Koca'n?n aç?klamalar?n?n sat?rba?lar? ?u ?ekilde;
'EN ZOR DÖNEMLERDEN B?R?S?NDEN GEÇ?YORUZ'
''Bu konu?man?n amac? geldi?imiz nokta konusunda de?erlendirme yapmakt?r. Hepimiz için yararl? sonuçlar ç?kaca??na inan?yorum. Aylard?r süren ?artlar herkesi yordu. Sorunu tam geriletti?imizi dü?ündü?ümüz noktada yeni zorluklar ortaya ç?kt?. Bunlar görmezlikten gelinemeyecek gerçekler ve a?a?? yukar? dünyan?n her yerinde ortakt?r. Say?sal verilere ve toplumun azalan psikolojik direncine bak?ld???nda ülkemiz salg?n boyunda ya?ad??? en zor dönemden birini geçirmektedir. Toplam vaka say?m?z 3 milyon 798 bin 333'e vefat say?m?z 33 bin 702'ye uzakla?m??t?r. Vakalar? il il gösteren harita yay?nl?yoruz. Bu harita vakalar?n her yerde art??ta oldu?unu gösteriyor. ?u anda iki olumsuz faktör güçlerini bize kar?? birle?tirmi?, yol almam?z? zorla?t?rmaktad?r. Belirsizli?in verdi?i gerginlik içinde zamanla yorulmu? olmam?z di?er faktör virüsün yeni varyantlar?d?r. Yorgunlu?un hakl? sebepleri var. Mutasyon ve varyantlar konusunda ise genelde beklenti ?ans?n bizden yana olmas?yd? ama ?u an için bu gerçekle?medi.
'ÇOK SAYIDA MUTANT V?RÜS TESP?T ETT?K'
Kovid-19'un eskisinden daha h?zl? yay?l?m göstermesinin sebebi virüsün yeni varyantlar?na ba?lan?lmaktad?r. Varyant farkl?l?k göstermi? virüs demektir. Virüsün geçirdi?i de?i?im bazen etkisiz hale gelmesi mümkün olabilir. Vaka art??lar?nda etkisi yüksek olan varyantlarla virüsün daha ciddi de?i?ime u?ram?? ?ekli olan mutantlar?n i?i zorlad??? gerçektir. Bunlar hastal???n daha a??r geçirilmesine neden olabilmektedir. Son haftalarda çok say?da mutant ve varyant virüs tespit ettik. Virüsün bu ?ekli koronavirüse göre daha h?zl? yay?lmaktad?r. Bunun d???nda tespit edilen ba?ka varyantlar var. Güney Afrika varyant? 11 ilimizde 285 ki?ide, Brezilya 9 ilde 166 ki?ide görülmü?tür. Dünya Sa?l?k Örgütü'nün yüksek bula?t?r?c?l??? nedeniyle s?k? takibini tavsiye etti?i mutasyona 4 bin 820 vakada rastlan?lm??t?r. Yeni durum gün be gün hastaneye ba?vurular ile yatan hasta say?s?n? da etkiledi. Hasta yo?un bak?m oran?nda dramatik art?? yoktu ama geli?meler ciddi veriler ikaz edicidir. Sa?l?k birimlerimizin hizmetleri eksiksiz sürmektedir. Yükümüz a??rla??rsa örne?ini daha önce ya?ad???m?z gibi bir düzenlemeye gitmek zorunda kalabiliriz.
65 YA? ÜSTÜ TABLOSU
Birkaç tabloyu özellikle vermek istiyorum. Burada 65 ya? üstünü görüyoruz. Sa?l?k çal??anlar?n?n a?? sonras?n? özellikle toplam vaka say?s? içindeki oran?n? görmü? oluyoruz. 65 ya? üstü vatanda?lar?m?z?n 1 Ocak itibariyle toplam vaka içindeki oran? 17.7, ?imdi ise yüzde 8.2, yani a??lama sonras? neredeyse toplam vaka say?s? içinde yar? yar?ya dü?mü? durumda. Bu dönemde a??lanan ki?i say?s? ise 65 ya? üstü yüzde 76.4, yani 100 a??lanamad?. Halen yüzde 23.6 oran?nda 65 ya? üstü vatanda??m?z a??s? tan?mland??? halde yapt?rm?? de?il. Sa?l?k çal??anlar?na bakt???m?zda toplam vaka içindeki pay? Ocak ba??nda yüzde 5.3, a??lama oran? yüzde 86. Yüzde 86 oran?yla birlikte toplam vaka içindeki pay? 1 Ocakta yüzde 5.3 iken ?u an 1.37'ye kadar indi.
