Ara?t?rma komisyonunun, “Gemi söküm sektöründe, i?lem yap?lan yerdeki canl?-cans?z hayat, deniz, hava, su, toprak ile ekosistem üzerinde b?rakt??? tahribat?n ara?t?r?lmas?; asbest içeren gemilerin söküm i?lemlerinin yap?ld??? i?letmelerde çal??an i?çilerin çal??ma ko?ullar?n?n incelenerek asbeste maruz kal?nmas? sonucunda olu?an meslek hastal?klar?yla ilgili gerekli tespitlerin yap?lmas?; ba?ta asbestin solunum ya da içme suyu yoluyla öncelikle kanser olmak üzere çe?itli hastal?klara yol açt???ndan hareketle söküm i?leminin yap?ld??? yerde ya?ayan bölge halk?n?n kar??la?abilece?i sa?l?k sorunlar? hakk?nda kapsaml? bir ara?t?rma yap?larak; gemi söküm sektörüne dair durum tespitlerinin yap?l?p gerekli politikalar?n belirlenmesi” çerçevesinde kurulmas? istendi.
(Önergeyi CHP ?zmir Milletvekili Murat Bakan haz?rlad?)
Önergede, “Denizleri, k?y?lar? ve ya?am? dolay?s?yla ekosistemi olumsuz yönde etkileyen bu felaketler gerek do?a gerek halk sa?l??? gerekse ekosistemin sa?l?kl? devaml?l??? aç?s?ndan büyük tehlike arz etmektedir. ?lgili bakanl?klar?n koordineli çal??mas? ve bu ba?lamda; gemi geri dönü?üm tesislerine yönelik denetimlerin artt?r?lmas?, sebep olduklar? felaketlerin kar??l???nda uygulanan cezai yapt?r?mlar ve bu yapt?r?mlar?n takibi ise s?k?la?t?r?lmal?d?r. Gemi söküm sektörü hem çevresel etki hem i?çi sa?l??? ve güvenli?i hem de toplum sa?l??? aç?s?ndan izlenmesi ve denetlenmesi gereken bir sektördür” denildi.
TÜRK?YE'DE 5 YILDA 714 GEM? SÖKÜLMÜ?
Önergenin gerekçesinde, bakanl?klar?n önerge yan?tlar?nda verdikleri baz? veriler payla??larak, tespitler yap?ld?. Gerekçede ?öyle denildi:
“2002-2018 y?llar? aras?nda sökülen gemi say?s? toplam 2.646, sökülen gemilerden elde edilen hurda miktar? 7.362.000 tondur. ?irketlere gemi söküm faaliyetleri s?ras?nda çevre felaketine sebep olduklar? için 2002 ila 2012 y?llar? aras?nda ceza kesilmemi? olmas? dikkat çekmektedir. Gerçekten ceza kesilmemi? mi yoksa bunun verisi mi tutulmam?? bilinmemektedir. Ancak 2012’den 2019 ocak sonuna kadar gemi söküm ?irketlerine çevre felaketine sebep olduklar? için 80 ayr? ceza kesilmi?tir. Kesilen 80 cezan?n toplam? 7.319.365 TL’dir. 2020’de 118 gemi sökülmü?, 10568,388 ton tehlikeli at?k bertaraf edilmi?tir. 2019’da 128 gemi sökülmü?, 18553,794 ton tehlikeli at?k bertaraf edilmi?tir. 2018’de 158 gemi sökülmü?, 16427,765 ton tehlikeli at?k bertaraf edilmi?tir. 2017’de 189 gemi sökülmü?, 16552,209 ton tehlikeli at?k bertaraf edilmi?tir. 2016’da 121 gemi sökülmü?, 12123,982 ton tehlikeli at?k bertaraf edilmi?tir. Yani Türkiye’de son 5 y?lda 714 gemi sökülmü?, 74 bin 226 ton tehlikeli at?k bertaraf edilmi?tir. 2020’de 130 bin 950 kg, 2019’da 69 bin 300 kg, 2018’de 13 bin 960 kg, 2017’de 25 bin 610 kg, 2016’da 2 bin 150 kg asbest lisansl? tesislerde bertaraf edilmi?tir. Yani Türkiye’de son 5 y?lda toplam 241 bin 970 kg asbest bertaraf edilmi?tir.”
ÇEVRE FELAKETLER? HATIRLATILDI
Ayr?ca ?zmir’in Alia?a ve Foça ilçelerinin özellikle son y?llarda gemi söküm i?lemleri s?ras?nda meydana gelen çevre felaketleriyle an?ld???na da dikkat çekilerek, ?u hat?rlatmalar yap?ld?:
“?zmir’de son y?llarda 3 büyük çevre felaketi ya?anm??t?r. A?ustos 2018’de ‘Harrier facias? ya?anm??’, gemi söküm ve geri dönü?üm tesislerine getirilen ‘Harrier’ isimli geminin içerisindeki yak?t? personelin bilinçli olarak denize pompalad??? saptanm??, sonras?nda konuyla ilgili temizleme çal??malar? ba?lat?lm?? olsa da denizimiz ve içindeki ya?am ciddi anlamda etkilenmi?tir. Eylül 2019’da Foça Gencelli Körfezi’ndeki kirlilik sahile vurmu?, a??r kokunun bölgede hakim olmas?yla kirlili?in temizli?ine ba?lanm??t?r. Ekim 2019’da ise Alia?a’da deniz kirlili?ine sebep olan petrol türevi at?klar?n, bölgede bulunan bir tesisten s?zd??? iddia edilmi?, bölge halk?n? tedirgin eden at?klar için temizlik çal??mas? ba?lam??t?r.”