TBMM’de Plan ve Bütçe Komisyona kat?lan CHP ?zmir Milletvekili Kani Beko, ekonomik s?k?nt?n?n i?çi ve emekliler üzerindeki bask?lar?n? dile getirirken Emeklilikte Ya?a Tak?lanlar?n (EYT) Aral?k ay?nda Meclis gündemine getirilme sözü verilen hak ve taleplerinin iyi analiz edilmesini, gasp edilen haklar?n?n verilmesine yönelik EYT'lilerin önceden kurmu? oldu?u federasyonla görü?ülerek daha ak?ll? ve mant?kl? bir çal??ma yürütülece?ini ifade etti.
Konuyu Çal??ma Bakan? ile de birebir görü?tü?ünü belirten Beko, “Bizim ald???m?z duyumlara göre baz? i?verenler EYT’li arkada?lar?m?z? i?ten ç?kar?yormu?. Bunu kabul etmek mümkün de?il. ??çilerin ekonomik, demokratik, sosyal haklar?na dokunmadan EYT'li arkada?lar?m?z?n gasp edilen hakk? devlet bütçesinden kar??lanmal?d?r. Say?n Bakan yapt??? konu?mada; “Bu sorunun bilinmeyen ya da çok göz ard? edilen taraf? ?udur: EYT'li insanlar?n büyük bir ço?unlu?u 4/A’l?lard?r yani SSK primi ödeyen i?çilerimizdir. ?u ç?k?yor: Özel sektör k?dem tazminat? sorunuyla kar?? kar??ya kalacakt?r” dedi. Bakan?n bu sözlerinden anla??l?yor ki; i?verenler i?çinin çok temel bir hakk? olan k?dem tazminat?n? ödemekte zorlanacaklar?n? söylüyorlar. Unutmayal?m ki Türkiye’nin i?çileri, emekçileri 1936’dan bu yana k?dem tazminat? hakk?na sahiptir ve bu hak 86 y?ll?k temel bir i?çi hakk?d?r. Ve çal??an i?çilerin k?dem tazminat? onlar?n 13. maa??d?r. Çal???rken i?veren taraf?ndan tasarruf edilen k?dem tazminat? ayr?ld?ktan sonra kendilerine iade edilmektedir” diye konu?tu.
ASGAR? ÜCRET EN AZ 10 B?N TL OLMALIDIR
Plan ve Bütçe Komisyonunda ekonomik ko?ullar?n zorluklar?na yönelik de aç?klamalar yapan CHP ?zmir Milletvekili Kani Beko, “Türkiye, AKP iktidar?yla ekonomik olarak en kötü dönemlerinden birini ya?amaktad?r. Ekim ay?nda 4 ki?ilik bir ailenin açl?k s?n?r? 7.425 lirad?r. Yoksulluk s?n?r? 24.185 lira olmu?tur. Bekar bir çal??an?n ya?ama maliyeti ise ayl?k 9.705 lirad?r. Böylesi bir ortamda çal??an, çal??amayan milyonlarca yurtta?, derin bir yoksulluk a??n?n parças? hâline gelmi?tir. Asgari ücret 5.500 lirayla sefalet ücretine dönü?mü?tür. Ülkemizde 10 milyonun üzerinde i?çi asgari ücretle geçiniyor. Asgari ücret maalesef açl?k s?n?r?n?n alt?nda kalm??t?r. Asgari ücret tespitinde geçim ko?ullar? ve millî gelir art??? dikkate al?nmal?d?r. Türkiye'de asgari ücret tek bir i?çi için hesaplanmaktad?r ve bu durum uluslararas? standartlara ayk?r?d?r. Asgari ücret tespit edilirken i?çi ve memur ayr?m? yap?lmamal?, tek asgari ücret olmal?d?r. Asgari ücret y?ll?k olarak hesaplanmal?, bir i?çi ocak ay?nda ald??? maa?? y?l sonunda da almal?d?r. Asgari Ücret Tespit Komisyonu demokratik hâle getirilmeli, Komisyonda D?SK ve HAK-?? de mutlaka olmal?d?r, tabii ki asli sahipleri olan asgari ücretle çal??anlar da olmal?d?r. 3600 ek gösterge, adaletli bir biçimde tüm kamu çal??anlar?na verilmelidir. Dolay?s?yla Ocak 2023 itibar?yla asgari ücret en az 10 bin lira olmal?d?r. Asgari ücretle çal??an 10 milyon i?çinin ekonomik, demokratik, siyasi ve sosyal haklar?n?n ailesiyle birlikte belirlenmesini talep ediyor ve masa ba??nda bu karar? verenlerin adil ve vicdanl? olmas?n? bekliyoruz. Unutmay?n ki asgari ücret bir memleket meselesidir. Emeklilerin maa?? da asgari ücretin alt?nda kalmamal?d?r” dedi.
?? C?NAYETLER?NDE NEDEN AVRUPA B?R?NC?S?Y?Z?
Son yirmi y?lda i? cinayetlerinde en az 30 bin i?çinin hayat?n? kaybetti?i gerçe?ini Komisyon üyelerine hat?rlatan Beko, ?unlar? söyledi:
“Türkiye i? cinayetlerinde neden Avrupa'da 1'inci, dünyada 3'üncü s?radad?r? 1995 y?l?nda Uluslararas? Çal??ma Örgütü (ILO) ile yap?lan 176 say?l? maden yasas?n? neden madenlerde uygulam?yorsunuz? Uluslararas? Sendikalar Konfederasyonunun (ITUC), 148 ülkeyi kapsayan Küresel Haklar Endeksine göre Türkiye, 2022 y?l?nda çal??anlar için en kötü 10 ülkeden biri olmu?tur, neden? Di?er ülkeler ise ?unlard?r: Banglade?, Belarus, Brezilya, Kolombiya, M?s?r, Myanmar, Filipinler, Esvatini ve Guatemala. Say?n Bakan, ülkemizde i?sizlik 10 milyonu a?t?. Bu rakam ne yaz?k ki 95 ülkenin nüfusundan fazlad?r. Kad?n ve genç i?sizli?i ülke tarihinin en yüksek seviyelerindedir. Say?n Bakan, sendikala?ma oran? yüzde 15. "Bize göre dü?ük" dediniz. O zaman sendikalar?n üzerindeki barajlar? kald?ral?m; i? yeri baraj?, i? kolu baraj?, i?letme baraj? devam ediyor; bu durum sendikala?man?n önünde en büyük engeldir. "32 çe?it personel çal??t?rma sistemi var." dediniz. Geçmi?te böyle bir ?ey yoktu, AKP iktidar?nda oldu; bu, AKP'nin bir eseridir. Ta?eron sistemi ça? d??? bir uygulamad?r, yasaklanmal?d?r. Ta?eron i?çilerin tamam?na kadro verilmelidir. ??sizlik Fonu'nun yüzde 10'u i?siz kalan i?çilere veriliyor, yüzde 90'? ise amac? d???nda kullan?l?yor; bu durumu kabul etmek mümkün de?ildir. "Emeklileri de dü?ünmemiz laz?m." dediniz. ?ntibak yasas?n? ç?karal?m, en dü?ük emekli maa??na da asgari ücret düzeyinde maa? verelim. Bu duygu ve dü?üncelerle hepinizi sayg?lar?mla selaml?yorum. Bütçenin de hay?rl? olmas?n? diliyorum.”