Cumhurba?kan? Tayyip Erdo?an'?n cuma günü aç?klad??? “Ekonomi Reform Paketi” ekonominin düzelece?ine dair hiçbir umut vadetmedi.
98 sayfal?k pakette kamu maliyesinden enflasyonla mücadeleye, istihdamdan yat?r?mlara, cari aç???n azalt?lmas?na ve enerji politikalar?na kadar birçok düzenleme yer ald?. Ancak say?lan maddelerde somut olarak neyin, ne zaman yap?laca?? ve hangi kurumun bunu takip edece?i belirsizli?i dikkat çekerken, pandemiden olumsuz etkilenen milyonlarca i?siz, yoksul, borçlu ve emekli vatanda?a gelir deste?i sa?layacak hiçbir düzenlemeye yer verilmedi. ?lan edilen tek sosyal destek, pandemide i?leri bozulan, zaten gelir elde edemeyen esnaf?, olmayan gelirinin vergisinden muaf tutmak oldu.
Paketten ülkenin gündemine vatanda??n beklentisine yönelik hiçbir ?ey ç?kmamas?n? ele?tiren ekonomistler, vaatlerin toplumun geni? kesimleri için bir kar??l??? olmad???n? savundu. ABD Ba?kan? Joe Biden ise 1 gün önce 1.9 trilyon dolarl?k “kurtarma paketi”ni imzalad?. Harcamalar?n kalem kalem listelendi?i paketten her yurtta?a 1.400 dolar nakit yard?m?, i?sizlere haftal?k 300 dolar gelir deste?i, 0-6 ya? çocu?a 3.600 dolar vergi indirimi yer ald?. Cumhurba?kan? Erdo?an'?n aç?klad??? reform paketinden vatanda? için tek bir vaat bile ç?kmad?.
KRED? VAAD?YLE ?ST?HDAM
Biden paketin 7 milyon ki?iye yeni i? alan? açaca??n? aç?klarken, Cumhurba?kan? Erdo?an ise geçmi? y?llarda da i?sizli?e çare olmayan “ucuz kredi” vaadini devreye soktu. Erdo?an, firmalar?n istihdama katt?klar? her bir ilave ki?i için KGF kefaletiyle 24 ay vadeli, ilk 6 ay? ödemesiz 100 bin liral?k kredi kullanabileceklerini aç?klad?. ABD'nin salg?na kar?? att??? ekonomik te?vik ad?mlar?n?n milli gelire oran? % 27'ye ula??rken, Türkiye'de büyük tutar? kredi garantileri, ucuz krediler gibi makro-finansal desteklerden olu?an te?viklerin milli gelire oran? % 4'te kald?.
ABD'nin paketinde 7 milyon ki?iye i? var
? ABD'de eyalet ve yerel yönetimler için 350 milyar dolarl?k kayna??n ayr?ld??? 1.9 trilyon dolarl?k pakette, a?? da??t?m?, Covid-19 testi, kira yard?m? ve okullar için de finansman deste?i yer al?yor.
? Ekonomik yard?m paketinin 7 milyon ki?iye yeni i? alan? açaca?? aç?kland?.
? 3 y?lda 75 bin dolardan az kazanan bireylere 1.400 dolarl?k do?rudan nakit yard?m verilecek.
? Haftal?k 300 dolarl?k i?sizlik yard?m? sa?lanacak.
? 6 ya??n alt?ndaki her bir çocuk için 3 bin 600 dolar, 17 ya? ve alt? çocuklar için 3 bin dolar vergi indirimi getirildi.
? Kamu sa?l??? harcamalar?, okullar ve bütçe aç??? veren kamu kurumlar?na 620 milyar dolarl?k da kaynak ayr?ld?.
“Paketin vatanda?? en çok ilgilendiren taraf?, tasarruflar?n?n nas?l yat?r?ma dönü?ebilece?iyle ilgili” diyen Bilgi Üniversitesi Ekonomi Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Cem Ba?levent, bunun d???nda maddelerin a??rl?kl? olarak, üzerinde hemen herkesin hemfikir oldu?u, geçmi?te de dile getirilmi? ama uygulamaya geçememi? vaatler oldu?una dikkat çekti.
U?ur Gürses ise “Reform toplumun bir kesimine iyile?tirici bir yak?nsama sa?larken, bir kesimine de “ac?t?c?” bir etki yapar. Reform ses getirir. Bu sesi duyan var m??” ifadelerini kulland?. Gürses, “Reformlar, sorunlar?n ne oldu?una do?ru tan? koyarak olur. Sorunu yaratanlar, do?ru tan? koymak yerine hakikatleri ters yüz etmeye çal???yor” dedi.
Dr. Murat Kubilay, yat?r?m, üretim ve ihracat gibi hedeflerin yerinde fakat bunlar?n nas?l ba?ar?laca??n?n, nelerin eskisinden farkl? yap?laca??n?n belirsiz oldu?unu söyledi. Kubilay, “Ek olarak fiyat istikrar? yerine daha kapsaml? istikrar tan?m?n?n enflasyonla mücadele sürecinde olumsuz anla??labilme ihtimali bulunuyor. Özetle, reform plan?nda geçmi?ten bugüne anlay?? de?i?ikli?ine vatanda?lar?n ve piyasa oyuncular?n?n ikna edilmesi zor gözüküyor” dedi.
CHP Sözcüsü Faik Öztrak, Cumhurba?kan? Tayyip Erdo?an'?n hukuk ve ekonomi alanlar?nda aç?klad??? reformlara tepki gösterdi. Öztrak, “Ayinesi i?tir ki?inin, lafa bak?lmaz. 19 y?lda de?i?ik adlarla 21 ekonomik paket aç?klad?lar. Söylenmeyen ?ey kalmad?. Milletin karn? lafa doydu. Art?k laf? b?rak?n” dedi.
TASARRUF YAPACAK MISINIZ?
Erdo?an'?n tasarrufla ilgili sözlerine de tepki gösteren Öztrak, ?unlar? belirtti:
“Tasarruf deniyor. 45 milyarl?k yakla??k bir tasarruftan, bütçe aç???n?n 45 milyar lira azalt?lmas?ndan bahsediliyor. Ama bunun alt?na indi?iniz zaman ta??t al?m?nda tasarruf ç?k?yor ortaya. Kimin ta??t al?m?ndan tasarruf? Ya da bugün Saray'?n elinde mevcut uçaklardan, çe?itli saraylar?ndan, çe?itli kö?klerinden tasarruf yap?lacak m?? Z?rhl? araçlar azalt?lacak m?? Bir yerden bir yere giderken araç say?lar? azalt?lacak m?? Koruma azalt?lacak m?? Görece?iz.” SÖZCÜ