Uyu?turucu özelli?i nedeniyle 1990'l? y?llardan itibaren dünya genelinde ekim alan? gerileyen kenevir, Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an'?n üretimin yayg?nla?t?r?lmas?na yönelik aç?klamas? sonras? yeniden revaçta. Tar?m ve Orman Bakanl???'n?n karar?na göre, 19 ile izin al?nmas? ?art?yla kenevir üretimine geçildi. O illerden biri olan ?zmir'de de otomotivden a?aç i?leme sanayisine, kozmetikten yem üretimine kadar çok geni? alanda kullan?lan kenevir, giri?imcilerin ilham kayna?? oldu. Amerika'dan gelen iki yat?r?mc?, 3 dönüm alanda yeti?tirdi?i kenevir ile ticarete at?lmaya haz?rlan?yor. ABD'deki bir üniversitede ??letme Bölümü'nde ö?retim üyeli?i yapan Ula? O?rak (42) ve yine ABD'de bir firmada makine mühendisi olarak çal??an Erdem Kaleli (42), 15 ay önce Türkiye'ye yerle?ti. 19 y?l Amerika'da ya?ayan Ula? O?rak ile 3 y?l hayat?n? orada sürdüren Erdem Kaleli'nin yollar? da yurt d???nda kesi?ti. Dostluklar?n? i? ortakl???na dönü?türen iki genç yat?r?mc?, tohumunu Samsun'dan getirdikleri keneviri Menemen'deki 3 dönümde toprakla bulu?turdu. Tohumu 21 May?s 2019'da ektiklerini ve hasat a?amas?na geldiklerini anlatan Ula? O?rak, bu yat?r?m?n her zaman kafas?nda oldu?unu söyleyerek, "Amerika'da bu bitkinin ekonomik getirisine tan?k oldum. Türkiye'de çok büyük f?rsat olaca??na karar verdim. 1940'lardan beri ülkemizde kenevir ekim yasas? var. Ama bu alanda bir talep olmam??. Amerika'da ba?layan bir trend, dünyaya yay?l?yor. Biz de bunu Amerika'da yapmak yerine burada kendi topraklar?m?zda öncü olmak istedik. ?zinlerin al?nmas? konusunda il ve ilçe tar?m ve orman müdürlü?ünden büyük destek ald?k" dedi.
PAMU?A VER?LEN SUYUN YÜZDE 30'U YETERL?
Yat?r?m maliyetinin yakla??k 20 bin liray? buldu?unu ifade eden O?rak, tohumun kilosunun 350 lira oldu?unu, ancak tescil edilmi? bir Türk tohumunun bulunmad???n? söyledi. Hasattan sonra tohumu garantiye almak istediklerini anlatan O?rak, al?m garantisinin sa?lanmas? halinde yerli üreticinin kenevir üretimini tercih edebilece?ini belirtti. O?rak ?öyle konu?tu:
"Kenevir yeti?tiricili?inin hiçbir zahmeti yok. Tohum maliyetinin d???nda sadece sulama ve elektrik gideri var. Buradaki çiftçiye örnek olmak istiyoruz. Tohumunu saklay?p, lifini pazarlayaca??z. Hedefimiz özellikle tekstil sektörü. Lifi i?leyen bir tesis kurmak istiyoruz. Hasad?n? da elle yapaca??z. Ama bunun için geli?tirilmi? biçerdöverlerle birlikte lifini ve tohumunu ayn? anda ay?klayan makineler var. Söz sahibi olmak için bu teknolojilerin ülkemizde geli?mesi laz?m. Bu ovan?n yüzde 80'inde pamuk üretiliyor. Oysa bu bitki, pamu?a verdi?iniz suyun yüzde 30'unu ister. Hiçbir ilaç ve gübre ihtiyac? da yok. Çevresini temizliyor, topra?? ?slah ediyor. Dikti?iniz ürünlerden verim art??? sa?l?yorsunuz. A?açtan daha fazla oksijen sa?l?yor. Bir a?ac?n büyümesi için 25 sene gerekir. Kenevir için bu kadar uzun bir süreye gerek yok."
D?KENL? TELLERLE ÇEVR?L? TARLADA 24 SAAT NÖBET TUTTULAR
Kenevir üretiminde daha yolun ba??nda olduklar?na dikkat çeken evli ve 1 çocuk babas? makine mühendisi Erdem Kaleli de en zor a?aman?n tohuma ula?mak oldu?unu belirtti. Tescilli tohum bulamad?klar? için ba?lang?çta tedirgin olduklar?n? ifade eden Kaleli, tarlan?n güvenli?i konusuna özel önem verdiklerini belirterek, ?unlar? söyledi:
"Elde edece?imiz verimi hasat tamamland?ktan sonra görece?iz. Ama 3 dönümde yap?lan üretim bizim için al?nabilir bir riskti. Tohumlar?m?z kargoyla geldi, ektik ve iyi ki o riski alm???z, diyoruz. Tarlam?z?n etraf? dikenli tellerle çevrili. Ayr?ca kameralarla korunuyor. ?çimiz rahat etmedi?i için her gece gelip nöbet tuttuk. Birçok gün burada sabahlad?k. Zahmetimize de?ece?ini dü?ünüyoruz. Çünkü kenevir üretimi önü aç?k bir alan. 3 dönüm ektik, ama ülke genelinde milyonlarca dönüme ç?kar?lmas?n? umuyoruz. Hollanda, Fransa, Çin, Kanada ve ABD'de bu büyük bir endüstri haline gelmek üzere."