Uluslararas? ?zmir Keyifli Ya? Alma Fuar? ve Kongresi 17-19 Ekim tarihleri aras?nda ikinci kez gerçekle?ti. 'Keyifli ya? alma', '21. yüzy?lda ya?l?l?k ve metropolde ya?lanma', 'Hayat boyu ö?renme', 'Ya? alma ve mutluluk ili?kisi', 'Geronteknoloji (ya?l? kullan?c?lara yönelik destekleyici sistem, yaz?l?m ve cihazlar yapmay? hedefleyen bir teknoloji alan?)', 'Hipertansiyon, diyabet, kemik erimesi', 'Alzheimer hastal??? ve yenilikler', 'Sa?l?kl? ya?lanmaya katk? sa?layan yöntemler' gibi konularda ulusal ve uluslararas? uzmanlar taraf?ndan bilgilerin payla??ld??? fuar, ya?l?lar ve yak?nlar? taraf?ndan yo?un ilgi gördü.
Fuarda en çok ilgi çeken konu ise ya??n ilerlemesi ile görülme s?kl??? artan Alzheimer oldu. Hacettepe Üniversitesi Hastanesi Geriatri Bölümü’nden Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran, hastal?kla ilgili risk faktörleri, koruyucu faktörler, tan? ve tedavi yöntemleri ile yenilikler hakk?nda bilgi verdi.
YAKIN ZAMAN UNUTKANLI?INA D?KKAT
Bilimsel ad? 'demans' olan, halk aras?nda ise 'bunama' olarak bilinen rahats?zl?k, eri?kin merkezi sinir sisteminin hasar görmesi sonucu beyinde birden fazla bili?sel alan?n bozulmas?yla birlikte günlük ya?am aktivitelerinin eskisi gibi yürütülememesi anlam?na geliyor. Demans?n yakla??k yüzde 70’lik bir k?sm?n? olu?turan Alzheimer hastal??? üzerine bilgiler veren Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran her unutkanl?k belirtisinin Alzheimer olmad???n? belirtti. Prof. Dr. Cankurtaran, "Depresyonda olan ki?i de unutur. Unutkanl??? her zaman önemseyelim. Fakat her unutkanl?k Alzheimer belirtisi de?ildir. B12 vitamininiz dü?üktür yerine koyars?n?z düzelir. Tiroit ya da depresyon düzelir. Biz bunlar? düzelttikten sonras?n? önemsiyoruz. Yak?n haf?zan?n bozulmas? ve yeni ?eyler ö?renmede zorluklar çekilmesi, anl?k sohbetlerin unutulmas? bizler için uyar?c? oluyor. 60 ya??n üzerinde yak?n haf?zada unutkanl?k varsa, son 6 ayda bu ilerliyorsa ve günlük hayat? etkilemeye ba?lam??sa buna erken evre Alzheimer hastal??? deniyor. Biz ço?u zaman bu evreyi kaç?r?yoruz. ?lerleyince zaten onu herkes tan?yor. Hasta kendini belli ediyor ama o zaman biz gecikiyoruz" dedi.
AKDEN?Z MUTFA?I HASTALIKLARDAN KORUYOR
Yemekle ilgili de çok fazla risk faktörünün oldu?unu dile getiren Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran, "Kebaplar, etler, a??r? karbonhidratl? ve ya?l? yiyecekler bunlar ise hep risk faktörleri ta??r. ?zmir Alzheimer'dan korunmak için en ideal kentlerden biri. Tüm dünya ?u anda Ege Bölgesi’ndeki ve dolay?s?yla ?zmir’i de kapsayan Akdeniz mutfaklar?nda bulunan zeytinya??, otlar, sebzeler, meyveler ve siyah üzüm çekirdeklerinden olu?an besinleri tüketiyor. Kuzey Avrupa mesela bu co?rafya ile alakalar? yok fakat al??kanl?klar?n? de?i?tirip Akdeniz mutfa??na döndüler, çünkü hastal?ktan koruyor" dedi.