Burada ise hastanede özellikle 65 ya? üstü sa?l?k çal??anlar?n?n hastanede yat??lar?n? gösteren tablo. Yatanlar içinde 65 ya? üstü 57.4 iken ?imdi yüzde 31'e kadar dü?mü? durumda. Neredeyse yar? yar?ya kadar. Sa?l?k çal??anlar?nda bu daha belirgin. Yüzde 3.1 iken ?u an 0.78. Yani dörte bir hatta be?te bir oran?na inmi? durumda. Bu tabloda yo?un bak?mda yatan vakalar içinde 65 ya? üstü ve yine sa?l?k çal??anlar?n?n oran?n? görüyoruz. Yo?un bak?mda yüzde 68,8'dan yüzde 47.4, sa?l?k çal??anlar?m?z yüzde 1.1 iken ?u an 0.25'e inmi? durumda. Burada entübe vakalar içinde 65 ya? üstü ve sa?l?k çal??anlar?, özellikle a??lad???m?z için a??n?n etkisini görmek aç?s?ndan bu iki grubu söylüyorum. Ortalama 42 gün sona etkisinin oldu?unu görüyoruz. O nedenle Ocak ba??ndan itibaren bugüne do?ru daha net dü?tü?ünü göstermek için. Entübe vakalarda 65 ya? üstü yüzde 71'den yüzde 54'e indi?ini görüyoruz. Sa?l?k ç al??anlar?ndan yüzde 1.1 iken ?u an 0.15'e inmi? durumdad?r.
Vefat edenler içinde ise 65 ya? üstü vatanda?lar?m?z?n yüzde 65 oran?nda dü?tü?ünü görüyoruz. A??lama oran?nda yüzde 76.4 oldu?unu ifade etmek istiyorum. A??n?n 65 ya? üstü ve sa?l?k çal??anlar?na yo?un yap?ld??? için hem hastanede yat??, hem yo?un bak?m hem de entübe olan hastalar boyutuyla bakt???m?zda belirgin bir fayda sa?lad???n? o nedenle vatanda?lar?m?z?n bu noktada tan?mlanm?? olan ki?ilerin a??lar?n? yapt?rma noktas?nda hassasiyet göstermelerini özellikle ifade etmek istiyorum.
'ALTERNAT?F ÖNER?LER? SUNACA?IZ'
Bugün Bilim Kurulu özellikle yar?ndan itibaren Ramazan'?n ba?lamas?yla birlikte ne gibi tedbirler al?nabilir, önerilerimiz neler olabilir diye genel kapsay?c? bir ?ekilde haz?rl?k yap?ld?. Yar?n say?n Cumhurba?kan?m?z?n ba?kanl???nda kabine toplant?s? var. Bu kapsay?c? alternatif önerileri sunmu? olaca??z. O çerçevede say?n Cumhurba?kan?m?z al?nan kararlar? uygun gördükleri halde aç?klarlar. Ramazan ay?n? çok önemli görmeliyiz. Mutant ve bula??c?l???n artt??? bir pik dönemi ya??yoruz. O denedenle yak?n temas?n son derece önemli oldu?unu, yak?n temas ve hareketlili?i azalt?c? bir duruma girmek durumunday?z.
