Akkuyu Nükleer Santrali'nin Türkiye'nin Rusya'ya göbekten ba?l? olmas?na neden oldu?unu savunan Arslan ?u ?ekilde konu?tu:
“Yap-??let-Sahip ol modelinde santrali yapan Rusya, santrali i?letecek olan Rusya, sahibi olacak ülke Rusya. Buradan ç?kacak ürün izotoplar?n? götürüp yan sanayisinde kullanacak olan Rusya'd?r. Bir ba?ka deyi?le, santralden ç?kacak fisyon sonucu olu?an ürün izotoplar Rusya'ya götürülecek yan sanayisinde i?lenecek ve bu izotoplar?n i?levsiz at?klar? Türkiye'ye gömülecektir. Yani, nükleer at?klar? bertaraf etmek için topraklar?na gömecek olan ülke Türkiye'dir. Bu kabul edilebilir bir durum de?ildir.
Ayr?ca, Akkuyu için proje maliyeti 20 milyar dolar olarak belirlenmi?, ancak maliyet belirleme metodu aç?k de?ildir. Dünyada kullan?lan "levelized cost of electricity" verisi mevcut de?ildir. Yap?lan anla?maya göre nükleer güç santralinin ilk 2 ünitesinden üretilecek elektri?in yüzde 70'i, 3'üncü ve 4'üncü ünitelerin üretece?i elektri?in ise yüzde 30'u için ülkemiz al?m garantisi vermi?tir. Bu santral y?lda 8000 saat çal??acak olsa, Rus ?irketine verilen garanti kapsam?nda 15 y?lda yapaca??m?z ödeme 44 milyar dolar. Geriye kalan yüzde 50'lik üretim için bugünün ortalama takas fiyatlar?yla bunu piyasaya satmas? durumunda Rus ?irketi 55 milyar dolar daha buradan kazanç elde edecek. Yani Rusya 20 milyar dolar yat?r?m yapacak bunun kar??l???nda 15 y?lda yakla??k 100 milyar dolar gelir elde edecek ve hibe edilen arazi ve imtiyazlar da cabas?. Ayn? ko?ullarda ikincisini Sinop'ta yapmak üçüncüsü için Trakya'da yer aramak ne kadar do?rudur? ?ktidar ko?ullar ve gerçekler böyle iken Sinop ve Trakya’y? akl?ndan ç?karmal?.
Üstelik, Nükleer Düzenleme Kurulu kitapç???nda Avrupa Komisyonunda ba?lat?lan stres testlerinin ikinci ad?m?n?n 2023 ortalar?nda yap?laca?? üst denetleyici Uluslararas? Atom Enerji Ajans? ve i? birli?i içinde yap?lacak projenin 2024-2025 y?llar? aras?nda uygulanmas? için resmî ba?vurunun yap?ld??? söylenmektedir. Bu durumda gerekli denetlemeler ne zaman sonuçland?r?lacakt?r? Santral ancak 2026 y?l?nda m? devreye girecektir?”
RUSLARA VER?LEN ALIM GARANT?S?
YEKDEM kapsam?nda GES ve RES’ler için kilovatsaat ba??na verilen destekleme bedeli ile Akkuyu için Ruslara verilen al?m garantisi aras?ndaki fark? sorgulayan CHP’li Arslan sözlerini ?öyle sürdürdü:
“YEKDEM kapsam?ndaki RES'ler için 2021 öncesinde 1 kilovatsaat için 7,3 sent, GES'ler için 13,3 sent olan destekleme de?erleri 2021 sonras? için alt s?n?r olarak 1,7 sent ve üst s?n?r olarak da 5,1 sent olarak belirlenmi?tir. Bunlara kar??l?k olarak Akkuyu Nükleer Güç Santralinin fiyatland?r?lmas? hâlen alt s?n?r 12,35 sent, üst s?n?r? ise 15,33 senttir. RES'ler, GES'ler için 1 kilovat elektrik için 1,7 sent iken Akkuyu için 1 kilovat elektrik için 12,35 sent. Akkuyu'nun bu ?ekilde ucuz elektrik sa?layamayaca?? gün gibi ortadad?r.
Ayr?ca, 2022'nin ilk sekiz ay?nda YEKDEM ödemeleri 89 milyar TL'ye ula?t?. Bu miktar 2021 y?l?n?n ilk sekiz ay?nda 40 milyar TL idi. 2021 y?l?ndan 2022'ye YEKDEM kapsam?na giren kurulu gücümüz 2 kat?na ç?kmad???na göre bu art???n arkas?nda öngörüsüz enerji politikalar? oldu?u aç?kt?r. Ortaya ç?kan bu ac? tablodan sonra 1 Temmuz 2021'den sonra YEKDEM kapsam?na girecek olan yat?r?mlara desteklemelerin TL üzerinden yap?lmas? karar? al?nd?, iyi ama ?u ana kadar yap?lm?? olan YEKDEM yat?r?mlar?n?n ço?u hâlen dolar üzerinden desteklenmekte ve bu soruna hâlen bir çözüm üretilmi? de?il.
E?er YEKDEM kapsam?nda dolar baz?nda al?m garantisi biçiminde yap?lan desteklemeler zaman?nda Türk liras? üzerinden dü?ünülmü? olsayd?, Türk liras?n?n de?er kayb?ndan kaynaklanan bu art??lar ya?anmayabilirdi. Ayr?ca bir y?lda YEKDEM kapsam?nda neredeyse 130-135 milyar TL destekleme miktar? ortaya ç?kacak ise yenilenebilir enerji kaynaklar?n?n yat?r?m?n? neden kamu eliyle yap?lmad??”
Yenilenebilir Enerji Kaynak Alan? (YEKA) projeleri üzerine de?erlendirmelerde bulunan CHP’li Arslan ?öyle konu?tu:
“3 A?ustos 2017 tarihinde YEKA RES-1 ihalesi tamamlanm??t?. 2024 y?l?nda tamamlanmas? beklenen bu projenin maalesef süresi üç y?l uzat?larak 2027'de devreye girmesi söz konusu. Ayn? ?ekilde YEKA GES-1 de Karap?nar'da yap?l?yor, onun da 20 Mart 2017 tarihinde ihalesi yap?ld?. Ancak tesisten elektrik üretimi hâlen gerçekle?mi? de?il. YEKA RES-1 ve GES-1 projelerindeki gecikmelerin sebebi nedir? Gecikme ya?anan YEKA projeleriyle ilgili ne gibi yapt?r?mlar uygulanacakt?r? YEKA GES-3-4 sahalar? ise maalesef mera alanlar? üzerinde ihaleye ç?k?ld?, verimli tar?m arazileri ve meralar üzerinde RES ya da GES kurulamayaca?? mevzuat?m?zda aç?k ve net de?il mi? YEKDEM ve YEKA uygulamalar?ndaki bu ba?ar?s?zl?klar nedeniyle 2023 y?l?nda elektrik üretiminde YEK pay?nda bir art?? hedefi göremiyoruz.”