DSÖ, 1 Aral?k Dünya AIDS Günü dolay?s?yla yeni rapor yay?mlad?. Raporda, AIDS ile mücadelede yeni önleme araçlar? ve hizmetlere yat?r?m?n önemine i?aret edilerek, hükûmetler ve ortaklar?na, enfeksiyonlar? azaltmak ve d?? yard?mlardaki kesintilerin neden oldu?u temel sa?l?k hizmetlerindeki aksakl?klar? gidermek için DSÖ onayl? yeni araçlara eri?imi h?zla geni?letme ça?r?s? yap?ld?.
AIDS'e kar?? küresel mücadelede önemli finansman kesintilerinin ya?and???na i?aret edilen raporda, buna ra?men y?lda 2 kez enjekte edilebilen lenakapavir isimli ilac?n kullan?ma sunulmas? ve DSÖ taraf?ndan onaylanmas?yla 2025'te kayda de?er bir ivme kazand??? aktar?ld?.
Raporda, "Haplara ve di?er seçeneklere göre oldukça tesirli ve etkisi uzun süren bir alternatif olan lenakapavir, sa?l?k hizmetlerine düzenli uyumda zorluk çeken ve sa?l?k hizmetlerine eri?imde yaftalama sorunu ya?ayan ki?iler için dönü?türücü bir müdahaledir." ifadesine yer verildi.
"Dünya genelinde tahmini olarak 40,8 milyon ki?i AIDS ile ya??yor"
Onlarca y?ll?k ilerlemenin ard?ndan HIV müdahalesinin bir dönüm noktas?nda oldu?u kaydedilen raporda, 2024'te AIDS önleme çal??malar? nedeniyle ya?anan dü?ü?e ra?men 1,3 milyon ki?inin AIDS hastal???na yakaland??? belirtildi.
Raporda, "(2024'te) Dünya genelinde tahmini olarak 40,8 milyon ki?i AIDS ile ya??yor ve 630 bin ki?i AIDS ile ili?kili nedenlerden dolay? hayat?n? kaybetti." bilgisi payla??ld?.
AIDS salg?n?n?n sona ermesinin, temel sa?l?k hizmetleri ?emsiyesi alt?nda tamamen entegre, kan?ta dayal? ve hak odakl? yakla??ma ba?l? oldu?u vurgulanan raporda, DSÖ'nün en çok etkilenenleri AIDS müdahalesinin merkezine yerle?tirmek için ortaklar ve liderlerle çal??may? sürdürece?ine i?aret edildi.
Raporda görü?lerine yer verilen DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, AIDS ile mücadelede uluslararas? fonlardaki kesintiler ve önleme çal??malar?n?n sekteye u?ramas? gibi önemli zorluklarla kar?? kar??ya olduklar?n? belirtti.
Ghebreyesus, "AIDS salg?n?n?n gidi?at?n? de?i?tirme potansiyeline sahip heyecan verici yeni araçlarla önemli f?rsatlara sahibiz. Bu araçlara her yerde AIDS riski ta??yan ki?iler için eri?imi geni?letmek, tüm hükümetler ve ortaklar? için bir numaral? öncelik olmal?." de?erlendirmesinde bulundu.
"Finansman eksikli?i sonucu mücadelede e?itsizlikler ya?an?yor"
BM ise finansman eksikli?i sonucu ya?anan aksakl?klar?n AIDS ile mücadelede e?itsizliklere neden oldu?unu vurgulayarak, bu y?lki Dünya AIDS Günü temas?n? "Aksakl?klar? A?mak, AIDS ile Mücadeleyi Dönü?türmek" olarak belirledi.
1 Aral?k, ?nsan Ba????kl?k Yetmezli?i Virüsü (HIV) ta??yan veya HIV'den etkilenenlere destek olmak ve Edinilmi? Ba????kl?k Eksikli?i Sendromu (AIDS) nedeniyle hayat?n? kaybedenleri anmak için "Dünya AIDS Günü" ilan edildi.
AIDS'e neden olan HIV, vücudun savunmas?nda rol oynayan hücreleri yok ederek ba????kl?k sisteminin zay?flamas?na yol aç?yor, bunun sonucunda a??r enfeksiyon rahats?zl?klar? hatta kanser ve benzeri hastal?klar ortaya ç?kabiliyor.
BM bu y?l?n temas?n? belirledi
Sa?l?kl? insanlara bula?mas?n?n önlenmesi ve hastan?n durumunun kontrol alt?na al?nmas? için virüse maruz kalan ki?ilerde hastal???n erken evrede tespiti önem ta??yor.
BM, bu y?lki "Dünya AIDS Günü" temas?n? "Aksakl?klar? A?mak, AIDS ile Mücadeleyi Dönü?türmek" olarak belirledi.
BM HIV/AIDS Ortak Program?'ndan (UNAIDS) yap?lan aç?klamada, 2025'te ya?anan "finansman krizinin" özellikle dü?ük ve orta gelirli ülkelerde HIV'in önlenmesine yönelik toplum hizmetlerinde ciddi aksamalara neden oldu?u ifade edildi.
Aç?klamada, 2025'teki d?? sa?l?k yard?mlar?n?n 2023'e k?yasla yüzde 30-40 oran?nda azalmas?n?n dü?ük ve orta gelirli ülkelerdeki sa?l?k hizmetlerinde "ani ve ciddi aksakl?klara" yol açabilece?inin tahmin edildi?i belirtildi.
AIDS salg?n?n? 2030 y?l?na kadar sona erdirme hedefine ula??lamama ihtimalinin 2025–2030 döneminde 3,3 milyon yeni HIV vakas?na yol açabilece?i uyar?s? yap?ld?.
Hizmetlere eri?imde e?itsizlik vurgusu
UNAIDS'in "Dünya AIDS Günü" dolay?s?yla yay?mlad??? raporda vurgulanan bir ba?ka önemli konu da hizmetlere eri?imde e?itsizlik.
Test, tedavi ve bak?m hizmetlerine eri?imin k?s?tl? oldu?u bölgelerin "salg?n?n seyrini belirledi?i" belirtilen raporda, AIDS salg?n?n? sona erdirmenin yolunun yaln?zca t?bbi de?il, ayn? zamanda sosyal ve politik ad?mlardan geçti?i ifade edildi.
Raporda, salg?n? sona erdirmek için toplumlara, dünya liderlerine ve küresel ortaklara bu kapsamda birlikte çal??ma ça?r?s? yap?ld?. AIDS'i sona erdirmenin "dayan?kl?l?k, yat?r?m ve inovasyonun küresel dayan??mayla birle?mesi" halinde mümkün olabilece?i vurguland?.