RUSYA'NIN SEYAHAT YASA?I
Rusya ile özellikle Sa?l?k Bakan? mevkida??mla iki defa görü?mü?tüm. Yak?n zamanda bir heyet göndereceklerini ve burada özellikle bizim baz? bölgelerde Mu?la, Antalya, ?zmir gibi Ayd?n gibi sertifikasyon bir bölge. O bölgede ald???m?z tedbirleri görme noktas?nda heyetin gelece?ini, on a göre önümüzdeki dönem de?erlendirmenin daha rahatl?kla yap?labilece?ini söyleyebilirim. Bizim ald???m?z tedbir ve sertifikasyon uygulamalar?n? gördüklerinde farkl? bir yakla??m içinde olacaklar?n? söyleyebilirim. Bu ya?ad???m?z Türkiye'de üçüncü ?stanbul için dördüncü pik. Vaka say?s?n?n yo?un oldu?u, a??r hasta say?m?z?n artmad???n? rakamlardan görüyorsunuz. ?u dönemde sa?l?k altyap?m?z aç?s?ndan ciddi bir sorun olmad???n? çok rahat söyleyebiirim. Yatak doluluk oranlar?m?z?n ?u an yüzde 56.2 oldu?unu söylemek istiyorum. Servis yata?? doluluk oran?nda sorunun olmad???n? söyleyebilirim. Yo?un bak?mlar için ise eri?kin yo?un bak?m son derece önemli. 47 bin yo?un bak?n?m?z?n 32 bini eri?kin yo?un bak?m olarak kullan?l?yor, yüzde 71.3, yüzde 30'a yak?n kapasitemizin oldu?unu bu da 10 bine yak?n a??r hasta anlam?na geldi?ini ifade etmek istiyorum. Baz? illerimizde yer yer birtak?m sorunlar ya?ad???m?z oluyor. Yüzde 80'in üzerinde yo?un bak?m dolulu?u oran birkaç ilimizi söyleyeyim Sinop, ?zmir, Çanakkale, Bart?n, Edirne ve Rize. Yo?un bak?m doluluk oran? yüzde 80'in üzerinde bu illerimizde. Eri?kin yo?un bak?m anlam?nda yüzde 71.3
Bunu yak?nen takip etti?imizi, kapasiteyi artt?rma içinde oldu?umuzu ifade ediyoruz.
PANDEM?N?N T?CARETE DÖNMES?
DSÖ'nün 2 hafta önce bir toplant?s? olmu?tu. O toplant?ya özellikle bas?n toplant?s?na kat?l?m?n az oldu?u nadir bir toplant?yd?. A??yla ilgili fikri mülkiyet haklar?n?n çözülmesi gerekti?ini ifade ettim. Bütün dünyada üretimin yap?laca??, her ülkede olacaksa fikri mülkiyet haklar?n?n çözülmesiyle eri?imin daha kolay olaca??n? ifade ettim. Onlar da bu sürecin içinde olacaklar?n? belirtti. Üretme becerisi olan bütün ülkelerde, bunun önünün aç?lmas? kanaatindeyim. DSÖ'nün bas?n toplant?s?nda da özellikle ifade etmi?tim.
RAMAZANDA A?I TEDAR???
Asl?nda eri?ebilece?imizi dü?ündü?ümüz 3 a?? söz konusuydu. Birincisi Rusya'dan Sputnik a??s?, ikincisi Biontech ve üçüncüsü Çin'de üretilen kulland???m?z a??yd?. Hem BionTech ve Sinovac'?n Türkiye'de Faz 3 çal??mas? yap?ld?. Sputnik a??s? Türkiye'de yap?lamad? kronojksit yüzünden. Rusya ile görü?melerimiz devam ediyor. Hem Türkiye'de üretimi hem de erken dönemde verebilecekleri a?? miktar?yla ilgili Rus mevkida??mla konu?mam oldu. Yak?n zamanda az miktarda Sputnik a??s?n?n Türkiye'ye gelebilece?ini söyleyebilirim. Bugüne kadar 26 milyon Sinovac a??s? geldi. Toplamda 100 milyonluk bir anla?ma yapt?k Çin ile. Önümüzdeki 2-3 hafta içerisinde yeni a??lar?n gelebilece?ini dü?ünüyorum. Bugüne kadar 4,5 milyon doz BionTech a?? geldi.
'BIONTECH A?ISI ?Ç?N 30 M?LYON SÖZÜ'
Biz opsiyonel olarak 30 milyona gelecek ?ekilde anla?ma yapm??t?k. U?ur Hoca, Türkiye'ye a?? gönderme konusunda büyük gayret sarf ediyor. 'Haziran ay? için 30 milyon doz a??y? ?imdiden söz verebilirsin' dediler. Hem May?s sonu, hem Haziran'da bunu daha artt?ral?m diye görü?üyoruz. 10 gün içinde de rakam?n ne kadar fazla olabilece?ini netle?tirmi? olaca??z. Bizim Haziran sonuna kadar elimizde yo?un bir a??n?n olaca??n? söyleyebilirim. 40 ya? üstünü a??layabilece?imizi ama bunun 30-35 ya??yla ilgili bu son 30 milyon rakam?yla bunu söyleyebilece?imi ifade ediyorum. A??y? çe?itlendirmek için A?ustos ay?ndan beri yo?un bir gayret içindeyiz. En geç haziran sonu olmak üzere, vatanda??m?z? a??layabilece?imizi söyleyebilirim. Onun için Ramazan ay?n? yak?n temas? azaltan biraz daha tedbirlere özen göstererek bu dönemi geçirirsek, a??ya eri?im için çok uzun bir zaman olmad???n? ifade etmek istiyorum.