HAFTADA 2-3 GÜN BALIK TÜKET?M? ?ART
Bal?k tüketiminin Alzheimer hastal???n? önleyici etkisi oldu?una vurgu yapan Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran, "Hastal?ktan korunabilmek için haftada 2-3 gün bal?k tüketmek gerekiyor. Amerika ve Kuzey Avrupa gibi ülkelerde çal??malar somon bal??? ile yap?lm?? fakat uskumru da onunla benzer de?erleri ta??yor. Levrek, çipura olabilir ayn? ?ekilde. Bal?k türünün ve büyüklü?ünün asl?nda çok bir önemi yok. Bal?klar?n ço?u yeterli ölçüde omega-3 içeriyor. Sadece küçük bal??? pi?irirken genelde k?zartmay? tercih ediyoruz bu yöntem yanl??. Ya?a at?p k?zartt???n?z bal???n korucuyu özelli?i tamamen kayboluyor" dedi.
TANI NASIL KONUR?
50- 60 ya??n üzerindeki bireylerde unutkanl?k da bir süredir dikkat çekiyorsa erken evre Alzheimer hastal??? ?üphesi ile geriatri, nöroloji ya da psikiyatri doktorlar?na getirilmesi gerekti?ini vurgulayan uzman doktor, henüz bu hastal??? laboratuvar yöntemleri ile aç??a ç?karabildikleri bir te?his yönteminin bulunmad???n?n alt?n? çizdi. Prof. Dr. Cankurtaran, ?unlar? söyledi:
"Biz tan?y? kendi ölçek ve de?erlendirmelerimizle koyuyoruz. Hastalar?n günlük ya?am?n? anlamaya çal???yoruz. Hastalar?m?za uzun muayene süreleri ay?r?p haf?zalar? ile ilgili küçük testler yap?yoruz. Bizim te?his yöntemimiz hasta görü?meleri. Unutkanl???n?z? etkileyecek ?eker, tansiyon, guatr, B12 eksikli?i gibi kan de?erlerinizde tespit edilebilecek tüm de?erlerinize bakt?ktan sonra bir tomografi, MR ya da Ped testi ile beyninizde bunu tetikleyebilecek ba?ka fiziksel sorunun var olmad???n? anlay?p te?hisi koyuyoruz. Erken evre tan?s?n? daha çok koyabilmeliyiz bu noktada. Türkiye’de yakla??k 600- 700 bin Alzheimer hastas? var ve bunlar?n dörtte üçü orta evreden sonra tan? alm??. Bu hale gelmeden erken tan? koymak çok önemli. Erken evrede biz ilaç tedavisine ba?layabilirsek hem hastan?n günlük hayat?na devam edebilmesini sa?lar hem de ilerlemesini önleyerek hastal???n ciddi sonuçlar do?urmas?n? engelleriz."
'KALB?M?Z ?Ç?N ?Y? OLAN HER ?EY BEYN?M?Z ?Ç?N DE ?Y?D?R'
?laç tedavilerinden önce hasta bireylerin ve yak?nlar?n?n dikkat etmesi gereken tedavi yöntemlerine de de?inen Prof. Dr. Cankurtaran, "Kalbiniz için iyi olan her ?ey beyniniz için de iyidir. Egzersiz yapmak, yürüyü?e ç?kmak, sosyalle?mek, dama oynamak, ka??t oynamak, beyni sürekli sevilen bir ?eyle me?gul etmek çok önemli. Eski foto?raf bakmak, sevdi?i ?eyleri konu?mak, aile ziyaretlerini s?kla?t?rmak, sevdi?i yerlere götürmek, psikolojik destek vermek ve ö?ünlerde Akdeniz mutfa?? yedirmek hastalar?n tedavisinde çok önemli. Bunlar bizlerin ilaç d??? dedi?imiz fakat ilaçlardan daha önemli olan koruyucu ve iyile?tirici yöntemlerdir" diye konu?tu.