüklere giriyoruz. Bak?n?z; üretilecek elektri?e yüksek fiyatl? al?m garantisi verilerek Rusya'ya ba??ml?l?k artt?r?l?yor. Nükleer santral yap?mc?s?, i?leticisi ?irketler at?k bertaraf yükümlülü?ünden dahi muaf tutuluyor. 25-30 milyar dolarl?k yat?r?m tutar? olan üretece?i elektrik enerjisi için on be? y?lda 70 milyar dolara yak?n garanti ödenmesinin taahhüt ediliyor olmas? kabul edilemez. Allak korusun bir kaza durumunda maddi ve çevre felaketlerinin tahribat?ndan do?acak milyarlarca dolar zarar?n sorumlulu?undan dahi i?letmeci muaf tutuluyor. ??in tüm gelirlerinin ülkemiz d???na transfer edilmesinde yerli ve millî ç?kar bulunmaktad?r.”