YERL? A?I
Yerli a??da Faz 2 çal??mas? bitti. 2-3 hafta içerisinde Faz 3 çal??mas?na geçilebilir. Eylül ay?nda Faz 3'ü bitecek olan ve ilk a??m?z di?er a??lar?nda Kas?m gibi bitece?ini, ba?ar?rsa üretime geçilece?ini söylemek istiyorum. Sa?l?k çal??anlar?n?n yüzde 86's? a??land?. %14'ü hala tan?mland??? için gidip a??s?n? yapt?rabilir. 65 ya? üstü tan?mland??? halde %76. 4, yani 23.6'? tan?mland??? halde a??s?n? yapt?rm?? durumda de?il. Bunun ba?ka çözümü yok. ?laçla ilgili somut bir geli?me dünyada yok ama a??yla ilgili somut geli?meler oldu?u görülüyor. O yüzden vatanda?lar?m?z a?? s?ras? geldi?inde geciktirmeden a??lar?n? yapt?rmal?d?r.
A?I OLUP SEMPTOM GÖSTEREN VAR MI?
Toplam vakalar içerinde ne kadar etkisinin oldu?unu göstermeye çal??t?m. Vefatlarla ilgili de say?lar?n yüksek olmad???n? ama sonuçta a??lad???n?z grup 60 ya? üstü, ek hastal??? çok olan ki?iler. A??y? de?erlendirme noktas?nda Bilim Kurulu dosyalar? inceliyor. Etkisini önümüzdeki haftalarda aç?klanm?? olur.
GR?P A?ISI TARTI?MASINDA SON DURUM
Grip çok gündem oldu. Bir dönem neredeyse 84 milyon vatanda??m?z?n grip a??s? yapt?rmas? önerildi ve böyle bir kampanya söz konusu oldu. Bizim toplumumuzda bizim kadar maske kullan?lmad???, o yüzden infülenzan?n maske kullan?m? oldu?u için çok dü?ük olaca??n? ve vatanda??m?z? tedirgin etmeyin demi?tim. ?u an biz halen infülenzay? görmedik ve 2 milyon 560 bin grip a??s? tedarik etmi?tik. Bu a??n?n 2 milyonu yap?ld?. Sa?l?k çal??anlar?m?z? yapt?rd??? grip a??s? 260 bin oldu. ?nfülenza daha çok çocuklarda görülür. Ama bu y?l çocuk polikliniklerinin ne kadar az oldu?unu doktorlar?m?z görmektedir.
UZAKTAN E??T?ME GEÇME TAVS?YES? ALINDI MI?
Köy okullar?, ve ilkokullar aç?k oldu?u için ö?retmenlerin a??lanmas?na oradan ba?lad?k. 2-3 hafta içerisinde ilkokul ö?retmenlerimizin a??lanmas?n? istiyoruz. 8. ve 12. s?n?flar?n s?nav günleri belli oldu?u için f?rsat e?itli?ini sa?lamak aç?s?ndan e?itimin devam etmesi konusunda genel bir de?i?mez yakla??m söz konusu. O s?n?flarla ilgili ö?retmenlerimizin tan?mlay?p, ilkokullar d???nda a??lamas?n? yapmak istiyoruz.
B?L?M KURULU TAM KAPANMAYLA ?LG?L? B?R ÖNER?S? OLDU MU?
Say?n Cumhurba?kan?m?z ifade etti; Ramazan'da dinlenerek tedbirlere uymay? söylemi?ti. Bilim Kurulumuz da bu yakla??mda bulundu. Ben de yar?n Kabine de bunlar? dile getirmi? olaca??m. Sizlerin söyledi?i farkl? olabilir ama toplumun psikolojik ekonomik yap?s? da var. Bunlar?n hepsi gözetilerek karar al?nm?? olur.
VAKALARIN ARTMASININ NEDEN? TEDB?RLERE UYULMAMASI MI?
Sorumlu hepimiziz. Bilim Kurulu salg?n?n ba??ndan bu yana anlata geldi. Bu dönemde yak?n temasla virüsün daha h?zl? yay?ld???n? biliyoruz. Hepimizin üzerine dü?eni yaparak bu kazan?mlar? kaybetmeme içerisinde olmal?y?z.