Cumhurba?kanl??? Sa?l?k ve G?da Politikalar? Kurulu üyesi Prof. Dr. Necdet Ünüvar, aileleri, çocuklar? “4 A”
olarak nitelendirdi?i “araç”, “asansör”, “abur cubur” ve “ak?ll? cihazlardan” uzak tutulmalar? için uyard?.
Ünüvar, yapt??? aç?klamada otizm s?kl???n?n artt???n?, 1970’li y?llarda 2 bin 500 do?umda bir otizm görülürken, bugün ABD kaynakl? ara?t?rmalara göre 59 do?umda 1 otizm oldu?unu söyledi. Türkiye’ye projeksiyon yap?ld???nda net say?n?n bilinmedi?ini ifade eden Ünüvar, bilim insanlar?n?n yakla??k 435 bin otizmli birey oldu?una yönelik yakla??m? bulundu?unu kaydetti.
OT?ZM VE TEKNOLOJ? ARASINDA BA?LANTI VAR MI?
Dünyada en fazla otizmin görüldü?ü ülkelerin ba??nda yüzde 2,64 ile Güney Kore’nin geldi?ine i?aret eden Ünüvar, baz? ara?t?rmalara göre bunun nedenlerinin ileri ya?ta annelik, alkol, sigara oldu?unu vurgulad?. Ünüvar, Güney Kore’nin teknolojinin en fazla kullan?ld??? ülkelerin ba??nda geldi?ini, dünyada bilgisayar oyunlar?n?n en çok üretildi?i, internet ba??ml?l???n?n en yüksek oldu?u ülke oldu?unu an?msatt?. Ünüvar, yüzde 20 ba??ml?l?k oldu?unu, daha önce 52 saat boyunca bilgisayar?n ba??ndan kalkmad??? için bir gencin hayat?n? kaybetti?ini anlatt?.
Güney Kore’de hem teknoloji kullan?m? hem otizm çok fazla olunca “Acaba teknoloji ba??ml?l???yla otizm aras?nda ba?lant? olabilir mi?” sorusunun akl?na geldi?ini belirten Ünüvar, bu konuda ara?t?rma okumad???n? ancak Güney Kore’nin iki özelli?ine bak?nca bu soruyu sordu?unu ifade etti.
Ünüvar, “Anneler de çok fazla teknoloji kullan?yor. Bebeklik ça??nda da kullan?l?yor acaba bunlar otizmi art?r?yor mu? Ekrana uzun süre ba?l? kal?yorsunuz, göz temas?, uzun süre hareketsizlik var. ?nternete ba?l? ak?ll? cihazlar?n, cep telefonlar?n?n baz istasyonlar? vas?tas?yla yayd???, yakla??k 12 metrekarelik alanda olu?an non iyonize radyasyon var. Olu?an radyoaktivite ile otizm aras?nda ba?lant? var m??” diye konu?tu.
ÇOCUKLARDA OBEZ?TE 2,5 KAT ARTTI
Dünyada, Türkiye’de çocukluk ça??nda obezitenin çok ciddi ölçüde artt???na dair ara?t?rmalara i?aret eden Ünüvar, ?ngiltere’de 1987’de yap?lan bir çal??man?n, 2006’da da obezite s?kl??? çal??mas?n?n bulundu?unu, çocuklarda
obezitenin yakla??k 2,5 kat artt???n? kaydetti. Ünüvar, Sa?l?k Bakanl???n?n 2016’daki çal??mas?na göre Türkiye’de yüzde 9,9 obez, ?i?man; yüzde 14,6 fazla kilolu bulundu?una i?aret ederek, bu oran?n 2009’da yüzde 6,5, 2013’te yüzde 8,3, 2016’da yüzde 9,9 oldu?unu, sürekli artan bir obezite görüldü?ünü anlatt?. Bütün bunlardan hareketle çocuklar? 4 A’dan koruma ça?r?s?nda bulunan Ünüvar, bu 4 A’y?, “araç”, “asansör”, “abur cubur,” “ak?ll? cihazlar” olarak s?ralad?.
Bunlar?n belli bir s?n?r?n ötesinde ciddi bir tehlike olabildi?ine dikkati çeken Ünüvar, sözlerini ?öyle sürdürdü:
“Asla araç, asansör, ak?ll? cihaz kullanmay?n demiyorum, öyle bir ?ey mümkün de?il. Bunlar?n obezite tehlikesini körükledi?ini bilmemiz laz?m. Anne, babalar istiyorlar ki çocuklar? ad?m atmas?n, araçla gidip gelsin, asansörle
ç?ks?n, insin. Bu anlay?? çok da do?ru de?il. Araç m? yürüme mesafesi mi; yürüyün, çocuklar?m?z? yürümeye, daha hareketli olmaya te?vik etmemiz laz?m. Merdiven mi asansör mü; ihtiyaç halinde ku?kusuz asansör ama ihtiyaç olmad???nda mutlaka, mümkün oldu?unca merdiveni kullanmak. Bilim adamlar? sim kart ta??yan ak?ll? cihazlardan 12 ya? alt?nda çocuklar?m?z? uzak tutmam?z gerekti?ini söylüyor. Ak?ll? cihazlar çocuklar?m?z? bir yere ba?l?yor, uzun süre hareketsiz kal?yor, böyle olunca mutlaka bir ?ey yiyip, içiyor. Çocuklar için özel olarak haz?rlanm??, besin de?erinin çok üzerinde ya?, ?eker, tuz miktar? bar?nd?ran besinsel de?eri kesinlikle çok ?üpheli bir k?sm? zararl? ürünleri tükettiklerini de biliyoruz. Bunun çocukluk ça??ndaki obeziteyi çok art?ran bir unsur haline geldi?ini biliyoruz. Uzun süre hareketsizlik sadece obeziteye yol açm?yor, göz, parmak, boyun, omurga sorunlar?n? da beraberinde getiriyor. Anne, babalar?n mümkün oldu?unca 4 A’n?n tehlikelerini bilerek, di?er alternatiflere yöneltmesi gerekir. Çocuklar?m?z? daha çok yürümeye, merdiven kullanmaya, hayat?n içinde olmaya te?vik etmeliyiz.”