Hazine ve Maliye Bakanl???, merkezi yönetim borç stoku verilerini dün ak?am yay?mlad?. Buna göre, 2022 y?l? Nisan ay? sonu itibar?yla merkezi yönetim borç stoku, bir önceki aya göre yakla??k 14 milyar TL'lik art??la 3 trilyon 125 milyar TL'ye yükseldi. Borç stokunda y?l?n ilk dört ay?ndaki art?? 378 milyar TL oldu. Toplam borç stokunun yüzde 51,9'unu d?? borçlar, yüzde 48,1'ini iç borçlar olu?turdu.
DÖRT YILDA FIRLADI
Cumhurba?kanl??? hükümet sistemine geçi? yap?lan Temmuz 2018'de 970 milyar TL olan merkezi yönetim borç stoku, geride kalan yakla??k 4 y?ll?k sürede yüzde 222'lik art?? kaydetmi? oldu.
Borcun h?zl? art???nda, kamu harcamalar?ndaki ve bütçe aç?klar?ndaki art???n yan? s?ra döviz kurlar?ndaki ve döviz ile alt?n cinsi borçlanmadaki art??lar etkili oldu.
Dönemin Ba?bakan? Recep Tayyip Erdo?an, cumhurba?kanl??? hükümet sistemine geçildi?inde Türkiye’nin uçu?a geçece?ini söylüyordu ancak söz konusu sistemde döviz kurlar? ve borçlar uçu?a geçti.
Türkiye, cumhurba?kanl??? hükümet sistemi s?ras?nda 2018, 2020 ve 2021 y?llar?nda kur ?oklar? ya?ad?. Cumhurba?kanl??? hükümet sistemine geçildi?inde 4,5 TL seviyesinde olan dolar/TL kuru, bugün 15,90 seviyesinde bulunuyor.
BORCUN YÜZDE 65,6'SI DÖV?Z
Nisan sonu itibar?yla merkezi yönetim borç stokunun yüzde 65,6's? döviz cinsi borçlardan olu?tu. Bu oran, dört y?l önce cumhurba?kanl??? hükümet sistemine geçildi?i s?rada yüzde 42,2 seviyesindeydi.
2 trilyon 51 milyar TL seviyesindeki döviz cinsi borçlar?n 1 trilyon 666 milyar TL'sini sabit, 385 milyar TL'sini de?i?ken faizli borçlar olu?turdu. De?i?ken faizli döviz cinsi borçlar, büyük oranda alt?n cinsi borçlardan olu?uyor.
De?i?ken faizli döviz cinsi borçlar, cumhurba?kanl??? hükümet sistemine geçildi?inde sadece 49 milyar TL seviyesindeydi. Aradan geçen dört senede rakam, neredeyse sekize katlanm?? oldu.
ARTI? HIZLANAB?L?R
Nisan sonunda 14,80 TL civar?nda olan dolar/TL, geçen hafta 16’ya yakla?t?. Merkez Bankas?’n?n (TCMB) örtülü ve yüklü rezerv sat??lar?yla tutmaya çal??t??? döviz kurlar?ndaki art??, merkezi yönetim borç stokunun önümüzdeki aylarda daha h?zl? artmas?na neden olabilir.
Borcun büyük bölümünün döviz cinsi olmas?, Hazine’nin de kur riskini art?r?yor.
Öte yandan, Hazine’nin kur korumal? mevduat?n yan? s?ra enflasyona endeksli tahville döviz kurlar?n? bir süre için frenleme plan?n?n da bütçe dengelerini daha da bozabilir.